Προσφέρονται για ενδιάμεση λύση οι ολλανδικές φρεγάτες M;

Την Τετάρτη 27 Οκτωβρίου πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλες η τακτική συνεδρίαση των διευθυντών εξοπλισμών του ΝΑΤΟ. Την Ελλάδα εκπροσώπησε ο Γενικός Διευθυντής της Γενικής Διεύθυνσης Εξοπλισμών αντιναύαρχος ε.α. Αριστείδης Αλεξόπουλος. Στο περιθώριο της σύσκεψης υπέγραψε με τον Ολλανδό ομόλογό του αντιναύαρχου Arie Jan de Waard, δήλωση προθέσεων (Letter of Intent) για πιθανή απόκτηση από το Πολεμικό Ναυτικό δύο φρεγατών τύπου Karel Doorman (κλάσης M-class) και έξι ναρκαλιευτικών κλάσης Alkmaar. Η επιθυμία της Ελλάδας είναι οι φρεγάτες να παραληφθούν το ταχύτερο, ώστε να αποτελέσουν την λεγόμενη ενδιάμεση λύση.

Οι δύο φρεγάτες Karel Doorman που βρίσκονται σε υπηρεσία στο Βασιλικό Ναυτικό της Ολλανδίας σήμερα είναι η HNLMS Van Amstel (F831) και η HNLMS Van Speijk (F828). Η Van Speijk παροπλίστηκε το καλοκαίρι λόγω έλλειψης προσωπικού. Σύμφωνα με την αξιόπιστη ολλανδική ναυτική ιστοσελίδα Marineschepen, η μεταφορά των δύο φρεγατών M-class στην Ελλάδα πριν την άφιξη του αντικαταστάτη τους (ανθυποβρυχιακή φρεγάτα ASWF), αν και απίθανη, δεν είναι αδύνατη.

Πηγή της ολλανδικής Γενικής Διεύθυνσης Εξοπλισμών είπε στη Marineschepen: «Ο στόχος είναι να ταιριάξει η πώληση των φρεγατών όσο το δυνατόν περισσότερο με την άφιξη των ASWFs, επειδή ο Αρχηγός του Βασιλικού Ναυτικού της Ολλανδίας έχει δηλώσει ότι κατ’ αρχήν δεν θα δεχτεί ένα κενό στις ικανότητες ανθυποβρυχιακού πολέμου». Δεν αποτέλεσε μεγάλη έκπληξη το γεγονός, δεδομένου ότι γίνονταν ήδη εργασίες για την αντικατάσταση αυτών των πλοίων, ενώ σχεδιάζονταν οι νέες φρεγάτες και κόπηκαν τα χαλύβδινα ελάσματα των νέων φρεγατών ανθυποβρυχιακού πολέμου.

Η χρονική στιγμή της μεταφοράς των παλιών φρεγατών είναι η πιο ενδιαφέρουσα πτυχή. Το ολλανδικό Ναυτικό έχει έλλειψη χρημάτων και προσωπικού, αλλά και έλλειψη πλοίων. Οι νέες φρεγάτες θα φτάσουν το νωρίτερο το 2028. Η πώληση θα μειώσει σε τέσσερις τις φρεγάτες του ολλανδικού Ναυτικού (κλάσης De Zeven Provinciën), έστω και για λίγο. Γι’ αυτό και η ανακοίνωση της υπογραφής προκάλεσε αντιδράσεις.

Τί προσφέρουν οι Karel Doorman

Οι ολλανδικές φρεγάτες δεν προσφέρουν όσον αφορά στα οπλικά συστήματα, περισσότερα από όσα διαθέτει σήμερα το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό. Εξαίρεση το σύστημα αυτοάμυνας Goalkeeper. Εκεί που διαφέρουν και δίνουν τεράστιο πλεονέκτημα είναι τα ραντάρ και οι αισθητήρες. Την προηγούμενη δεκαετία το Ναυτικό της Ολλανδίας και του Βελγίου αναβάθμισαν τις τέσσερις φρεγάτες τους κλάσης Μ. Ανακατασκεύασαν το υπόστεγο και το κατάστρωμα ελικοπτέρων, ώστε να δέχεται το NH-90 και αντικατέστησαν τον μπροστινό ιστό για την τοποθέτηση του νέου ραντάρ επιφανειακής έρευνας φάσης Thales SeaWatcher 100 και το σύστημα ηλεκτρο-οπτικής επιτήρησης Gatekeeper.

Το Seawatcher 100 είναι ένα μη περιστρεφόμενο ραντάρ ενεργής συστοιχίας φάσης. Το σύστημα εντοπίζει και παρακολουθεί αυτόματα ασύμμετρες απειλές και πολύ μικρά αντικείμενα όπως κολυμβητές και περισκόπια σε όλες τις καιρικές συνθήκες. Το Seastar μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για καθοδήγηση ελικοπτέρων και διατίθεται διεθνώς ως Seawatcher 100.

Το Gatekeeper είναι ένα πανοραμικό σύστημα ηλεκτρο-οπτικής επιτήρησης και ειδοποίησης 360 μοιρών που βασίζεται στην τεχνολογία IR/TV. Σχεδιασμένο για να αντιμετωπίσει τις αναδυόμενες ασύμμετρες απειλές μέχρι τα μικρά σκάφη, περισκόπια, ή και κολυμβητές, το Gatekeeper αυξάνει την επίγνωση της κατάστασης σε παραθαλάσσια περιβάλλοντα μικρής εμβέλειας. Έχουμε αναφέρει τις δυνατότητες που δίνουν οι φρεγάτες κλάσης Μ και το πως μπορεί να λειτουργήσουν σαν ναυαρχίδες σε εκτενές άρθρο.

Ο χρόνος απόκτησης

Ο αντιναύαρχος De Waard τον Ιούλιο είχε αναφέρει ότι «η Διοίκηση Ναυτικών Δυνάμεων δεν θα δεχόταν μια τρύπα», αλλά στην επισκόπηση Σεπτεμβρίου ανέφερε ότι «οι M-φρεγάτες δεν θα χρειάζονται πλέον επιχειρησιακά» από το 2025. Τρείς ημέρες μετά την υπογραφή, ακολούθησε η ανακοίνωση: «Η Διοίκηση Ναυτικών Δυνάμεων χρειάζεται επειγόντως σκάφη εκτοπίσματος φρεγάτας».

Όσον αφορά τη μετάβαση από το παλιό στο νέο πλοίο, ανέφερε: «Για την εισαγωγή μιας νέας φρεγάτας, χρειάζεται το πλήρωμα της παλιάς φρεγάτας». Κατά την πρακτική: Το πλήρωμα επιβιβάζεται όταν το πλοίο είναι ακόμα υπό κατασκευή, ακολουθεί μαθήματα, θέτει συστήματα σε λειτουργία, γράφει εγχειρίδια και εκτελεί δοκιμές. Αυτό το προπονητικό πλήρωμα επεκτείνεται συνεχώς μέχρι να είναι σε θέση να αντεπεξέλθει στα δοκιμαστικά ταξίδια. «Ως αποτέλεσμα, η φρεγάτα που θα εκποιηθεί θα είναι διαθέσιμη προς πώληση λίγο καιρό πριν έρθει η νέα φρεγάτα», συνεχίζει η ανακοίνωση. Άρα θα υπάρχει κενό για λίγο, γιατί το παλιό πλοίο δεν θα έχει πλέον πλήρωμα.

Δεν έχει γίνει, λοιπόν, ακόμη γνωστό πότε ακριβώς οι Μ-φρεγάτες μπορούν να παραδοθούν στον αγοραστή. «Αυτή τη στιγμή δεν έχει ειπωθεί ότι οι δύο φρεγάτες Μ δεν θα χρειάζονται πλέον μετά το 2025, αλλά ότι η απόσυρση των πλοίων θα ξεκινήσει σταδιακά μετά το 2025». Δηλαδή για τους Ολλανδούς το πρόγραμμα απόσυρσης των τρεχουσών φρεγατών Μ θα καθοριστεί μόνο όταν καταστεί σαφές το τελικό χρονοδιάγραμμα παράδοσης των φρεγατών ASW στην εν εξελίξει φάση D.

Πόσο μπορεί να περιμένει το ελληνικό Ναυτικό

Υπάρχει κι άλλο θέμα, το οποίο έχει άμεση σχέση με το Ναυτικό της Βρετανίας. Οι σχέσεις των δύο Ναυτικών έχουν ιστορία τουλάχιστον 350 ετών. Από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και μετά, οι στόλοι των δύο χωρών συχνά εντάσσουν πλοία, ο ένας του άλλου. Μια ενδεχόμενη πώληση ανθυποβρυχιακών συστημάτων από το ολλανδικό Ναυτικό μπορεί να επηρεάσει τις ικανότητες του βρετανικού Ναυτικού να υποστηρίξει στις δικές του επιχειρήσεις.

Με δεύτερο αεροπλανοφόρο εν πλω, το βρετανικό Ναυτικό χρειάζεται όλα τα επικουρικά σκάφη για να πλαισιώσουν τον δεύτερο στολίσκο. Επομένως, η Βρετανία χρειάζεται τις ανθυποβρυχιακές ικανότητες των Ολλανδών για να μπορεί να ελέγχει την Βόρεια Θάλασσα από πιθανές επιδρομές ρωσικών υποβρυχίων. Είναι άλλο τέσσερις κι άλλο έξι φρεγάτες…

Συνεπώς, το ελληνικό Ναυτικό ίσως πρέπει να περιμένει. Εκτός της αποδέσμευσης των πλοίων, απαιτούνται και τροποποιήσεις πριν από την μεταφορά (π.χ. εθνόσημα, διακριτικά κλπ). Τα πλοία θα υποβληθούν σε συντήρηση, θα ξαναβαφτούν, θα πάρουν άλλο αριθμό και θα μετονομαστούν. Ενδεχομένως, οι παλιοί πύραυλοι Sea Sparrow να αντικατασταθούν με ESSM και να τοποθετηθεί σύστημα RAM. Ίσως περάσει καιρός μέχρι η Ολλανδία να αποχαιρετήσει τις φρεγάτες Μ. Η καθυστέρηση ετών, όμως, μπορεί να ματαιώσει την πώληση, λόγω των πιεστικών αναγκών του ελληνικού Ναυτικού που θέλει λύση ταχύτερα.