Προτεραιότητα για Λευκωσία και ExxonMobil το κέντρο υγροποίησης

Προτεραιότητα για τη Λευκωσία στα ενεργειακά είναι η κατασκευή βιομηχανίας υγροποίησης φυσικού αερίου (LNG). Αυτό είναι, όπως πληροφορούμαστε, προτεραιότητα και για τους Αμερικανούς. Αυτή ήταν μια από τις ειδήσεις που προέκυψαν από την τριμερή σύνοδο Ελλάδος, Κύπρου και Ισραήλ, με τη συμμετοχή του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάικ Πομπέο, που πραγματοποιήθηκε την περασμένη Τετάρτη 20 Μαρτίου, στην Ιερουσαλήμ.

Η δεύτερη είδηση, σε σχέση με τους Αμερικανούς, είναι πώς θα προετοιμαστεί, διά της διπλωματικής οδού, συνάντηση του Προέδρου Τραμπ με τον Κύπριο ομόλογό του, Νίκο Αναστασιάδη. Και τα δυο ζητήματα αυτά συνδέονται με τα όσα διαδραματίζονται στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Σε σχέση με το ενδεχόμενο να διευθετηθεί συνάντηση Τραμπ-Αναστασιάδη, αυτό συζητήθηκε στην Ιερουσαλήμ, δρομολογείται και αποτελεί πλέον θέμα που θα απασχολήσει τα δυο υπουργεία Εξωτερικών. Ενημερωμένες πηγές σημείωναν πως ο κ. Πομπέο, αν και είχε πίεση χρόνου, κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Ιερουσαλήμ, ανταποκρίθηκε στο αίτημα της Λευκωσίας και πραγματοποιήθηκε συνάντηση με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη.

Σε σχέση με την κατασκευή τερματισμού σταθμού στο Βασιλικό (νότια παράλια της Κύπρου), οι Αμερικανοί θέτουν την προοπτική αυτή ως πρώτο σενάριο. Πολλά θα εξαρτηθούν, ωστόσο, από την ποσότητα των ανακαλύψεων φυσικού αερίου. Είναι, πάντως, ξεκάθαρο πως το LNG δεν θα τροφοδοτείται από το φυσικό αέριο που θα αξιοποιείται από την κυπριακή ΑΟΖ, αλλά και από κοιτάσματα από άλλες χώρες, όπως το Ισραήλ. Είναι σαφές πως οι μέχρι τώρα ανακαλύψεις στην κυπριακή ΑΟΖ δεν δικαιολογούν την κατασκευή τερματικού.

Η επιλογή κατασκευής τερματικού ευνοεί σαφώς την Κυπριακή Δημοκρατία, που έχει ενώπιόν της περισσότερα σενάρια αξιοποίησης του αερίου. Ειδικοί θεωρούν πως εάν γίνει τούτο, θα εξυπηρετήσει περισσότερο την Κύπρο, καθώς και τις άλλες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην ΑΟΖ μας. Οικονομικά είναι, πάντως, μεγάλη επένδυση και για να γίνει πρέπει να δικαιολογείται σε σχέση με τα αποθέματα. Πολιτικά αυτό σημαίνει πως τα συμφέροντα των εταιρειών (και των χωρών από όπου προέρχονται) θα επεκταθούν από την κυπριακή ΑΟΖ και στο κυπριακό έδαφος, ό,τι και να σημαίνει αυτό. Το εργοστάσιο θα προστατεύεται.

EastMed, ναι μεν αλλά

Είναι σαφές πως ψηλά συντηρείται και η επιλογή κατασκευής του αγωγού EastMed, αν και φαντάζει τεχνικά, οικονομικά, δύσκολος. Το Ισραήλ είναι ο πιο ένθερμος υποστηρικτής αυτής της λύσης, ενώ θα εξυπηρετεί και την Ελλάδα, ειδικά εάν γίνουν έρευνες στην περιοχή της Κρήτης, αν και ούτως ή άλλως θα περνά από την ελληνική θάλασσα. Οι Ιταλοί σε αυτή τη φάση φαίνεται ότι κάνουν δεύτερες σκέψεις.

Είναι προφανές πως ούτε και οι Αμερικανοί θεωρούν πως αυτή η επιλογή είναι προτεραιότητα. Αντιμετωπίζουν, ωστόσο, θετικά την προοπτική αυτή, εάν και εφόσον επιλεγεί. Δηλώνουν δε πως θα τη στηρίξουν, με ό,τι αυτό σημαίνει, σε περίπτωση υλοποίησης του σχεδίου. Οι ΗΠΑ βλέπουν εν πολλοίς τον EastMed ως ανταγωνιστικό στον ρωσικό TurkishStream. Είναι προφανές, ωστόσο, ότι ο δρόμος για τον EastMed είναι μακρύς ακόμη κι εάν επιλεγεί το σενάριο αυτό. Στην προκειμένη περίπτωση η επιλογή αυτή θα είναι αποτέλεσμα πολιτικής απόφασης, στην οποία θα συνδράμει και η ΕΕ, που έχει επιδείξει ενδιαφέρον.

Στη μεγάλης έκτασης ανακατανομή ισχύος που συντελείται στον κόσμο και στην περιοχή, οι Αμερικανοί, που είχαν και θα έχουν συμφέροντα και σχεδιασμούς στην Ανατολική Μεσόγειο, έχουν επιλέξει τους παίκτες. Έχοντας το Ισραήλ ως τον βασικό πυλώνα, σύμμαχο και εμπροσθοφυλακή, επιχειρούν να διαμορφώσουν έναν άξονα με βάθος, που περιλαμβάνει Ελλάδα, Κύπρο, Αίγυπτο και φθάνει μέχρι τα Βαλκάνια, τα οποία οι ΗΠΑ έχουν αλώσει!

Στην αντιπέρα όχθη, η Τουρκία, λόγω των εξελίξεων αυτών, εκπέμπει νευρικότητα. Είναι σαφές πως οι σχέσεις με τις ΗΠΑ είναι χειρότερες παρά ποτέ, αλλά δεν πρόκειται να σπάσουν οριστικά. Κανάλια επικοινωνίας θα υπάρχουν, είναι ωστόσο προφανές ότι η Ουάσινγκτον δεν πρόκειται να ανεχθεί παραλαβή από τους Τούρκους των ρωσικών S-400. Αυτό θα βαθύνει την κρίση και το τεντωμένο σχοινί που βαδίζουν θα κοπεί. Ποια θα είναι η επόμενη ημέρα κανείς δεν μπορεί να προβλέψει. Η αμερικανική αντίδραση θα είναι προφανώς χωρίς όρια, ενώ οι Τούρκοι, εάν παραλάβουν το πυραυλικό σύστημα από τη Ρωσία, σημαίνει πως θα κάνουν σοβαρή στρατηγική στροφή.

Στασιμότητα στο Κυπριακό

Σε αυτή τη μεγάλη εικόνα, υπάρχει και το Κυπριακό. Σε αυτή τη φάση δεν υπάρχει ιδιαίτερη κινητικότητα. Οι υπόλοιποι παίκτες σαφώς και δεν θα ήθελαν να επιτευχθεί μια συμφωνία η οποία θα βάζει από την πίσω πόρτα (ή και από την μπροστινή) την Τουρκία. Βεβαίως, εάν ο πονοκέφαλος που προκαλεί η τουρκική συμπεριφορά μπορεί να αντιμετωπιστεί με μια συμφωνία στο Κυπριακό που θα ικανοποιούσε την Άγκυρα, αυτό μπορεί να γίνει αποδεκτό από τους τρίτους, εάν θεωρήσουν πως θα απαλλαγούν από τον μπελά. Στην πραγματικότητα, βέβαια, θα φορτωθούν τα τερτίπια του Ερντογάν και τη συμπεριφορά του.

Μπορεί οι εμπλεκόμενοι στις τριμερείς συνόδους να δίνουν βάρος στα θέματα της ενέργειας, της ασφάλειας, ωστόσο, φαίνεται πως σιγά-σιγά αρχίζουν να επεκτείνονται και σε άλλα θέματα. Με την Αίγυπτο ξεκίνησε ήδη να γίνεται, τώρα αρχίζει και με το Ισραήλ. Αυτό αναφέρθηκε στη σύνοδο της Ιερουσαλήμ, την περασμένη Τετάρτη, ενώ στη Λευκωσία και συγκεκριμένα στο υπουργείο Εξωτερικών προετοιμάζονται για τη δημιουργία της Γραμματείας των τριμερών, με έδρα την Κύπρο. Πρόκειται για ένα μηχανισμό συντονισμού και υλοποίησης των αποφάσεων, ο οποίος θα εξελιχθεί βαθμηδόν σε έναν Οργανισμό στα πρότυπα του ΟΑΣΕ.

Τι θέλει ο Τσαβούσογλου

Δύο βασικά ζητήματα έθεσε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, στον Έλληνα ομόλογό του, Γιώργο Κατρούγκαλο, την περασμένη Πέμπτη, όταν συναντήθηκαν στην Αττάλεια:

• Πρώτον, την επιμονή της Άγκυρας στις εγγυήσεις και τη στρατιωτική παρουσία.
• Δεύτερον, το γεγονός ότι η τουρκική πλευρά είναι ανοικτή για συζήτηση κι άλλων μοντέλων λύσης (βασικά συνομοσπονδίας). Ζήτησε δε από τον κ. Κατρούγκαλο να ξεκαθαρίσει η Λευκωσία τη στάση της.

Πληροφορίες αναφέρουν, πάντως, ότι στη διάρκεια της συνάντησης, που κράτησε μία ώρα, δεν τέθηκε το θέμα της ενέργειας. Το θέμα ήγειρε, πάντως, δημόσια ο κ. Τσαβούσογλου. Αυτό που καταγράφηκε πέραν από τις δημόσιες διαφωνίες είναι πως ορίστηκε νέο ραντεβού, σχετικά σύντομα, για τις 12 Απριλίου στην Αθήνα.

Την ίδια ώρα, ενόψει της υποβολής από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, έκθεσης προς το Συμβούλιο Ασφαλείας για το Κυπριακό, που χρονικά τοποθετείται στις 15 Απριλίου, αναμένεται ότι θα επανέλθει στην περιοχή η Τζέιν Χολ Λούτ. Η αξιωματούχος του Διεθνούς Οργανισμού έχει ολοκληρώσει τις επαφές με όλους τους εμπλεκόμενους. Εκείνο που τώρα μένει είναι να καταθέσει, εάν εφόσον κατέληξε, ένα προσχέδιο των όρων αναφοράς.