Προσοχή στον άτυπο εκφραστή της Άγκυρας καθηγητή Yücel Acer

Ασχολούμεθα, χρόνια τώρα, με τις κραυγές του Ερντογάν και δεν ασχολούμεθα με τις επιστημονικές θέσεις του τουρκικού κατεστημένου. Αυτές τις θέσεις θα αντιμετωπίσουμε εάν θέλουμε να κουβεντιάσουμε μαζί τους. Η καλύτερη ανάλυση και παρουσίαση των τουρκικών θέσεων έχει γίνει από τον Τούρκο νομικό και διεθνολόγο Yücel Acer στο βιβλίο του “The Aegean Maritime Disputes and International Law” (London, Ashgate Publishing Company, 2003, pages 99-148). Αποτελεί πλέον τη Βίβλο των τουρκικών θέσεων για το Δίκαιο της Θάλασσας.

Ο Acer υποστηρίζει τις θέσεις της Τουρκίας, αναφέροντας τα ακόλουθα:

1. Η Τουρκία υποστήριξε τα χωρικά ύδατα 3 ναυτικά μίλια στη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας II το 1958 στη Γενεύη, όπως και η Ελλάδα, επειδή πίστευε ότι μια επέκταση πέρα από τα 3 μίλια θα δημιουργούσε προβλήματα για τα οικονομικά και εμπορικά συμφέροντα της διεθνούς κοινότητας. Αλλά κατά τη διάρκεια της διάσκεψης για το Δίκαιο της Θάλασσας III, η τουρκική αντιπροσωπεία ήθελε όχι μόνο να μην υιοθετηθεί δικαίωμα επέκτασης των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια, αλλά και να μην υιοθετηθούν οι ίδιοι κανόνες που ισχύουν για τις ηπειρωτικές περιοχές για τις θάλασσες και τα νησιά όταν υπάρχουν “ειδικές περιπτώσεις”.

2. Η Τουρκία πιστεύει ότι το Άρθρο 3 της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας, έτσι που είναι διατυπωμένο, επιτρέπει στα κράτη να διαθέτουν χωρικά ύδατα μικρότερα των 12 μίλια και ότι το άρθρο 300 της Σύμβασης ουσιαστικά υποστηρίζει τις τουρκικές θέσεις αναφέροντας: «Τα κράτη-μέλη εκπληρώνουν με καλή πίστη τις υποχρεώσεις που αναλαμβάνονται με την παρούσα σύμβαση και θα ασκούν τα δικαιώματα, τη δικαιοδοσία και τις ελευθερίες που αναγνωρίζονται από την παρούσα σύμβαση κατά τρόπο που δεν αποτελεί κατάχρηση δικαιώματος». Έτσι χωρικά ύδατα πάνω από 6 μίλια είναι αντίθετα με το διεθνές εθιμικό δίκαιο και αποτελεί κατάχρηση δικαιώματος και παραβιάζει την “αρχή της ευθυδικίας”.

3. Οι αριθμοί που παρουσιάζει η Τουρκία αναφέρουν ότι τώρα το 43,5% του Αιγαίου Πελάγους ανήκει στην Ελλάδα, το 7,5% στην Τουρκία και το υπόλοιπο 49% ανήκει στην ανοιχτή θάλασσα. Με χωρικά ύδατα 12 μίλια θα δώσει στην Ελλάδα 71,5%, ενώ της Τουρκίας θα αυξηθεί μόνο κατά 1,3% και θα φτάσει μόνο στο 8,8% και η ανοιχτή θάλασσα θα κατέχει 19,7%.

4. Επίσης, η Τουρκία θα χάσει και ένα ποσοστό από την υφαλοκρηπίδα που της ανήκει για εξερεύνηση και εκμετάλλευση και θα μειωθεί από το 16,3% (28.126 τετραγωνικά χλμ) στο 8,27% (14.240 τετραγωνικά χλμ), όταν η Ελλάδα επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 μίλια.

Να αγνοηθούν νησιά

5. Η Τουρκία πιστεύει ότι αρκετά ελληνικά νησιά δεν διαθέτουν υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ διότι κατ’ αυτήν η μέση γραμμή δεν ισχύει ανάμεσα στην Τουρκία και τα ανατολικά νησιά του Αιγαίου, αλλά ανάμεσα στις ηπειρωτικές ακτές των δυο κρατών. Σύμφωνα με την Τουρκία, νησιά μπορούν πλήρως να αγνοηθούν σε περίπτωση οριοθέτησης εφόσον δεν ικανοποιούν την έννοια δικαιοσύνης και δίνουν ένα άνισο αποτέλεσμα, παρόλο που δικαιούνται να έχουν δική τους υφαλοκρηπίδα.

6. Η Τουρκία υποστηρίζει ότι το Αιγαίο Πέλαγος είναι μια ημίκλειστη θάλασσα με πολλά ελληνικά νησιά που βρίσκονται εντός μίας πολύ μικρής περιοχής και βρίσκονται πολύ κοντά στην τουρκική ακτή μόλις 3 μίλια και έτσι αφαιρούν ένα μεγάλο ποσοστό της τουρκικής υφαλοκρηπίδας.

7. Υπάρχει μια θεμελιώδης διαφορά ανάμεσα στην Ελλάδα και στην Τουρκία μιας και η Τουρκία αρνείται να αποδεχτεί ότι η αρχή της ίση απόστασης (μέση γραμμή) είναι η μοναδική μέθοδος οριοθέτησης που προσφέρεται από το εθιμικό δίκαιο. Ακόμη υποστηρίζει ότι η οριοθέτηση πρέπει να γίνεται με ευθυδικία, ώστε να υπάρξει μια δίκαιη λύση, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις σχετικές περιστάσεις. Οι Τούρκοι πιστεύουν ότι οι περιστάσεις στο Αιγαίο Πέλαγος επιβάλλουν την αγνόηση των ελληνικών νησιών στο Αιγαίο Πέλαγος για να μπορεί να υπάρξει μια δίκαιη (equitable) οριοθέτηση.

8. Η αλιεία και η αλιευτική δραστηριότητα μπορούν να ληφθούν σοβαρά υπόψη για οριοθέτηση και, επομένως, πρέπει να προστατευτούν τα συμφέροντα της Τουρκίας που ψαρεύει δεκάδες χρόνια τώρα στην περιοχή του Αιγαίου. Οι φυσικοί πόροι δεν παίζουν ρόλο σε οριοθετήσεις εκτός αν η γραμμή οριοθέτησης μπορεί να έχει μια “καταστροφική” επίδραση στο προς το ζην μιας κοινότητας.

Διαφορετική οριοθετική γραμμή

9. Η έννοια της υφαλοκρηπίδας δεν έχει εντελώς εξαφανιστεί με την ύπαρξη ΑΟΖ και, επομένως, η οριοθετική γραμμή μπορεί να είναι διαφορετική για τις δύο αυτές ζώνες εφόσον οι ειδικές περιστάσεις μπορεί να μην είναι παρόμοιες για τις δυο αυτές έννοιες.

10. Η οριοθέτηση νησιών είναι μια διαφορετική περίπτωση και οι αποφάσεις για την οριοθέτησή τους συνήθως δίνουν περιορισμένη επήρεια και σε άλλες δίνουν μηδενική επήρεια. Η τοποθεσία των νησιών σε σχέση με την ηπειρωτική ακτή παίζει καθοριστικό ρόλο.

11. Ο ρόλος των νησιών εξαρτάται από την τοποθεσία τους, το μέγεθός τους και άλλες ειδικές περιστάσεις. Ακόμα και αν διαθέτουν μεγάλο μέγεθος και είναι εύρωστα κοινωνικά και οικονομικά, θα τους δοθεί μια περιορισμένη θαλάσσια περιοχή. Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις δεν πρόκειται να τους δοθεί υφαλοκρηπίδα ή ΑΟΖ.

12. Η οριοθέτηση δεν αφορά μόνο την οριοθέτηση ανάμεσα στην Τουρκία και τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου αλλά ολόκληρου του Αιγαίου Πελάγους. Είναι σίγουρο πως η αρχή της αναλογικότητας στο Μέρος V της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας ΙΙΙ δείχνει ότι ολόκληρο το Αιγαίο Πέλαγος είναι σχετικό στην οριοθέτηση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.

13. Όταν γίνεται υπολογισμός του μήκους των ακτών δεν υπάρχει λόγος να υπολογιστεί το μήκος των περισσότερων ελληνικών νησιών, καθώς δεν πρόκειται να το λάβουν υπόψη στη συγκεκριμένη οριοθέτηση ανάμεσα στα δύο κράτη.

14. Η αρχική αλλά προσωρινή οριοθέτηση πρέπει να γίνει ανάμεσα στις ηπειρωτικές ακτές των δύο κρατών αγνοώντας όλα τα νησιά, ακόμα και την Εύβοια, με βάση τη μέση γραμμή. Αργότερα, βασιζόμενοι στην έννοια της ευθυδικίας θα λάβουν υπόψη κάποια νησιά για να φτάσουμε σε μια δίκαιη οριοθέτηση.

Η σωστή οριοθέτηση

15. Για να γίνει μια σωστή οριοθέτηση θα χρειαστεί η θαλάσσια περιοχή ανάμεσα στα δύο κράτη να χωριστεί σε τρεις τομείς: Ο πρώτος είναι το Βόρειο Αιγαίο, όπου η ακτογραμμή της Ελλάδας είναι μεγαλύτερη της Τουρκίας. Έτσι, λαμβάνοντας υπόψη το μήκος των ελληνικών ακτών σε αυτόν τον γεωγραφικό χώρο, η Ελλάδα θα λάβει μια μεγαλύτερη σε έκταση υφαλοκρηπίδα από την Τουρκία.

Ο δεύτερος τομέας είναι το κεντρικό Αιγαίο που δεν περιλαμβάνει κανένα νησί –ούτε την Εύβοια– και οι ακτές των δύο κρατών είναι ακριβώς απέναντι η μια από την άλλη και επομένως η οριοθέτηση είναι εύκολη και θα βασίζεται στην αρχή της μέσης γραμμής. Ο τρίτος τομέας, το νότιο Αιγαίο, διαφέρει από τους άλλους δυο τομείς γιατί οι ακτές των δύο κρατών αλλάζουν κατεύθυνση. Η ακτή της Ελλάδας στρέφεται δυτικά προς την Πελοπόννησο και η τουρκική ακτή στρέφεται ανατολικά και δημιουργεί την ευρύτερη απόσταση των δυο ακτών.

Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο στη σχέση των δύο ακτών είναι ότι παύουν να είναι αντικρινές στον νότο μετά το 370 γεωγραφικό πλάτος και αντικρίζουν τη Μεσόγειο αντί να αντικρίζουν η μια την άλλη. Εδώ η οριοθέτηση είναι πιο εύκολη γιατί δεν υπάρχουν νησιά σε αυτή την περιοχή και η οριοθέτηση μπορεί να ακολουθήσει τη μέση γραμμή. Το μόνο πρόβλημα είναι πόσο νότια θα φτάσει αυτή η οριοθέτηση γιατί η Λιβύη και η Αίγυπτος έχουν δικαιώματα νότια της Κρήτης. Σ’ αυτή την περίπτωση πρέπει να γίνει οριοθέτηση στη νοτιοανατολική Μεσόγειο ανάμεσα στη Λιβύη, την Αίγυπτο και την Κρήτη.

Ασήμαντη αναφορά σε ΑΟΖ

16. Τέλος, τα ελληνικά και τουρκικά νησιά στο Αιγαίο Πέλαγος πρέπει να αποκλειστούν από τους υπολογισμούς οριοθέτησης των δύο κρατών, εκτός από λίγα μεγάλα νησιά που μπορεί να θεωρηθούν ότι επηρεάζουν την οριοθετική γραμμή σε σχέση με την τοποθεσία τους και άλλα συναφή χαρακτηριστικά.

Ο συγγραφέας καταλήγει ότι μια τέτοια οριοθέτηση δεν θα είναι άδικη για την Ελλάδα, γιατί αν υπολογιστεί το μήκος των ελληνικών νησιωτικών ακτών, που είναι 8.500 χλμ, μαζί με όλες τις θαλάσσιες περιοχές που περιλαμβάνουν τα χωρικά ύδατα και τα εσωτερικά ύδατα, το αποτέλεσμα θα είναι δίκαιο για την Ελλάδα αφού διαθέτει το 43,68% του Αιγαίου σε χωρικά ύδατα που έχουν έκταση 93.475 χλμ.

Έτσι, το 68% ολόκληρου του Αιγαίου Πελάγους που είναι 214.000 τετραγωνικά χλμ θα ανήκει στην Ελλάδα, με βάση την οριοθέτηση που ανέλυσε σ’ αυτό το βιβλίο, και η υφαλοκρηπίδα που θα ανήκει στην Ελλάδα θα είναι περίπου 145.475 τετραγωνικά χλμ. Πάντως, απορεί κανείς πώς σε ένα τόσο ογκώδες και σημαντικό βιβλίο γίνεται μια εντελώς ασήμαντη αναφορά στην ΑΟΖ και καθόλου στο Καστελλόριζο!

Παραβίαση του Δικαίου της Θάλασσας

Από το 2008 η Τουρκία κυκλοφορεί τον παρακάτω χάρτη, ο οποίος δείχνει την υφαλοκρηπίδα της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Είναι ξεκάθαρα μια εξόφθαλμη παραβίαση των κανόνων της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας. Δίνει στη Ρόδο, στην Κάρπαθο και στο Καστελλόριζο μόνο 6 μίλια χωρικά ύδατα και όχι υφαλοκρηπίδα.

Δίνει ελάχιστη υφαλοκρηπίδα στο βόρειο τμήμα της Κρήτης και παριστάνει ότι έχει μια τεράστια, σε μεγάλη έκταση, υφαλοκρηπίδα που συνορεύει με την αιγυπτιακή ΑΟΖ. (Δεν είχαν σκεφτεί ακόμα ότι συνορεύουν και με τη Λιβύη). Υποτίθεται ότι αυτή η οριοθέτηση είναι σύμφωνη με την αρχή της ευθυδικίας, η οποία είναι η προσφιλής της οριοθέτηση. Ο επόμενος χάρτης, του 2008, ήταν ουσιαστικά ο πρώτος επίσημος τουρκικός χάρτης που δημοσίευσαν δυο Τούρκοι επιστήμονες.

Ήταν ο χάρτης που σηματοδότησε από τότε τις βλέψεις της Τουρκίας όταν ανακάλυψε, με καθυστέρηση, ότι δεν υπάρχουν μεγάλες ποσότητες υδρογονανθράκων στο Αιγαίο. Ο χάρτης της Γαλάζιας Πατρίδας το 2019 υπήρξε η συνέχεια του παραπάνω χάρτη του 2008.
Οι Τούρκοι, βέβαια, γνωρίζουν τι κάνουν. Από την υπογραφή της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας μέχρι και πρόσφατα, μιλούσαν μόνο για υφαλοκρηπίδα και ποτέ για Καστελλόριζο.

Στις διάφορες συναντήσεις με τις ελληνικές κυβερνήσεις δεν συζητούσαν το Καστελλόριζο διότι εξήγησαν στους Έλληνες ότι το Καστελλόριζο ανήκει στην Ανατολική Μεσόγειο και όχι στο Αιγαίο Αρχιπέλαγος και εμείς το χάψαμε.

Ο δίπλα χάρτης δείχνει το μέγεθος της τουρκικής ΑΟΖ, βάσει της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας. Αυτός είναι ο χάρτης που τους ανάβει τα αίματα και για αυτό κάνουν αυτό που δεν έχουμε κάνει εμείς. Έχουν δημιουργήσει και δημοσιεύσει δεκάδες παράνομους χάρτες και γεωγραφικές συντεταγμένες που δεν έχουν καμία σχέση με τον παραπάνω χάρτη. Εάν ψάχνετε να βρείτε τους ελληνικούς χάρτες και τις ελληνικές συντεταγμένες, μη σκάτε. Δεν πρόκειται να τους βρείτε αφού δεν υπάρχουν!