Πρόβες Ερντογάν για θερμό επεισόδιο – Παιχνίδι αντοχής και ισχύος

Προβάρει κοστούμι για θερμό επεισόδιο η Άγκυρα, με ενέργειες και κινήσεις οι οποίες εντείνονται την τελευταία περίοδο με σαφείς στόχους και επιδιώξεις. Η Αθήνα από την πλευρά της παρακολουθεί τις τουρκικές ενέργειες και τις αξιολογεί καθώς παρατηρείται προδήλως μια κλιμάκωση. Σύμφωνα με εκτιμήσεις στην Αθήνα, η Άγκυρα, αισθανόμενη την πίεση που δέχεται σε διάφορα μέτωπα, επιχειρεί να βρει διέξοδο “επιτυχίας” και στρέφεται προς την Ελλάδα. Το καθεστώς Ερντογάν επιλέγει να εξωτερικεύσει την κρίση, τις όποιες δυσκολίες αντιμετωπίζει, αναβαθμίζοντας την επιθετική του τακτική έναντι Ελλάδος και Κύπρου.

Την τελευταία περίοδο, η Τουρκία δοκιμάζει τις αντοχές της Αθήνας και στη βάση της αντίδρασής της διαμορφώνει και τα επόμενα βήματα. Είναι σαφές πως δεν πρόκειται να κάνει πίσω εκτός κι εάν κερδίσει πόντους. Την ίδια ώρα, η Ελλάδα συγκεντρώνει υλικό από τις τουρκικές προκλήσεις και το διαβιβάζει σε ΝΑΤΟ και Ε.Ε. αναζητώντας στήριξη από συμμάχους και εταίρους.

Ανεξαρτήτως της όποιας κατανόησης ενδεχομένως να βρίσκει η Αθήνα από τρίτους στη μάχη αυτή με την Άγκυρα, είναι προφανές πως η τουρκική πλευρά παρουσιάζεται έτοιμη και αποφασισμένη να παίξει τα ρέστα της, καθώς δεν θέλει να χάσει έδαφος. Κι αυτό γιατί πρόκειται για ένα παιγνίδι επικράτησης και στρατηγικού ελέγχου στην περιοχή, ενώ στο μενού είναι και το φυσικό αέριο. Πώς θέλει η κατοχική Τουρκία να διαμορφωθεί το σκηνικό και ποιες οι επιδιώξεις της στην παρούσα φάση;

Πρώτο, παρά το γεγονός ότι η ελληνική πλευρά φαίνεται να αντέχει στην πίεση στον Έβρο και την προώθηση από την Τουρκία μεταναστευτικών ροών (και στη θάλασσα), πρόθεση της Άγκυρας είναι να διατηρήσει το σκηνικό στα ελληνοτουρκικά σύνορα. Κι αυτό γιατί το καθεστώς Ερντογάν εκτιμά πως η Αθήνα δεν θα αντέξει την πίεση, ούτε μπορεί να διαχειριστεί τέτοιες συνθήκες για μακρά περίοδο, και αναμένει πως η ελληνική πλευρά θα προσπαθήσει να ανοίξει κανάλια επικοινωνίας μαζί του.

Αυτή τη στιγμή, με επιλογή Ερνογάν, δεν υπάρχει επικοινωνία και στην Άγκυρα αναμένουν τη στιγμή που η Αθήνα θα επιχειρήσει να ανοίξει εκ νέου κανάλια διαλόγου για αποκλιμάκωση. Και είναι προφανές πως όταν κλιμακώνει την ένταση η τουρκική πλευρά και όχι η ελληνική και επιχειρείται εκτόνωση του κλίματος, προίκα θα μείνει στον ταραχοποιό.

Σύμφωνα με τον πρώην υπουργό της Ελλάδος Νίκο Κοτζιά (σε συνέντευξή του στην ελλαδική ιστοσελίδα Libre.gr), η Τουρκία χρησιμοποιεί ήδη το Προσφυγικό ως υποκατάστατο θερμού επεισοδίου. Υπενθυμίζεται συναφώς ότι στις 28 Φεβρουαρίου η Άγκυρα ανακοίνωσε ότι ανοίγει τα σύνορά της για διοχέτευση μεταναστών προς την Ευρώπη, με πρώτο σταθμό την Ελλάδα. Έκτοτε διατηρείται ένα σκηνικό έντασης στα σύνορα.

Παιχνίδι αντοχής και ισχύος

Δεύτερο, μέσα σε λίγες ημέρες η Άγκυρα φλέρταρε με θερμό επεισόδιο. Ήθελε να το προκαλέσει αλλά δεν της βγήκε; Δοκίμαζε τα όρια της Ελλάδος για να καταγράψει αντιδράσεις και αναλόγως να συνεχίσει. Η τουρκική φόρμουλα προβλέπει πως εάν δεν υπάρξει αντίδραση στην πρόκληση, τότε τούτο εκλαμβάνεται ως αδυναμία και αναβαθμίζει την τακτική της έντασης.

Την περασμένη εβδομάδα, στις 11 Μαρτίου, υπήρξε σκόπιμο κτύπημα σκάφους του ελληνικού λιμενικού από τουρκική ακταιωρό κοντά στο νησί Κω, ενώ την ίδια ημέρα καταγράφηκε υπέρπτηση ζεύγους τουρκικών μαχητικών πάνω από τον Έβρο. Και μάλιστα σε χαμηλό ύψος. Επίσης υπερπτήσεις έγιναν και νοτιοδυτικά της Χίου. Σημειώνεται συναφώς ότι προηγήθηκε προ ημερών, στις 6 Μαρτίου, παρενόχληση σκάφους του ελληνικού Λιμενικού από σκάφος της τουρκικής ακτοφυλακής.

Στα πρόσφατα γεγονότα θα πρέπει να προστεθούν και μια σειρά από άλλα, τα οποία συνδέονται με τον σχεδιασμό της Άγκυρας για πρόκληση έντασης, με απώτερο στόχο την επιβολή τετελεσμένων. Η αποστολή του ερευνητικού σκάφους “Όρουτς Ρέις”, την 31η Ιανουαρίου, επέτειο των Ιμίων, σε θαλάσσια περιοχή της Ελλάδος. Παρέμεινε περίπου ένα 24ωρο και αποχώρησε κατευθυνόμενο προς την κυπριακή ΑΟΖ. Η Αθήνα επιχείρησε να υποβαθμίσει το γεγονός, σε βαθμό που απέδωσε την πρόκληση στις… καιρικές συνθήκες. Η προσέγγιση αυτή της Αθήνας προφανώς και οδήγησε την Τουρκία να επιλέξει την κλιμάκωση.

Είναι ένα παιγνίδι αντοχής και ισχύος. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν παίζει ένα παιγνίδι το οποίο ενδεχομένως να καθορίσει και το πολιτικό του μέλλον. Ήδη στο εσωτερικό δεν είναι τόσο ισχυρός όσο ήταν. Περαιτέρω, οι σχεδιασμοί του δεν φαίνεται να υλοποιούνται όπως θα ήθελε. Παραμένει, ωστόσο, βασικός παίκτης στην περιοχή και εξακολουθεί να αξιοποιεί στο έπακρο τη στρατιωτική ισχύ της χώρας του. Γνωρίζει παράλληλα πως παραμένει δύναμη, την οποία θέλουν να έχουν από κοντά οι Δυτικοί (και η Ρωσία), γεγονός το οποίο εκμεταλλεύεται.

Το μεγάλο του στοίχημα για τον καθορισμό των επόμενων βημάτων της Τουρκίας είναι τι θα γίνει στην κρίση με την Ελλάδα, όπως ασφαλώς και στα άλλα δύο μέτωπα, τη Συρία και τη Λιβύη. Έχει, επίσης, το μέτωπο της ανατολικής Μεσογείου, αλλά σε ό,τι αφορά την Κύπρο, το πάρτι θα συνεχιστεί. Εκτός κι εάν υπάρξουν ανατροπές στα άλλα μέτωπα.

Πρώτα κατήγγειλαν και μετά έκαναν το ίδιο

Το κατοχικό καθεστώς επιστράτευσε τη διπλωματία των επιστολών για να καταγγείλει την απόφαση της Κυπριακής Δημοκρατίας για προσωρινό κλείσιμο τεσσάρων οδοφραγμάτων στα πλαίσια της αντιμετώπισης του κορονοϊού. Η εκστρατεία αυτή του κατοχικού καθεστώτος, την οποία ανέλαβε το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, επικεντρώθηκε στα θέματα της “ελεύθερης διακίνησης”, της “μονομερούς απόφασης” (της Κυπριακής Δημοκρατίας). Ο Γενικός Γραμματέας, η ΕΕ, το Συμβούλιο της Ευρώπης έγιναν δέκτες των καταγγελιών αυτών.

Το τουρκικό αφήγημα, το οποίο βρήκε και υποστηρικτές στις ελεύθερες περιοχές, άντεξε μερικές μόνο ημέρες. Το κατοχικό καθεστώς αποφάσισε να κλείσει δύο οδοφράγματα στα πλαίσια αντιμετώπισης του κορονοϊού. Η απόφαση, όπως έγινε γνωστό, λήφθηκε χωρίς να ενημερωθεί ο κατοχικός ηγέτης Μουσταφά Ακιντζί, παρόλο που είχε παρευρεθεί στη σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε. Οι επιστολές καταγγελίας έμειναν, πάντως, αρχειοθετήθηκαν από τους αποδέκτες τους, αποδεικνύοντας την αξιοπιστία της τουρκικής πλευράς.

Υπάρχει, όμως, και ένα σημαντικό θέμα σε σχέση με την απόφαση αυτή. Τα δύο οδοφράγματα που έχουν κλείσει αποκόπτουν τον πληθυσμό. Για παράδειγμα, το οδόφραγμα του Λιμνίτη αποκόπτει τους κατοίκους του Πύργου από τη Λευκωσία και τους αναγκάζουν να ταξιδεύουν μέσω Πάφου. Το κλείσιμο του οδοφράγματος στα Στροβίλια, μετά και την προέλαση των κατοχικών δυνάμεων και τη λειτουργία παράνομου τουρκικού οδοφράγματος, έχει εγκλωβίσει τους Ελληνοκύπριους κατοίκους.

Μια κρίση, όπως αυτή με τον κορονοϊό, απέδειξε πόσο δύσκολη είναι και η συνεννόηση μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και της τουρκοκυπριακής πλευράς. Η κυβέρνηση έχοντας την ευθύνη για την υγεία του πληθυσμού κινήθηκε στη βάση και του πρωτόκολλου που καθορίστηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και σε συνεννόηση με την ΕΕ

Η προσπάθεια που καταβλήθηκε είχε υπόψη και το γεγονός ότι στα κατεχόμενα δεν έχει τρόπο ελέγχου και τη λήψη μέτρων για περιορισμό του ιού. Στα κατεχόμενα, χωρίς υποδομή και εξειδικευμένο προσωπικό (μέχρι που έφθασαν από την Τουρκία), τα μέτρα λήφθηκαν αργά, ενώ η διαχείριση που γίνεται για τα ύποπτα κρούσματα κρίνεται προβληματική.