Πώς τα καταφέρνουμε και είμαστε πάντα χαμένοι

Ο πόλεμος στην Ουκρανία μαίνεται: Προέλαση των ρωσικών δυνάμεων εισβολής, νεκροί, πρόσφυγες, καταστροφές. Οι εικόνες που παρακολουθούμε, τουλάχιστον εμάς στην Κύπρο, μας ταξιδεύουν 48 χρόνια πριν, όταν εισέβαλε στη χώρα μας η Τουρκία. Και παραμένει μέχρι σήμερα κατέχοντας τμήμα του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας. Για αυτό και τα αντανακλαστικά ξύπνησαν με τη ρωσική εισβολή.

Την ίδια ώρα, στο ρωσοουκρανικό μέτωπο, υπάρχουν και διπλωματικές κινήσεις χαμηλών πτήσεων. Μέχρι να υλοποιήσει πλήρως τους σχεδιασμούς του επί ουκρανικού εδάφους ο πρόεδρος Πούτιν, η διπλωματία θα κινείται μεν, αλλά δεν προβλέπεται ότι θα έχει αποτέλεσμα. Αυτό που παρακολουθούμε επί της ουσίας σήμερα, είναι μια ακινησία στο πεδίο αυτό. Μέχρι, λοιπόν, να φθάσει η ώρα της διπλωματίας και των πρωτοβουλιών, ενδεχομένως και των διαπραγματεύσεων ειρήνευσης, θα πρέπει να συντηρείται μιας μορφής κινητικότητα. Να παραμένουν εν πολλοίς “αναμμένες οι μηχανές”.

Παρακολουθούμε, παράλληλα, τις χώρες, που διεκδικούν κάποιο ρόλο από τώρα, επενδύοντας για τη συνέχεια. Είναι κράτη, τα συμφέροντα των οποίων επηρεάζονται ή και που αναζητούν ένα ενεργό ρόλο, που θα διευκολύνει τις γεωπολιτικές τους επιδιώξεις. Όπως είναι η Τουρκία, η οποία επιστρατεύοντας τη γνωστή πολιτική του “επιτήδειου ουδέτερου” παρεμβαίνει για να “μεσολαβήσει”. Ένας στόχος, ο οποίος φαντάζει σήμερα μακρινός και ανέφικτος. Είναι και με τους Ουκρανούς, είναι και με τους Ρώσους, έχει όμως σχέδιο να είναι μέρος της κρίσης, στην πλευρά ωστόσο εκείνων που θα έχουν τα κέρδη.

Η Τουρκία “μαθαίνει” από την εισβολή

Η Τουρκία έχει ένα ταλέντο, να κερδίζει από τις κρίσεις. Από το πουθενά εμφανίζεται και εμπλέκεται χωρίς να έχει κόστος (Συρία, Λιβύη, Καύκασος). Εμείς, αν και τα μεγέθη δεν συγκρίνονται, έχουμε ταλέντο να χάνουμε. Μπορούσε η Κύπρος να αναλάβει πρωτοβουλίες διαμεσολάβησης; Όχι. Μπορεί, όμως, να υιοθετήσει την πολιτική της ενεργούς διπλωματίας. Να κινείται συνεχώς. Να τηρεί στάση αρχών, που συνάδουν και με τα δικά της συμφέροντα, αλλά ταυτόχρονα να μην είναι χειροκροτητής των αποφάσεων, που λαμβάνονται στη βάση συμφερόντων τρίτων. Να σταματήσει να έχει λογική του οπαδού, που υποστηρίζει δογματικά και με παρωπίδες μια προσέγγιση.

Στην ενεργή διπλωματία- κι αυτή είναι η διαφορά της με την υπνώττουσα και την υποτακτικά προσαρμοστική- είναι πως αναλαμβάνονται πρωτοβουλίες, που αφορούν και την επόμενη ημέρα του τέλους του πολέμου. Η Κύπρος, εάν και εφόσον βλέπει κινδύνους, θα μπορούσε να κινηθεί δραστήρια στην περιφέρεια των εξελίξεων. Η Ανατολική Μεσόγειος αποκτά νέα γεωπολιτική αξία. Το μαρτυρούν τα αεροπλανοφόρα και τα άλλα πολεμικά πλοία που οργώνουν τη θάλασσα γύρω μας τα αεροπλάνα που καιροφυλακτούν στις βάσεις της περιοχής ή κατοπτεύουν από ψηλά.

Ο πόλεμος διεξάγεται κοντά μας. Η Ρωσία δεν είναι μόνο στην Ουκρανία, αλλά και στη Συρία. Είναι κατάλληλος καιρός, ενεργοποιώντας τις τριμερείς, να θέσουμε επιτακτικά τα ζητήματα άμυνας και ασφάλειας των κρατών της περιοχής. Γιατί βρισκόμαστε ενώπιον της προέλασης αναθεωρητικών πολιτικών. Κυρίως από την κατοχική Τουρκία, η οποία “βλέπει και μαθαίνει” από τον πόλεμο στην Ουκρανία και τους σχεδιασμούς του Πούτιν.

Εμείς πάντα χαμένοι

Από την άλλη πλευρά, η Ελλάδα, εάν δεν έσπευδε να στείλει όπλα στους Ουκρανούς, θα μπορούσε να έχει αναλάβει κάποιο ρόλο γεφυροποιού. Έχει Ελληνισμό τόσο στην Ουκρανία όσο και στη Ρωσία κι αυτό δεν θα πρέπει να το ξεχνάνε στην Αθήνα. Η προστασία του Ελληνισμού και στις δυο χώρες, στην προκειμένη περίπτωση, στην Ουκρανία, όπου και το θέατρο του πολέμου, θα έπρεπε είχε προταχθεί. Αλλά είναι ψιλά γράμματα αυτά για τον πρωθυπουργό Μητσοτάκη και την κυβέρνηση του, που βλέπει στη Δύση ξεχνώντας την Ανατολή.

Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, επισκέφθηκε τη Μόσχα. Έγινε δεκτός από τον Πούτιν. Το Ισραήλ δεν είναι μακριά. Άλλωστε έχει ένα τεράστιο αριθμό Ρωσοεβραίων. Είναι πολύ κοντά και υπό την έννοια ότι με τις εξελίξεις, κυρίως εάν επεκταθούν πέραν από το μέτωπο της Ουκρανίας, θα βρεθεί μπροστά σε νέα δεδομένα. Θα επηρεασθούν, ενδεχομένως, ζωτικά του συμφέροντα. Κινήθηκε προληπτικά, αλλά με βάση ένα σχέδιο, το οποίο προφανώς και δεν βασίζεται μόνο στο σήμερα, αλλά πρωτίστως στις επερχόμενες εξελίξεις.

Είναι σαφές πως τον πρώτο λόγο τον έχουν οι μεγάλοι και ισχυροί. Οι μικροί, όμως, δεν μπορούν να παρακολουθούν μοιρολατρικά τις εξελίξεις. Η Κύπρος έχει απέναντι της την κατοχική Τουρκία, που επιχειρεί να κερδίσει πόντους και μια πιο ισχυρή θέση στο διεθνές γίγνεσθαι. Μπορεί οι δυνατότητες να είναι περιορισμένες, θα πρέπει όμως, να αξιοποιηθούν. Να μην είμαστε απλοί θεατές, οπαδοί και πρωτίστως μονίμως χαμένοι.