Πόσος χρόνος θα χρειαστεί για να βυθίσουμε το Anadolu στο Αιγαίο

Το υβριδικό πλοίο (μίνι-αεροπλανοφόρο/ελικοπτεροφόρο) αμφίβιων επιχειρήσεων TCG Anadolu, που εγκαινίασε πρόσφατα ο Τούρκος πρόεδρος, μπορεί να μην είναι ανίκητο, αλλά είναι εξαιρετικά επικίνδυνο για την Ελλάδα. Υπάρχουν, ωστόσο, αντίδοτα που μπορούν να το μετατρέψουν από κίνδυνο σε αχίλλειο πτέρνα της Τουρκίας και συνακόλουθα να ενισχύσουν την ελληνική αποτρεπτική στρατηγική. Αυτό βέβαια υπό την προϋπόθεση ότι η Ελλάδα θα αποκτήσει ρεαλιστικές ικανότητες προσβολής του σε περίπτωση πολεμικής σύγκρουσης.

Το σκάφος αυτό είναι τόσο σημαντικό που η καταστροφή του θα είχε μεγάλες συνέπειες για την Τουρκία, ιδιαίτερα δε όσον αφορά το γόητρό της. Άλλωστε, ένας βασικός λόγος που το απέκτησε είναι για να ενισχύσει το κύρος της. Τα αεροπλανοφόρα έχουν ιδιαίτερα μεγάλη συμβολική και σημειολογική σημασία στη διεθνή “πασαρέλα” ισχύος. Η Τουρκία, που διεκδικεί ρόλο Δύναμης ευρασιατικής εμβέλειας, χρειάζεται παρόμοια όπλα-σύμβολα. Όμως, όσον αφορά τις πραγματικές ικανότητες, οι διεθνείς τάσεις δεν ευνοούν τη δράση των πλοίων επιφανείας σε κλειστές θάλασσες.

Με τον όρο κλειστές θάλασσες δεν αναφερόμαστε μόνο σε αρχιπελαγικές δομές, όπως αυτή του Αιγαίου. Ήδη σήμερα, θαλάσσιες εκτάσεις όπως είναι η Νότιος Σινική Θάλασσα έχουν καταστεί εξαιρετικά ανθυγιεινά μέρη για μεγάλα πλοία επιφανείας κι αυτό αναμένεται να συμβεί την τρέχουσα δεκαετία και στην Ανατολική Μεσόγειο. Ο συνδυασμός νέων τορπιλών μεγάλου βεληνεκούς και του αναερόβιου συστήματος πρόωσης (AIP) των ελληνικών υποβρυχίων Type 214 “Παπανικολής” και “Ωκεανός” αποτελούν θανάσιμη απειλή για το Anadolu σε ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο.

Παρεμπιπτόντως, οι απόψεις ότι το Anadolu θα απειλήσει την Ελλάδα εκ δυσμών ευρισκόμενο στο Ιόνιο ή την Αδριατική μπορούν να δεχθούν αρκετή κριτική. Καταρχάς, όπως είπαμε, σε οποιοδήποτε σημείο της Ανατολικής Μεσογείου το πλοίο μπορεί να γίνει στόχος των ελληνικών υποβρυχίων. Φυσικά, αναμένεται να έχει ανθυποβρυχιακή προστασία, η οποία όμως πολύ δύσκολα μπορεί να είναι αποτελεσματική στον συνδυασμό των τορπιλών μεγάλου βεληνεκούς και του συστήματος αναερόβιας πρόωσης ικανοτήτων stealth των ελληνικών υποβρυχίων.

Στόχος το Anadolu

Επιπροσθέτως, θα ήταν αυτοκτονικό για το Anadolu και για τα πλοία συνοδείας του να βρεθούν τόσο μακριά από την προστατευτική ομπρέλα της τουρκικής Αεροπορίας. Οι περιορισμένες αντιαεροπορικές ικανότητες των σημερινών τουρκικών πολεμικών πλοίων και ο μικρός αριθμός των μαχητικών αεροσκαφών ή ελικοπτέρων του Anadolu λίγα πράγματα θα μπορούσαν να κάνουν εναντίον μιας μαζικής επίθεσης της ελληνικής Αεροπορίας.

Βέβαια η Τουρκική Αμυντική Βιομηχανία (SSB) πραγματοποίησε τελετή υπογραφής για την κατασκευή των υπόλοιπων τριών φρεγατών κλάσης Istanbul (I-class) για το τουρκικό Πολεμικό Ναυτικό, το οποίο ανέθεσε την κατασκευή των φρεγατών 2ης, 3ης και 4ης κλάσης Istanbul σε δύο τουρκικές εταιρείες. Η πρώτη φρεγάτα του έργου, η μελλοντική TCG Istanbul (F-515), καθελκύστηκε στις 23 Ιανουαρίου 2021 και έχει προγραμματιστεί να τεθεί σε υπηρεσία φέτος.

Ακόμη όμως και έτσι, χωρίς καμιά κάλυψη από την τουρκική Αεροπορία, μια τουρκική ναυτική δύναμη ευρισκόμενα δυτικά της Ελλάδας θα βρεθεί σε πολύ επικίνδυνη κατάσταση όσο υψηλές ικανότητες αεράμυνας και αν διαθέτει. Βέβαια, οι κίνδυνοι για τα ελληνικά αεροσκάφη αυξάνονται δραματικά σε περίπτωση που το Anadolu συνοδεύεται από φρεγάτες αεράμυνας περιοχής, αλλά ταυτοχρόνως αυξάνεται και το έπαθλο, αφού και τα πλοία αυτά αποτελούν πολύτιμους στόχους.

Επιπροσθέτως, οι νέες τουρκικές φρεγάτες λογικά αποσκοπούν πρωτίστως στο να αποτελέσουν μέρος μιας ενιαίας αεροναυτικής δύναμης που θα επιδιώκει να επιτύχει αεροπορική κυριαρχία και να τοποθετήσει ελληνικά νησιά ή ομάδες ελληνικών νησιών σε θόλους απομόνωσης. Αν μετατραπούν σε σωματοφύλακα του Anadolu, ιδιαίτερα δε αν αποκοπούν από την υπόλοιπη τουρκική πολεμική μηχανή, τότε παύουν να είναι στοιχεία ισχύος και μετατρέπονται κι αυτά σε στόχους. Σε επικίνδυνους βέβαια στόχους, αλλά πάντως στόχους.

Αεροπλανοφόρο δίχως αεροπλάνα

Όσο δε για τα 12 F-35B βραχείας απονήωσης κάθετης προσνήωσης (STOVL) που προορίζονταν για το Anadolu πριν τις αμερικανικές κυρώσεις, ακόμα κι αν παραδίδονταν, είναι αμφίβολο αν θα μπορέσουν να αξιοποιήσουν τα χαρακτηριστικά χαμηλής διακριτότητας που διαθέτουν αν εγκλωβιστούν σε αμυντικούς ρόλους. Οι δε ικανότητές τους σε κλειστές αερομαχίες είναι εξαιρετικά περιορισμένες, για να το πούμε ευγενικά.

Πιθανότατα, το Anadolu δεν θα διαθέτει μαχητικά αεροσκάφη, επειδή αυτήν τη στιγμή δεν διατίθεται κανένα στη διεθνή αγορά. Η παραγωγή του βρετανικού Harrier έχει σταματήσει, το ρωσικό Yakovlev Yak-38 έχει αποσυρθεί από το 1991 ενώ το πολύ πιο εξελιγμένο Yak-141 δεν μπήκε ποτέ σε παραγωγή. Παρεμπιπτόντως, τεχνολογία του Yak-141 ενδέχεται να απέκτησε η Lockheed τη χρυσή εποχή των ρωσοαμερικανικών σχέσεων, στα πρώτα χρόνια μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και την χρησιμοποίησε στο F-35.

Είναι μάλλον ανεδαφική και η άποψη ότι η Τουρκία μπορεί να αποκτήσει μεταχειρισμένα AV-8 Harrier II. Τα αεροσκάφη αυτά υπηρετούν στα ελικοπτεροφόρα των Αμερικανών Πεζοναυτών καθώς και στο ισπανικό και ιταλικό Ναυτικό. Τα ισπανικά AV-8S Matador προβλέπεται να παραμείνουν σε υπηρεσία στο Juan Carlos (στη σχεδίασή του βασίστηκε το Anadolu) τουλάχιστον μέχρι το 2025.

Επιπροσθέτως, αν και τα ιταλικά και τα ισπανικά Harrier έχουν εκσυγχρονιστεί ώστε να μεταφέρουν πυραύλους αέρος-αέρος μεγάλου βεληνεκούς AIM-120 AMRAAM, σε κλειστές αερομαχίες δύσκολα μπορούν να αντιμετωπίσουν το F-16 και το Mirage 2000. Στον πόλεμο των Φώκλαντ τα μαχητικά της Αργεντινής επιχειρούσαν στα ακρότατα όρια της εμβέλειάς τους, είχαν ελάχιστο χρόνο για να επιτεθούν στα βρετανικά πλοία, είχε απαγορευτεί στους πιλότους να εμπλακούν σε αερομαχία με τα Harrier και πετάγανε χωρίς πυραύλους αέρος-αέρος.

Τέλος, οι φρεγάτες αεράμυνας περιοχής παραμένουν εξίσου ευπρόσβλητες με τις υπόλοιπες σε επιθέσεις τορπιλών, που δεν είναι ανάγκη να προέρχονται μόνο από υποβρύχια. Τορπίλες πολύ μεγάλου βεληνεκούς, όπως η γερμανική Sea Hake Mod 4 ER, που μπορούν να μεταφέρουν και μη επανδρωμένα αυτόνομα υποβρύχια σκάφη (UUV), αποτελούν εξαιρετικά θανάσιμες απειλές για οποιαδήποτε ομάδα πλοίων σε αποστάσεις πολλών εκατοντάδων χλμ από τις ακτές. Οι σχετικές τεχνολογίες ήδη υπάρχουν ή αναπτύσσονται.

Άρα, τα σενάρια ότι το Anadolu θα μας χτυπήσει από το Ιόνιο ή το Λιβυκό Πέλαγος, αν και πρέπει να μας απασχολήσουν, μπορούν να αντιμετωπιστούν. Αν μάλιστα η Τουρκία τα επιλέξει μπορεί να δει τα πλεονεκτήματά της να μετατρέπονται σε τρωτά σημεία. Αυτό φυσικά δεν γίνεται από μόνο του. Η ελληνική πλευρά πρέπει να επιδείξει φαντασία και τόλμη, να προσαρμοστεί στη γεωγραφία, αλλά και στις σύγχρονες τεχνολογίες και επιχειρησιακές αντιλήψεις.

Οι “Πρέσπες του Αιγαίου”

Κάθε φορά που εκφράζεται άποψη ότι η Ελλάδα μπορεί να αντιμετωπίσει αποφασιστικά την τουρκική στρατιωτική ισχύ και δεν είναι έρμαιο των διαθέσεων της Άγκυρας, ούτε από χέρι χαμένη σε μια σύρραξη, αυτομάτως γνωστοί κύκλοι σπεύδουν να αποδομήσουν και να χλευάσουν και την άποψη και αυτόν που την εκφράζει, συνήθως χωρίς επιχειρήματα, αλλά κυρίως με κραυγές και υβριστικούς χαρακτηρισμούς.

Οι επιθέσεις αυτές μάλιστα μετατρέπονταν σε παροξυσμό όταν για την αντιμετώπιση της τουρκικής πολεμικής μηχανής προτείνονται λύσεις που δεν προβλέπουν μαζικές αγορές από το εξωτερικό (αντίθετα, που υποστηρίζουν την ανάπτυξη όπλων που μπορούν να αναπτυχθούν πρωτίστως με εγχώριες προσπάθειες και με χαμηλό κόστος) Σ’ αυτούς τους καιρούς ίσως πρέπει να είμαστε πιο πονηρεμένοι και να μην θεωρούμε αυτές τις επιθέσεις μόνο προϊόν ιδεοληψίας.

Ο συστηματικός χλευασμός των απόψεων ότι η Ελλάδα μπορεί να αντισταθεί στην Τουρκία και μάλιστα χωρίς να καταστρέψει την οικονομία της, καλλιεργεί την ηττοπάθεια, παγιώνει μια αντίληψη “φυσικής” αδυναμίας της Ελλάδας να αντιταχθεί στον τουρκικό επεκτατισμό και εμφανίζει συνακόλουθα ως “μόνη λογική και δυνατή λύση” την παράδοση χωρίς αντίσταση. Είναι οι ίδιες φωνές που καλούν και προετοιμάζουν τις “Πρέσπες του Αιγαίου”, φωνές που ουδόλως μπορούν να χαρακτηριστούν περιθωριακές…