Ψοφοδεής η ελληνική απάντηση στην επιστολή της Άγκυρας στον ΟΗΕ

Δεν πρόλαβε να “στεγνώσει το μελάνι” αυτών που έγραψα στο τελευταίο άρθρο μου (Το δόγμα της Αθήνας για Τουρκία: “Προς θεού μην ερεθίσουμε το θηρίο”) και η ελληνική απάντηση στην τουρκική επιστολή προς τον ΟΗΕ (17 Μαρτίου), ήλθε να μας επιβεβαιώσει. Η ελληνική επιστολή, την οποία υπογράφει η Ελληνίδα μόνιμη αντιπρόσωπος Μαρία Θεοφίλη, κυκλοφόρησε ως έγγραφο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, αλλά, χωρίς υπερβολή, είναι πολιτικά-διπλωματικά ψοφοδεής.

Υποτίθεται ότι σκοπός αυτής της ελληνικής επιστολής είναι η χώρα μας να εξουδετερώσει διπλωματικά την προαναφερθείσα επιστολή του Τούρκου μόνιμου αντιπροσώπου Φεριντούν Σινιρλίογλου, με την οποία προώθησε στον ΟΗΕ το μνημόνιο Άγκυρας-Τρίπολης για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, το οποίο είχε υπογραφεί το περασμένο φθινόπωρο.

Στην τουρκική επιστολή συμπεριλαμβάνεται χάρτης, ο οποίος αποτυπώνει επακριβώς την οικειοποίηση εκ μέρους της Τουρκίας του μεγαλύτερου μέρους της ελληνικής υφαλοκρηπίδας στην Ανατολική Μεσόγειο. Με την επιστολή της, η ελληνική κυβέρνηση διαμαρτύρεται μόνον για την κατάθεση των συντεταγμένων, που περιλαμβάνονται στο μνημόνιο Άγκυρας-Τρίπολης, το οποίο, χαρακτηρίζει άκυρο, επειδή έχει συναφθεί κατά παράβαση της πολιτικής συμφωνίας στη Λιβύη.

Προσθέτει, μάλιστα, ότι αυτό το μνημόνιο δεν παράγει έννομες συνέπειες και δεν μπορεί να γίνει επίκλησή του έναντι της Ελλάδας, καθώς και ότι μνημόνιο και χάρτης αποτελούν κατάφωρη παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου. Τέλος αναφέρεται ότι η Τουρκία και η Λιβύη δεν έχουν θαλάσσια σύνορα αφού δεν έχουν παρακείμενες ακτές.

Τα κρίσιμα “γιατί;”

Καλά όλα αυτά, αλλά γιατί η Αθήνα περιορίσθηκε σε λόγια και δεν κατέθεσε τις συντεταγμένες των εξωτερικών ορίων της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, σύμφωνα με την αρχή της μέσης γραμμής; Εκτός αυτού, γιατί δεν έκανε αναφορά στην ελληνική υφαλοκρηπίδα που επιχειρεί να σφετερισθεί η Τουρκία στην υπόλοιπη Ανατολική Μεσόγειο; Γιατί δεν καταθέσαμε συντεταγμένες, ή έστω έναν ενδεικτικό χάρτη, ο οποίος να αποτυπώνει την ελληνική θέση;

Ένας τρίτος σχηματίζει σαφή άποψη και επηρεάζεται, βλέποντας τον χάρτη των Τούρκων. Δεν συμβαίνει το ίδιο, όμως, διαβάζοντας την μονοδιάστατα αμυντικού χαρακτήρα ελληνική επιστολή. Λέμε μόνο ότι το μνημόνιο Άγκυρας-Τρίπολης είναι άκυρο, χωρίς να αντιπαραθέτουμε στην τουρκική θέση την ελληνική. Γιατί δεν αναφέρεται ρητώς στην ελληνική επιστολή ότι η θέση της Ελλάδας είναι πως η υφαλοκρηπίδα πρέπει να οριοθετείται με βάση την αρχή της μέσης γραμμής;

Αναφερόμαστε στο άρθρο 83 της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας, το οποίο, όμως, δεν αναφέρει τίποτα για τη μέθοδο οριοθέτησης. Και δεν αναφέρει, επειδή είχε υπάρξει μεγάλη διαφωνία μεταξύ των κρατών κατά τη σύνταξη της Σύμβασης. Έτσι είχαν καταλήξει να μην προκριθεί καμία μέθοδος οριοθέτησης. Το εν λόγω άρθρο είναι γραμμένο με ουδέτερη ορολογία. Για ακατανόητους λόγους, την ίδια ορολογία επέλεξε δυστυχώς και η ελληνικη΄διπλωματία.

Ο “νόμος Μανιάτη”

Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, όμως, υπάρχει για να προασπίζεται τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα, όχι για να τηρεί ουδέτερη στάση, δεν είναι παράρτημα του ΟΗΕ. Η αρχή της μέσης γραμμής, άλλωστε, δεν είναι μόνο διεθνώς η συνήθης μέθοδος οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών. Είναι και η επισήμως διακηρυγμένη θέση της Ελλάδας, την οποία οι αρμόδιοι διπλωμάτες και ο ίδιος ο υπουργός Νίκος Δένδιας βάζουν εμμέσως πλην σαφώς στο ράφι.

Γιατί στην επιστολή του υπουργείου Εξωτερικών δεν αναφέρεται ρητώς ο ελληνικός νόμος 4001/2011 (νόμος Μανιάτη); Υπενθυμίζω ότι αυτός ορίζει πως σε περίπτωση που δεν υπάρχει οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών της Ελλάδας με άλλο κράτος, η προσωρινή μέθοδος οριοθέτησης που εφαρμόζει η Ελλάδα είναι η αρχή της μέσης γραμμής. Υπενθυμίζω ακόμα ότι με βάση αυτόν το νόμο ουσιαστικά οριοθετήθηκε de facto η υφαλοκρηπίδα μεταξύ Ελλάδας και Λιβύης και ορίσθηκαν τα θαλάσσια οικόπεδα στο Λιβυκό Πέλαγος, τα οποία παραχωρήθηκαν σε μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες, όπως η ExxonMobil και η Total.

Στην ελληνική επιστολή αναφέρεται ότι η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών που κάνει το μνημόνιο Άγκυρας-Τρίπολης επηρεάζει και άλλα κράτη. Η πραγματικότητα είναι ότι οι τουρκικές συντεταγμένες και ο σχετικός χάρτης επηρεάζουν (για την ακρίβεια σφετερίζονται την υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ) μόνον την Ελλάδα και την Κυπριακή Δημοκρατία.

“Προς θεού μην ερεθίσουμε το θηρίο”

Σύμφωνα με πληροφορίες, για το κρίσιμο αυτό ζήτημα έχουν εδώ και καιρό εκδηλωθεί έντονες διαφωνίες στους κόλπους του υπουργείου Εξωτερικών. Η αρμόδια διευθύντρια φρόντισε να προσαρμόσει το σχέδιο της ελληνικής επιστολής στο πνεύμα της πάλαι ποτέ διευθύντριας της Νομικής Υπηρεσίας Μάνιας Τελαλιάν και να το στείλει στον γενικό γραμματέα του υπουργείου, παρακάμπτοντας τον γενικό διευθυντή πολιτικών υποθέσεων, επειδή προφανώς έχει εκφράσει διαφορετική θέση.

Οι υπηρεσιακοί παράγοντες παίζουν, βεβαίως, ρόλο, συχνά κρίσιμο, αλλά τον αποφασιστικό λόγο έχει ο υπουργός Εξωτερικών και το Μέγαρο Μαξίμου. Μπορεί όλο αυτό το διάστημα ο Νίκος Δένδιας να είναι απασχολημένος με την επιχείρηση επαναπατρισμού Ελλήνων που βρίσκονται στο εξωτερικό, αλλά είναι αυτός που έδωσε την έγκριση, αφού –σύμφωνα με πληροφορίες– συνεννοήθηκε με τον ίδιο τον πρωθυπουργό.

Γιατί, όμως, οι δύο κορυφαίοι της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής κινήθηκαν κατ’ αυτόν τρόπο; Η απάντηση βρίσκεται στο ανομολόγητο δόγμα της παρούσας, αλλά και των προηγούμενων κυβερνήσεων: δεν κάνουμε τίποτα που θα μπορούσε να ενοχλήσει την Τουρκία, ή πιο παραστατικά “προς θεού μην ερεθίσουμε το θηρίο”!

Με την μονοδιάστατα αμυντική ελληνική στρατηγική είναι δεδομένο, όμως, ότι αργά ή γρήγορα, θα “φάμε γκολ”, αφού σ’ αυτόν τον αγώνα δεν υπάρχει λήξη, ώστε να ελπίζεις σε ισοπαλία. Η Τουρκία έχει διακηρύξει με χάρτες και συντεταγμένες τις επεκτατικές προθέσεις της με τον πιο επίσημο τρόπο, ενώ η Ελλάδα δεν τολμάει ούτε να διατυπώσει επισήμως τη θέση της για το μέχρι που εκτείνεται η υφαλοκρηπίδα της…