Πόσο απειλεί την Ελλάδα το τουρκικό επιθετικό ελικόπτερο Τ929;

Μια ημέρα αφότου η Τουρκία ανακοίνωσε την παρθενική πτήση του πρώτου made in Turkey στρατιωτικού αεροσκάφους, του υπερηχητικού Hürjet, κυκλοφόρησε ένα βίντεο που δείχνει δοκιμές κινητήρα για το νέο τουρκικό επιθετικό ελικόπτερο Τ929, παρέχοντας μια πρώτη ματιά στο σχεδόν ολοκληρωμένο πρωτότυπο. Το ελικόπτερο αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος ATAK-2 με ουκρανικής κατασκευής κινητήρες.

Φωτογραφίες και βίντεο του πρωτοτύπου Τ929 κυκλοφόρησαν στις 25 Απριλίου από το πρακτορείο Anadolu. Το βίντεο δείχνει το ελικόπτερο να λειτουργεί κινητήρες και στροφεία του σε ειδική μονάδα δοκιμών στην Άγκυρα, αν και δεν είναι σαφές πότε ακριβώς έγιναν αυτές οι δοκιμές. Προηγουμένως, είχαμε δει μια μακέτα του Τ929 και του πρωτοτύπου στο αρχικό στάδιο της παραγωγής. Η TAI (Τουρκική Αεροδιαστημική Βιομηχανία), ανακοίνωσε ότι τα τρία πρώτα νέα ελικόπτερα θα παραδοθούν στη Διοίκηση των Χερσαίων Δυνάμεων το 2025.

Το T929 αναπτύσσεται ως συνέχεια του προηγούμενου ATAK της TAI, το οποίο κατέληξε στο επιθετικό ελικόπτερο Τ129 που χρησιμοποιείται από τον στρατό, την στρατοχωροφυλακή και την αστυνομία της Τουρκίας. Ενώ η σχεδίαση του T129 προέρχεται από το ιταλικής κατασκευής Leonardo A129 Mangusta, το Τ929 είναι πολύ πιο φιλόδοξο σε μέγεθος και εύρος πρόγραμμα. Επίσης, χρησιμοποιεί πολύ μεγαλύτερο ποσοστό τουρκικής κατασκευής εξαρτημάτων και υποσυστημάτων.

Οι εργασίες ξεκίνησαν το 2019 και μόλις τον Αύγουστο του 2022 επιβεβαιώθηκε ότι ξεκίνησαν οι εργασίες παραγωγής του πρωτοτύπου. Πρόκειται για ένα ακόμα παράδειγμα του εντυπωσιακού ρυθμού που αναπτύσσονται οι στρατιωτικές αεροδιαστημικές προσπάθειες της Τουρκίας. Η διαδικασία ήταν ταχύτατη. Σύμφωνα με την ΤΑΙ, αποφασίστηκε πριν από περίπου δύο χρόνια, το Τ929 να κάνει την πρώτη πτήση το ταχύτερο δυνατό. Η παραγωγή τμημάτων και η αγορά εξοπλισμού διήρκεσε για περίπου ένα χρόνο. Η συναρμολόγηση και η ολοκλήρωση της τελικής συναρμολόγησης έγινε τους τελευταίους 3-4 μήνες. Αν και δεν έχει οριστεί ημερομηνία για την πρώτη πτήση, η ΤΑΙ είπε ότι το πρωτότυπο Τ929 «μπορεί να πετάξει στο όχι και πολύ μακρινό μέλλον».

The heavy class attack helicopter project has been signed with TAI. The helicopter to be developed will have approximately two times take-off weight of ATAK helicopter as one of the world's top class attack helicopters. pic.twitter.com/u1bCuyJFFK

— SSB (@SSB_Eng) February 22, 2019

Ουκρανικοί κινητήρες

Η αυξανόμενη αμυντική συνεργασία Άγκυρας-Κιέβου, ιδίως μετά την ρωσική εισβολή, έδωσε στους Τούρκους την δυνατότητα χρήσης ουκρανικών στροβιλοκινητήρων TV3-117VMA-SBM1V-01T, κατασκευής Motor Sich, ο καθένας από τους οποίους αποδίδει περίπου 2.500 ίππους. Η ΤΑΙ αρχικά παρήγγειλε 14 κινητήρες, αν και ο πόλεμος προκάλεσε καθυστέρηση τεσσάρων μηνών στην παράδοση των δύο πρώτων. Αυτοί προγραμματίζονταν να παραδοθούν τον περασμένο Σεπτέμβριο, αλλά έφτασαν στα τέλη Ιανουαρίου.

Σκοπός της σχεδίασης ήταν το Τ929 να είναι μεγαλύτερο και ικανότερο από το T129. Γι’ αυτό και περιγράφεται ως “βαρύ” επιθετικό ελικόπτερο, σε γενικές γραμμές στην ίδια κατηγορία με το αμερικανικό AH-64 Apache και το ρωσικό Ka-52. Σύμφωνα με τις προδιαγραφές το μέγιστο βάρος κατά την απογείωση θα είναι 10 τόνους, συμπεριλαμβανομένου οπλικού φορτίου 1.500 κιλών (μαζί με τα πυρομαχικά για το πυροβόλο). Συγκριτικά, το T129 έχει μέγιστο βάρος απογείωσης περίπου 5 τόνους. Συγκριτικά, το Apache έχει μέγιστο βάρος απογείωσης 10.400 κιλά και το ρωσικό Ka-52 10.800 κιλά.

Ηλεκτρονικά και αντίμετρα

Tα ηλεκτρονικά συστήματα θα είναι τουρκικής κατασκευής, αναπτύχθηκαν από την Aselsan. Ο υπολογιστής αποστολής, επίσης τουρκικής κατασκευής βοηθά στη λειτουργία όλων των συστημάτων του αεροσκάφους, συμπεριλαμβανομένου του συστήματος στόχευσης και αναγνώρισης ASELFLIR-300T, ενός συστήματος κατάδειξης και απεικόνισης με κράνος, έγχρωμων πολυλειτουργικών οθονών VMFD-68 και της κεντρικής μονάδας οθόνης CDU-900Z.

Η Τουρκία έχει επίσης αναπτύξει ένα ραντάρ ελέγχου πυρός χιλιοστομετρικού μήκους κύματος, με την ονομασία MilDaR, μια έκδοση του οποίου αναμένεται να τοποθετεί στον ιστό του ρότορα. Φωτογραφίες του πιλοτηρίου του πρωτότυπου Τ929 δείχνουν ψηφιακή οθόνη ευρείας περιοχής (WAD). Το μεγαλύτερο μέρος, αν όχι όλος ο οπλισμός, θα είναι επίσης τουρκικής κατασκευής και θα περιλαμβάνει αντιαρματικούς πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς UMTAS και L-UMTAS και τον κατευθυνόμενο πύραυλο Cirit 70 mm. Το T929 παρουσιάζει ένα τοπικά αναπτυγμένο από την Aselsan πυροβόλο T-30H 30 mm.

Ομοίως, ο προγραμματισμένος εξοπλισμός ηλεκτρονικού πολέμου λέγεται ότι είναι εξ ολοκλήρου τουρκικός, με μια πλήρως ενσωματωμένη σουίτα που θα περιλαμβάνει αισθητήρες προειδοποίησης πυραύλων, παρεμβολέα ραδιοσυχνοτήτων και σύστημα κατευθυνoμένων υπέρυθρων αντίμετρων (DIRCM) για προστασία από απειλές με στόχευση υπερύθρων.

Επιχειρησιακή χρήση και εξαγωγές

Το T929 σχεδιάζεται να παραδοθεί στη Διοίκηση Χερσαίων Δυνάμεων και στη Διοίκηση Ναυτικών Δυνάμεων της Τουρκίας. Αυτό υποδηλώνει ότι θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από το TCG Anadolu. Δεν είναι άμεσα σαφές με ποιον τρόπο το Τ929 θα εισαχθεί στη Διοίκηση Χερσαίων Δυνάμεων. Παρά την εισαγωγή του Τ129, η Διοίκηση εξακολουθεί να χρησιμοποιεί μεγάλους αριθμούς αμερικανικών Cobra, (μείγμα παλαιότερων μοντέλων AH-1P/S από τα αποθέματα του στρατού των ΗΠΑ και νεότερων AH-1W από το Σώμα Πεζοναυτών των ΗΠΑ.

Περίπου 53 από τα Cobra εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται, μαζί με 57 Τ129, με άλλα 30 υπό παραγγελία Τ129. Τα πιο σύγχρονα και προηγμένα AH-1W μεταβιβάστηκαν πέρυσι από τον Στρατό στο Ναυτικό. Μια επιλογή θα μπορούσε να είναι η αντικατάσταση των Cobra. Το Τ929 φαίνεται να είναι πιο εξαγώγιμο από το T129, το οποίο πάντα περιοριζόταν από τους ελέγχους εξαγωγών των ΗΠΑ, λόγω της χρήσης αμερικανικού στροβιλοκινητήρα LHTEC CTS800. Το θέμα της προμήθειας κινητήρα ήταν ένα εμπόδιο που οδήγησε σε καθυστερήσεις στην πώληση του T129 στις Φιλιππίνες και πιθανότατα ήταν ο λόγος που η Τουρκία δεν μπόρεσε να το πουλήσει στο Πακιστάν.

Οι εξαγωγές Τ929 δεν θα απαιτούν έγκριση από τις ΗΠΑ, δεδομένου ότι είναι απαλλαγμένο από εξαρτήματα που ελέγχονται από τους Κανονισμούς Διεθνούς Κυκλοφορίας Όπλων των ΗΠΑ (ITAR). Αυτό υπόσχεται να ανοίξει νέες αγορές για το ελικόπτερο. Προφανώς, η Τουρκία θέλει να αποσπάσει μερίδιο της πίτας που κατέχεται σήμερα από τα αμερικανικό Apache AH-64 και το ρωσικό Ka-50/52.

Οι δυνατότητες, όμως, της Ουκρανίας να παραδώσει τους απαιτούμενους κινητήρες, τουλάχιστον όσο μαίνεται ο πόλεμος με τη Ρωσία, είναι αμφισβητήσιμη και μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω καθυστερήσεις ή ελλείψεις που να επηρεάσουν το πρόγραμμα και βεβαίως τις εξαγωγές. Το εργοστάσιο της Motor Sich στην Ζαπορίζια έχει ήδη πληγεί από ρωσικές αεροπορικές επιδρομές.

Απειλή για την Ελλάδα το Τ929

Το μέλλον των επιθετικών ελικοπτέρων, όπως και των αεροσκαφών εγγύς υποστήριξης, δεν είναι πλέον τόσο ευοίωνο, όσο πριν τον πόλεμο στην Ουκρανία. Η χρήση μη-επανδρωμένων πλατφορμών (drones) και ο πολλαπλασιασμός φτηνών και πυκνότερων αντιαεροπορικών μέσων, καθιστά πλέον τις ακριβότερες επανδρωμένες πλατφόρμες (αεροσκάφη και ελικόπτερα) πιο ευδιάκριτες, πιο ευάλωτες, και λιγότερο χρήσιμες, χωρίς όμως να τις απαξιώνει.

Για τους Τούρκους, στις χαμηλής έντασης επιχειρήσεις που διεξάγουν εναντίον των ανταρτών του ΡΚΚ και ισλαμιστικών ομάδων αποτελεί χρησιμότατο όπλο. Σε τέτοιες επιχειρήσεις αντιμετωπίζει ελάχιστες αντιαεροπορικές απειλές. Βραχυπρόθεσμα, πάντως, θα αποτελέσει απειλή για την ελληνική άμυνα, καθώς θα επιχειρούν σε συνδυασμό με τις επιθέσεις από τουρκικά drones που θα κορέσουν τα ελληνικά αντιαεροπορικά συστήματα. Το βεληνεκές των (L-UMTAS 500-8.000 μέτρα) δίνουν την δυνατότητα να αποφεύγουν τα ελαφρύτερα αντιαεροπορικά όπλα Stinger και ZU-23 στο ελληνικό οπλοστάσιο, αλλά όχι τα ικανότερα ρωσικά συστήματα OSA και TOR-M1.

Αυτό, όμως, που σηματοδοτεί το Τ929 είναι η πολυδιάστατη πρόοδος που έχει επιτύχει η τουρκική πολεμική βιομηχανία. Τώρα αναπτύσσει και το μαχητικό επόμενης γενιάς TF-X, το εκπαιδευτικό/ελαφρύ αεροσκάφος μάχης Hürjet, το μη επανδρωμένο αεροσκάφος μάχης (UCAV) χαμηλής παρατήρησιμότητας Anka-3 και το μαχητικό drone Bayraktar Kizilelma, μεταξύ άλλων.

Την ίδια στιγμή, η ελληνική πολεμική βιομηχανία είναι ακόμη στα σπάργανα. Προσπαθεί να αναβιώσει προηγούμενες δυνατότητες που είχαν απαξιωθεί, αν όχι εξουδετερωθεί από δεκαετίες κρατικής αδιαφορίας, συνδικαλιστικών πιέσεων και εξυπηρέτησης ξένων συμφερόντων (προμήθειες). Για την Τουρκία, το Τ929 δρομολογεί ένα νέο επίπεδο δυνατοτήτων, ενώ ταυτόχρονα διασφαλίζει σχεδόν πλήρη έλεγχο των διαδικασιών κατασκευής και συντήρησης.