“Αποκεντρωμένη ομοσπονδία” με σάλτσα από Στροβίλια!

Εάν η τουρκική πλευρά αποδέχεται την αρχή της αποκεντρωμένης ομοσπονδίας, τότε να αρχίσει συζήτηση για να καθοριστούν οι αρμοδιότητες της κεντρικής Κυβέρνησης και των συνιστώντων κρατιδίων. Με αυτή τη θέση θα προσέλθει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας στη συνάντηση που θα έχει την ερχόμενη Τρίτη, 26 Φεβρουαρίου 2019, με τον κατοχικό ηγέτη, Μουσταφά Ακιντζί. Τούτο γίνεται ενόψει του γεγονότος ότι η τουρκική πλευρά δήλωσε έτοιμη να εισέλθει σε αυτή τη συζήτηση, αν και δεν υπάρχει μέχρι αυτή τη στιγμή οτιδήποτε συγκεκριμένο.

Η συνάντηση της ερχόμενης Τρίτης, που έχει χαρακτηριστεί ως άτυπη, δεν έχει τις προδιαγραφές για να υπάρξει αποτέλεσμα, καθώς τα δεδομένα που έχουν διαμορφωθεί δεν επιτρέπουν οποιαδήποτε αισιοδοξία. Μάλλον αυτή επί της ουσίας θα περιοριστεί σε εκατέρωθεν κινήσεις τακτικής. Οι προοπτικές αυτής της συνάντησης ακυρώνονται από τη συμπεριφορά της Τουρκίας, καθώς και από το γεγονός ότι το τοπίο παραμένει ομιχλώδες.

Οι τουρκικές προκλήσεις συνεχίζονται σε θάλασσα και ξηρά. Η Τουρκία έχει εξαγγείλει γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ, ενώ οι τουρκικές κατοχικές δυνάμεις έχουν προωθηθεί στην περιοχή των Στροβιλιών εγκλωβίζοντας τους Ελληνοκύπριους κατοίκους. Στο πολιτικό πεδίο, το μεγάλο αγκάθι που φαίνεται ότι θα δυσκολέψει τις συζητήσεις και τις προοπτικές επανάληψης των διαπραγματεύσεων είναι η τουρκική επιμονή για «θετική ψήφο» στις αποφάσεις του κράτους, δηλαδή το δικαίωμα άσκησης βέτο.

Τόσο η Άγκυρα όσο και ο κατοχικός ηγέτης, Ακιντζί, επιμένουν πως χωρίς να γίνει αποδεκτή αυτή η αξίωσή τους, δεν μπορούν να ξεκινήσουν τη συζήτηση άλλων θεμάτων (το συνδέουν με το θέμα της Ασφάλειας). Η ελληνοκυπριακή πλευρά θεωρεί πως με τη «θετική ψήφο» το κράτος δεν θα μπορεί να λειτουργήσει, θα παραλύσει. Γι’ αυτό και δεν αποδέχεται τη ρύθμιση αυτή.

Το θέμα του Πλαισίου Γκουτέρες είναι ζήτημα που ταλαιπωρεί τις προσπάθειες. Ποιο θα ισχύσει και θα περιληφθεί στους όρους αναφοράς, αυτό που διάβασε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, στις 30 Ιουνίου, ή οι διευκρινίσεις που δόθηκαν δια του Έσπεν Μπαρθ Άιντε στις 4 Ιουλίου; Οι πληροφορίες αναφέρουν πως τα Ηνωμένα Έθνη έχουν εικόνα και για τα δυο κείμενα. Το ζητούμενο είναι πώς θα διαχειριστούν το θέμα με την έκταση που πήρε και δημόσια.

Η Λουτ στην Αθήνα

Είναι σαφές πως το κλίμα δεν ευνοεί κίνηση για επανέναρξη των συνομιλιών. Δεν το θέλει ούτε και η Τουρκία, η οποία διαμήνυσε στον κατοχικό ηγέτη να μην προχωρήσει και συμφωνήσει το ενδεχόμενο αυτό. Ούτως ή άλλως, ο Ακιντζί δεν έχει πλέον την εξουσιοδότηση να διαχειρίζεται το Κυπριακό.  Και δεν είναι μόνο αυτό. Είναι σαφές πως ο Ακιντζί, με οδηγίες της Άγκυρας, αμφισβητείται και υπονομεύεται, έχει περιθωριοποιηθεί προς όφελος του Κουντρέτ Οζερσάι, του νέου ευνοούμενου του καθεστώτος Ερντογάν.

Παράδειγμα προς επιβεβαίωση είναι το γεγονός ότι ο Ακιντζί δεν γνώριζε για την προώθηση των κατοχικών δυνάμεων στα Στροβίλια. Ενημερώθηκε για την εξέλιξη αυτή όταν τον επισκέφθηκε επί τούτου η ειδική αντιπρόσωπος του ΟΗΕ στην Κύπρο, Ελίζαμπεθ Σπέχαρ. Επικοινωνώντας στη συνέχεια με τον κατοχικό στρατό τού υποδείχθηκε πως δεν είναι θέμα αρμοδιότητάς του και πως το ζήτημα χειρίζεται το αρχηγείο και το λεγόμενο υπουργείο Εξωτερικών (Οζερσάι).

Η απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα, Τζέιν Χολ Λουτ, θα μεταβεί αυτή την εβδομάδα στην Αθήνα και θα έχει συνάντηση με τον υπουργό Εξωτερικών, Γιώργο Κατρούγκαλο. Κατά πάσα πιθανότητα θα επισκεφθεί και την Άγκυρα, αλλά και τη Λευκωσία. Αυτό σημαίνει πως με τον νέο κύκλο επαφών θα ολοκληρωθεί η σύνταξη των «όρων αναφοράς», ανεξαρτήτως πότε θα αρχίσουν οι συνομιλίες. Η Λουτ θα πρέπει να ακούσει και τις λεγόμενες εγγυήτριες δυνάμεις, οι οποίες θα κληθούν να τοποθετηθούν για το θέμα της Ασφάλειας.

Η διαπίστωση ότι δεν μπορούν να υπάρξουν εξελίξεις αυτή την περίοδο δεν σημαίνει ότι θα δρομολογηθούν για τον Ιούνιο. Τότε που θα τεθεί στο τραπέζι και το θέμα της ΟΥΝΦΙΚΥΠ (καθεστώς, αποστολή, αριθμός) και θα υπάρξουν πιέσεις για να δημιουργηθούν μηχανισμοί επίλυσης διαφορών μεταξύ των δυο πλευρών. Ξένοι διπλωμάτες υποστηρίζουν πως το Κυπριακό δεν θα παραμείνει το ίδιο μετά τον Ιούνιο, χωρίς να εξηγούν τι εννοούν ακριβώς. Ενδεχομένως αναφέρονται στο θέμα της ΟΥΝΦΙΚΥΠ ή του νέου τοπίου που επιχειρεί να διαμορφώσει η Τουρκία λόγω των εξελίξεων στο ενεργειακό πεδίο.

Εδραιώνουν την προώθησή τους στα Στροβίλια

Εδραιώνουν τετελεσμένα οι Τούρκοι μετά την προώθηση του κατοχικού στρατού στα Στροβίλια. Οι κατοχικές δυνάμεις, που προώθησαν τις θέσεις τους, επεκτείνοντας την κατεχόμενη περιοχή, επιχειρούν να υποβαθμίσουν το θέμα για να μην υπεισέλθουν σε συζητήσεις επί της ουσίας. Από την ημέρα που έχουν προωθηθεί έχουν εγκλωβίσει τους κατοίκους, τους οποίους ελέγχουν όταν και όποτε εισέρχονται στα Στροβίλια από την περιοχή των Βάσεων. Επιμένουν, επίσης, όπως οι Ελληνοκύπριοι κάτοικοι ζητούν την άδεια τους για τη μετακίνησή τους.

Την ίδια ώρα, οι Βρετανοί, που προδήλως θέλουν να υποβαθμίσουν το γεγονός, έχουν τοποθετήσει συρματόπλεγμα εκεί που τέθηκε αρχικά από τους Τούρκους. Αυτό δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι αλλάζει οτιδήποτε σε σχέση με την προώθηση δυνάμεων που έγινε από τον κατοχικό στρατό. Η εδώ πρεσβεία της Βρετανίας χαρακτηρίζει κατά τις επαφές με της με ξένες διπλωματικές αποστολές στη Λευκωσία πως η αντίδραση της Κυπριακής Δημοκρατίας στα νέα τετελεσμένα της Τουρκίας είναι «υπερβολική»! Η κυπριακή Κυβέρνηση συνεχίζει τις επαφές και τα διαβήματα, ενώ τόσο ο ΟΗΕ όσο και οι Βρετανοί, που έχουν εμπλακεί λόγω γειτνίασης της περιοχής με τις Βάσεις, αναγνωρίζουν πως η τουρκική ενέργεια συνιστά παραβίαση. Πέραν τούτου, βέβαια, ουδέν.

Με πρωτοβουλία της Βοηθού Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ, Rose Eilene Gottemoeller, έγινε η συνάντηση με τον Κύπριο υπουργό Εξωτερικών, Νίκο Χριστοδουλίδη την περασμένη εβδομάδα στο Μόναχο, στο περιθώριο της Διάσκεψης για την Ασφάλεια. Η Αμερικανίδα αξιωματούχος του ΝΑΤΟ ζήτησε να ενημερωθεί για την πολιτική της Λευκωσίας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και τις απόψεις της για θέματα Άμυνας και Ασφάλειας. Το ΝΑΤΟ έχει ολοκληρωμένη εικόνα για τα όσα τεκταίνονται στην περιοχή, με τις ενεργειακές δραστηριότητες, την εμπλοκή χωρών και τη συμπεριφορά της Τουρκίας. Θέλησε, ωστόσο, να έχει και τις θέσεις της Λευκωσίας.