Προς στρατηγική συμμαχία Ελλάδας-Γαλλίας με αμερικανική ευλογία

Οι πληροφορίες είναι συγκλίνουσες, αν και για λόγους δημοσιογραφικής δεοντολογίας οφείλουμε να διατηρήσουμε μέχρι την τελευταία στιγμή μία επιφύλαξη. Σύμφωνα με αυτές, λοιπόν, κατά την επίσκεψή του στο Παρίσι (Δευτέρα 27 Σεπτεμβρίου – το παρόν άρθρο δημοσιεύεται ακριβώς τα μεσάνυκτα της Κυριακής προς Δευτέρα), στην οποία θα τον συνοδεύουν και οι υπουργοί Άμυνας Παναγιωτόπουλος και Εξωτερικών Δένδιας, ο Μητσοτάκης θα ανακοινώσει την προμήθεια τριών γαλλικών φρεγατών (Belharra) και τριών γαλλικών κορβετών (Gowind), καθώς και την υπογραφή διμερούς συμφώνου αμυντικής συνδρομής, δηλαδή τη συμμαχία Ελλάδας-Γαλλίας.

Η προμήθεια από το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό νέων φρεγατών είχε καταντήσει τον τελευταίο χρόνο σήριαλ. Αν και επισήμως το ζήτημα εκκρεμούσε, όλες οι πληροφορίες έδειχναν ότι –κυρίως για πολιτικούς λόγους– η κυβέρνηση Μητσοτάκη προσανατολιζόταν στην αγορά των αμερικανικών MMSC, παρότι οι ναύαρχοι είχαν εκφράσει αντιρρήσεις. Έχουν επικαλεσθεί τα λειτουργικά προβλήματα και την ακαταλληλότητα της αμερικανικής φρεγάτας, η οποία έχει σχεδιασθεί για παράκτια άμυνα κι όχι για επιχειρήσεις στην ανοικτή θάλασσα, εξ ου και δεν διαθέτει αντιαεροπορική άμυνα περιοχής.

Παρά τις αντιρρήσεις τους, όμως, το Μαξίμου τους είχε ασκήσει πιέσεις να προτείνουν την MMSC, χωρίς να είναι σαφές εάν το Γενικό Επιτελείο Ναυτικού είχε υποκύψει. Η αγορά, μάλιστα έξι πρόσθετων γαλλικών μαχητικών Rafale, μετά την αρχική αγορά των 16, είχε θεωρηθεί ως προσφορά ενός πρόσθετου συμβολαίου στο Παρίσι, προκειμένου η Αθήνα να το παρακάμψει στην εν εξελίξει προμήθεια των φρεγατών.

Στο σημείο αυτό να υπενθυμίσουμε πως οι Γάλλοι είχαν εδώ και έναν χρόνο διοχετεύσει την πληροφορία ότι εάν η Ελλάδα αγοράσει τις φρεγάτες Belharra, είναι έτοιμοι να υπογράψουν διμερές σύμφωνο αμυντικής συνδρομής. Η πληροφορία αυτή, που έχει κυκλοφορήσει ευρέως τον τελευταίο χρόνο, δεν έχει ποτέ διαψευσθεί από την ελληνική κυβέρνηση, γεγονός που μας υποχρεώνει να την θεωρήσουμε αξιόπιστη.

Πόσο δεσμευτική η αμυντική συνδρομή;

Βεβαίως, επειδή ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες, δεν είναι γνωστό πόσο η κυβέρνηση Μακρόν είναι διατεθειμένη να δεσμευθεί σε μία πραγματική συμμαχία με την Ελλάδα. Εάν, δηλαδή, η Γαλλία είναι διατεθειμένη να δεσμευθεί ότι άμεσα και σχεδόν αυτόματα θα εμπλακεί στρατιωτικά στο πλευρό της Ελλάδας σε περίπτωση ελληνοτουρκικής σύρραξης. Αυτό είναι ένα κρίσιμο ζήτημα, ίσως κρισιμότερο και από την προμήθεια των υπερσύγχρονων γαλλικών οπλικών συστημάτων. Δυστυχώς, όμως, δεν γνωρίζουμε τις λεπτομέρειες για να αποφανθούμε εάν θα πρόκειται για “χαλαρή” ή για “σκληρή” δέσμευση.

Ας επιστρέψουμε, όμως, στο κυρίως θέμα μας. Ενώ, λοιπόν, όλα έδειχναν ότι η Αθήνα προσανατολιζόταν στην προμήθεια της αμερικανικής φρεγάτας MMSC με κάποιες τροποποιήσεις, μεσολάβησε το τριμερές σύμφωνο AUKUS (ΗΠΑ, Βρετανία και Αυστραλία). Θα αναρωτηθείτε τί σχέση μπορεί να έχει αυτό το σύμφωνο με την προμήθεια φρεγατών από την Ελλάδα; Κι όμως, φαίνεται πως έχει καθοριστική σχέση.

Όπως θα θυμάστε, το Παρίσι αντέδρασε έντονα στην υπογραφή της AUKUS, επειδή έχασε το συμβόλαιο δεκάδων δισ. δολαρίων για την αγορά από την Αυστραλία υπερσύγχρονων συμβατικών υποβρυχίων, το οποίο άρπαξαν οι Αμερικανοί, συμφωνώντας με τους Αυστραλούς να τους προμηθεύσουν με πυρηνοκίνητα υποβρύχια. Θα θυμάστε, λοιπόν, ότι το Παρίσι ανακάλεσε τους πρεσβευτές του από την Ουάσινγκτον και την Καμπέρα.

Η κρίση φάνηκε να τίθεται σε τροχιά διευθέτησης, όταν μετά από λίγες ημέρες επικοινώνησε τηλεφωνικά ο Μπάιντεν με τον Μακρόν. Το περιεχόμενο της συνομιλίας των δύο προέδρων, βεβαίως, δεν έγινε γνωστό, αλλά υπάρχει η πληροφορία ότι στο αμερικανογαλλικό deal υπάρχει και ελληνική διάσταση. Για την ακρίβεια, ότι η Ουάσινγκτον πρόσφερε στο Παρίσι ως μικρό αντάλλαγμα για την απώλεια του συμβολαίου με την Αυστραλία, το συμβόλαιο με την Ελλάδα για τις φρεγάτες.

Οι ΗΠΑ αφήνουν κενό στην Ανατολική Μεσόγειο

Σύμφωνα με πληροφορίες, το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό θεωρεί τις Belharra υπερόπλο, το ίδιο και τις κορβέτες Gowind. Άρα, από αυτή την άποψη, όχι μόνο δεν υπάρχει πρόβλημα, αλλά αν οριστικοποιηθεί η προμήθειά τους θα βγουν αναστεναγμοί ανακούφισης. Το εάν θα οριστικοποιηθεί η προμήθεια των τριών φρεγατών και των τριών κορβετών θα το γνωρίζουμε το αργότερο την Τρίτη, όταν θα γίνουν ανακοινώσεις. Εκτός κι αν για να τηρηθεί η τυπική διαδικασία δοθούν τα χέρια και η επίσημη ανακοίνωση αφεθεί για λίγο αργότερα.

Εκτός από τις προαναφερθείσες πληροφορίες, υπάρχουν και ενδείξεις από κυβερνητικούς παράγοντες ότι προς αυτή την κατεύθυνση κινούνται τα πράγματα. Η σχέση Μητσοτάκη-Μακρόν είχε έντονες διακυμάνσεις τα τελευταία δύο χρόνια, όχι μόνο λόγω του ζητήματος των φρεγατών, αλλά και λόγω της διπλωματικής παρέμβασης του Βερολίνου στα ελληνοτουρκικά.

Από την άλλη πλευρά, η Αθήνα με τη νέα ελληνοαμερικανική αμυντική συμφωνία έχει δώσει στην Ουάσινγκτον ουσιαστικά ό,τι αυτή ζήτησε. Κι όχι μόνο αυτό. Βάφτισε αντάλλαγμα την παρουσία αμερικανικών δυνάμεων σε όσο το δυνατόν περισσότερες ελληνικές βάσεις! Όπως, όμως, προκύπτει από τα γεγονότα, οι Αμερικανοί παραμένουν σε στάση Ποντίου Πιλάτου σε ό,τι αφορά τα ελληνοτουρκικά. Αν και είναι εξοργισμένοι με τον Ερντογάν αποφεύγουν επιμελώς να στραφούν έστω και πολιτικά εναντίον της Άγκυρας, όπως φάνηκε και από την τελευταία δήλωση του εκπροσώπου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.

Οι κινήσεις και της κυβέρνησης Μπάιντεν επιβεβαιώνουν πως οι ΗΠΑ θέτουν σε δεύτερη μοίρα την Ευρώπη και ειδικότερα την Ανατολική Μεσόγειο, στρέφοντας όλη την προσοχή και το δυναμικό τους στον Ειρηνικό-Ινδικό. Αυτό το έδειξε όχι μόνο η AUKUS, αλλά και το στα σκαριά ευρισκόμενο QUAD (ΗΠΑ, Αυστραλία, Ινδία και Ιαπωνία). Με άλλα λόγια, η ανάσχεση της Κίνας καθίσταται όχι απλώς ο πρώτος, αλλά σχεδόν ο αποκλειστικός στρατηγικός στόχος των Αμερικανών.

Το κενό και η συμμαχία Ελλάδας-Γαλλίας

Το γεγονός αυτό, ωστόσο, αφήνει ένα μεγάλο κενό στην Ανατολική Μεσόγειο, το οποίο με κάποιον τρόπο θα καλυφθεί. Η Τουρκία επιδιώκει να το καλύψει η ίδια αυτοτελώς, αλλά η επιδίωξή της προκαλεί αντισυσπείρωση των χωρών της περιοχής. Κυρίως, όμως, την φέρνει απέναντι στη Γαλλία, η οποία έχει και παραδοσιακά παρουσία στην Ανατολική Μεσόγειο και φιλοδοξεί να είναι αυτή που θα κάνει το παιχνίδι για λογαριασμό της Δύσης.

Αυτό, όμως, δεν μπορεί να το επιτύχει, χωρίς τη σύμπραξη της Ελλάδας-Κύπρου. Και επειδή το γνωρίζει, γι’ αυτό και στήριξε τις ελληνικές θέσεις στους κόλπους της ΕΕ, γι’ αυτό και κοντράρισε την Άγκυρα, γι’ αυτό και φέρεται διατεθειμένη να υπογράψει σύμφωνο αμυντικής συνδρομής με την Αθήνα. Εάν πράγματι, το Παρίσι είναι αποφασισμένο να συνάψει συμμαχία με την Ελλάδα, τότε θα αλλάξουν ριζικά τα δεδομένα στο ελληνοτουρκικό μέτωπο.

Μία πραγματικά δεσμευτική συμμαχία με τη Γαλλία θα είναι πιο σημαντικός αποτρεπτικός παράγοντας και από αυτές καθ’ αυτές τις Belharra. Για την ακρίβεια, θα εκτοξεύσει την αξιοπιστία της ελληνικής αποτρεπτικής στρατηγικής. Εάν οι Τούρκοι πεισθούν ότι σε περίπτωση στρατιωτικής εμπλοκής με την Ελλάδα θα βρεθούν απέναντι και σε γαλλικές δυνάμεις, θα σκεφθούν πολλές φορές πριν δρομολογήσουν μία κρίση.

Εκτός αυτού, θα φοβηθούν ότι η εμπλοκή των Γάλλων πιθανότατα να ωθήσει και χώρες, όπως η Αίγυπτος και τα Εμιράτα, να εμπλακούν κι αυτές, εκτιμώντας ότι η συγκυρία και ο συσχετισμός τους προσφέρει μία μοναδική ευκαιρία να “κοντύνουν” την Τουρκία. Το ίδιο ισχύει και για το Ισραήλ, το οποίο, όμως, θα δράσει με τον δικό του έμμεσο, αλλά όχι λιγότερο αποτελεσματικό τρόπο.

Εάν όλα τα παραπάνω επιβεβαιωθούν θα αποδειχθεί ότι υπάρχει θεός και μάλιστα είναι Έλληνας, ή έστω φιλέλληνας! Κι αυτό, επειδή μέχρι πριν μερικές εβδομάδες φύσαγαν άλλοι άνεμοι, δυσμενείς για τα εθνικά συμφέροντα. Από ό,τι φαίνεται, λοιπόν, η AUKUS είχε ως παράπλευρη επίπτωση την αλλαγή των μέχρι τότε δεδομένων για την προμήθεια των φρεγατών στο τρίγωνο ΗΠΑ-Γαλλία-Ελλάδα. Κλείνω, επαναλαμβάνοντας την αρχική επιφύλαξή μου, δεδομένου ότι δεν έχει καταστεί δυνατή η επίσημη επιβεβαίωση, αν και οι πληροφορίες είναι αξιόπιστες.