Προέκυψε τίποτα θετικό από τη συνάντηση του Μητσοτάκη με τον υιό Χάφταρ;

Η συνάντηση έρχεται μετά από ένα καλοκαίρι έντασης μεταξύ Βεγγάζης και Αθήνας. Στο επίκεντρο βρίσκεται ασφαλώς το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο, με το οποίο ο Τόρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίο Ερντογάν προσπαθεί να ‘‘νομιμοποιήσει’’ τις έρευνες για πετρέλαιο και φυσικό αέριο, νότια της Κρήτης. Υπενθυμίζεται ότι στο πλαίσιο αυτό, το ελεγχόμενο από τον Χάφταρ κοινοβούλιο της Λιβύης πρόκειται να επικυρώσει το μνημόνιο το αμέσως επόμενο διάστημα, αγνοώντας προκλητικά τις αντιδράσεις της Αθήνας.

Επίσης, το προηγούμενο διάστημα προηγήθηκαν τόσο η αντίδραση για τον ελληνικό διαγωνισμό για τα οικόπεδα νοτίως της Κρήτης όσο και η εκδίωξη ευρωπαίων αξιωματούχων από το λιβυκό έδαφος, μεταξύ των οποίων και ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Θάνος Πλεύρης, απότοκο των ήδη τεταμένων σχέσεων εξαιτίας των αυξημένων μεταναστευτικών ροών προς την Ελλάδα. Σύμφωνα άλλωστε με τη σημερινή ανακοίνωση του Υπουργείου Εξωτερικών ο Γιώργος Γεραπετρίτης εξέφρασε την ικανοποίησή του για την κατακόρυφη μείωση των ροών από το Τομπρούκ προς την Κρήτη, μετά την επίσκεψή του στη Βεγγάζη.

Πέραν τούτου πάντως δεν καταγράφηκε καμία ρητή δέσμευση πέραν αυτής της Ελλάδας… σχετικά με το παράνομο τουρκολυβικό μνημόνιο. Από την πλευρά του ο υιός Χάφταρ φαίνεται να δεσμεύτηκε για τη μελλοντική… επιχειρηματική συνεργασία των δύο χωρών. «Οι δυο πλευρές αναφέρθηκαν στις ιστορικές σχέσεις Ελλάδας-Λιβύης και την αμοιβαία βούληση για προώθηση και οικοδόμηση ειλικρινούς διαλόγου.

«Η επίσκεψη του κ. Χάφταρ στην Αθήνα αποτέλεσε ευκαιρία για τη διερεύνηση τρόπων ενίσχυσης της συνεργασίας στους τομείς των κατασκευών, της ενέργειας, των επενδύσεων και των μεταφορών σε συνδυασμό με την προετοιμασία της επικείμενης ελληνικής επιχειρηματικής αποστολής στη Βεγγάζη, εντός του τρέχοντος φθινοπώρου». Αυτά από το Υπουργείο Εξωτερικών, γιατί τα συνήθως δραστήρια social media του Κυριάκου Μητσοτάκη δεν αναφέρθηκαν καν στη συνάντηση.

Ο υιός Χάφταρ στην Αθήνα

Σημειώνεται πως ο Μπελγκασέμ Χάφταρ (ο οποίος φέρει τον τίτλο του γενικού διευθυντή του Ταμείου για την Ανάπτυξη και Ανασυγκρότηση της Λιβύης), πριν από δύο μήνες είχε συναντηθεί με τον κ. Γεραπετρίτη στο πολυτελές γραφείο του στη Βεγγάζη και είχε αποδεχθεί την πρόσκληση να έρθει στην Αθήνα, σε μια προσπάθεια που αποσκοπούσε στην εκτόνωση της έντασης. Η διπλωματική «αναβάθμιση» του τελευταίου δεν θα πρέπει να ξενίζει, αφού ο συγκεκριμένος γιος έχει από καιρό αναλάβει καθήκοντα πολιτικού και διπλωματικού συμβούλου του πατέρα του, επιφορτισμένου με την άσκηση εξωτερικής πολιτικής. Η παρουσία του στο Μέγαρο Μαξίμου έρχεται σε συνέχεια προηγούμενων επαφών των Χαφτάρ, μεταξύ των οποίων και με τον επικεφαλής των υπηρεσιών πληροφοριών της Τουρκίας, Ιμπραήμ Καλίν, που επισκέφθηκε την Βεγγάζη την περασμένη μόλις εβδομάδα.

Ως γνήσιος «φύλαρχος», ο 81χρονος Χαφτάρ έχει φροντίσει να μοιράσει την εξουσία στους τρεις γιους του, τον Σαντάμ, τον Μπελγκασέμ και τον Χαλέντ, που έχουν αναλάβει και την ηγεσία του Λιβυκού Εθνικού Στρατού – ο Σαντάμ ως αναπληρωτής αρχηγός, ο Χαλέντ ως αρχηγός του Επιτελείου – ενώ ο Μπελκασέμ ασχολείται κυρίως με τα οικονομικά. Η Τουρκία θεωρείται ότι έχει καλύτερες σχέσεις με τον Σαντάμ, δημιουργώντας μια άμεση σύνδεση με εκείνους που θα μπορούσαν να εκπροσωπήσουν το μέλλον της στρατιωτικής ηγεσίας στη Λιβύη. Ο ίδιος παρουσιάζεται ως το νέο πρόσωπο του στρατιωτικού κατεστημένου, υποσχόμενος πίστη στον πατέρα του αλλά και ανοιχτό πνεύμα στη διεθνή συνεργασία. Οι δηλώσεις του Σαντάμ Χαφτάρ για τον ‘‘ειρηνευτικό’’ ρόλο του στρατού και η επιθυμία του να προσελκύσει επενδύσεις στις απελευθερωμένες ζώνες της Λιβύης, αποτελούν μια προσπάθεια να παρουσιάσει τον στρατό ως έναν νόμιμο και αξιόπιστο παράγοντα στα μάτια της διεθνούς κοινότηττας.

Κινητικότητα και κατακερματισμός

Σημειώνεται πως αυτού του είδους ο κατακερματισμός υπό άλλες συνθήκες θα ήταν πρόβλημα, ωστόσο όπως όλα δείχνουν έχει επιτρέψει στον πατέρα Χαφτάρ να μοιράσει αρμοδιότητες και ρόλους σε κυβερνητικό επίπεδο, διασφαλίζοντας αφενός την στρατιωτική κυριαρχία επί του λιβυκού εδάφους και αφετέρου μια επιπλέον διπλωματική εκπροσώπηση της απολύτου εμπιστοσύνης του. Η επίσκεψη του Μπελγκασέμ Χαφτάρ ήρθε σε μια περίοδο που παρατηρείται υψηλή κινητικότητα. Ο ίδιος ο Χαλίφα Χαφτάρ και το σύστημα εξουσίας που τον περιβάλλει δέχονται ισχυρές πιέσεις από πολλά μέτωπα.

Η Ελλάδα έχει καταστήσει σαφές ότι το μόνο που συζητά με τη Λιβύη είναι ο καθορισμός ΑΟΖ και ότι το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο – το οποίο η Βεγγάζη αναμένεται να αναγνωρίσει εντός εβδομάδων – δεν έχει καμία ισχύ. Θέλοντας πάντως να έχει περισσότερες διπλωματικές επιλογές, ο έλληνας υπουργός Εξωτερικών θα υποδεχθεί επιπλέον και τον ομόλογό του από τη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας της Τρίπολης, Ελ Τάχερ Σαλέμ Μουχάμαντ Ελ Μπαούρ, στις 15 Σεπτεμβρίου, με την ατζέντα πιθανότατα να αφορά και σε αυτή την περίπτωση ζητήματα, αμοιβαίου ενδιαφέροντος.

Η Άγκυρα του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ακολουθεί «διπλή προσέγγιση», διατηρώντας επαφές και με τις δύο κυβερνήσεις της Λιβύης. Υποστηρίζει έτσι, στρατιωτικά την Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας στην Τρίπολη του πρωθυπουργού Αμπντελχαμίντ Ντμπέιμπα, ενώ διατηρεί τακτικές επαφές και με το περιβάλλον Χαφτάρ. Η διττή προσέγγιση της Άγκυρας υποχρεώνει τον Χαφτάρ σε αποφάσεις που είναι αμφίβολο αν θα «βγουν» στο μέλλον.

Τέλος, η Αίγυπτος του Φατάχ αλ Σίσι – η οποία τάσσεται επίσης κατά της αναγνώρισης του τουρκολιβυκού συμφώνου – έχει ξεκαθαρίσει σε διμερείς επαφές ότι τάσσεται υπέρ μιας ενοποιημένης κυβέρνησης στη Λιβύη για να αντικατασταθεί το πολυδιασπασμένο πολιτικό σκηνικό, γεγονός που αμφισβητεί εν γένει την μακροημέρευση του καθεστώτος Χαφτάρ.