“Χρυσώνει το χάπι” στον Αναστασιάδη ο Μπορέλ

Με τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκο Αναστασιάδη, να είναι πλέον ο μόνος που δηλώνει ανοιχτά ότι υπό τις παρούσες συνθήκες δυσκολεύεται να υιοθετήσει μια “θετική ατζέντα” για την Τουρκία, η ΕΕ προσπαθεί να χρυσώσει το χάπι σε ό,τι αφορά τη στάση της απέναντι στην Άγκυρα. Η Τουρκία και οι σχέσεις της με την Ευρώπη ήταν στην ημερήσια διάταξη του σημερινού Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων. Την συζήτηση μονοπώλησε, ωστόσο, και πάλι η Λευκορωσία.

Με την ολοκλήρωση του Συμβουλίου, ο Ζοζέπ Μπορέλ είπε ότι οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ συζήτησαν για την Τουρκία, ενόψει της Συνόδου Κορυφής στις 24 και 25 Ιουνίου. Ο Ύπατος Εκπρόσωπος σημείωσε επίσης, ότι μίλησε για το θέμα με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, στην Αττάλεια, πριν μεταβεί στο Λίβανο. Σε ό,τι αφορά πάντως την ουσία της ευρωπαϊκής στάσης έναντι της Άγκυρας, ο Μπορέλ επισήμανε απλώς, ότι οι σχέσεις της ΕΕ με την Τουρκία επηρεάζονται από το Κυπριακό.

Ο ίδιος πρόσθεσε ότι η ΕΕ θα παρακολουθήσει προσεκτικά την κατάσταση στην Κύπρο και ότι οι προσπάθειές της επικεντρώνονται στο να δοθεί νέα ώθηση στη συνέχιση των διαπραγματεύσεων που ξεκίνησαν με την άτυπη Πενταμερή της Γενεύης. Εξέφρασε μάλιστα την πεποίθηση ότι «είναι καλή ευκαιρία να γίνει προσπάθεια για να βρεθεί λύση στο Κυπριακό».

Με το βλέμμα στον Αναστασιάδη

Οι Ευρωπαίοι, και ο Μπορέλ, γνωρίζουν βέβαια πολύ καλά ποιος είναι εκείνος που τορπίλισε την συνάντηση της Γενεύης, βάζοντας στο τραπέζι λύσεις εκτός του πλαισίου του ΟΗΕ και του ευρωπαϊκού κεκτημένου. Ωστόσο, ο Ύπατος Εκπρόσωπος έμεινε μόνον στην γενική διατύπωση, ότι οι ευρωτουρκικές σχέσεις επηρεάζονται από το Κυπριακό.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι σε πρόσφατες συνεντεύξεις και δηλώσεις του, ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας έχει πει αρκετές φορές ότι με την συνέχιση της τουρκικής επιθετικότητας στην Κύπρο (μπορεί να έφυγαν τα γεωτρύπανα, αλλά οι προκλήσεις στα Βαρώσια συνεχίζονται) δυσκολεύεται να συναινέσει σε μια θετική ατζέντα για την Τουρκία. Η Λευκωσία ήταν έτοιμη άλλωστε, σχεδόν πριν έναν χρόνο, να ασκήσει ακόμη και βέτο στις ευρωπαϊκές κυρώσεις κατά της Λευκορωσίας, κάτι που μάλλον θυσίασε για τον “εποικοδομητικό διάλογο” Ελλάδας-Τουρκίας. Βοήθησε βέβαια και η υπόθεση με τις “χρυσές” βίζες και την χορήγηση υπηκοότητας.

Ήταν τότε που αρχικά ο Αναστασιάδης και στη συνέχεια και ο Μητσοτάκης μίλησαν για δύο μέτρα και δύο σταθμά στην ΕΕ. Έφυγαν έτσι από τις Συνόδους Κορυφής με μια υπόσχεση για διεύρυνση των κυρώσεων στην Τουρκία, οι οποίες όμως χάθηκαν από τις συνεχείς αναβολές, από τρίμηνο σε τρίμηνο, που επέβαλε η Μέρκελ, δίνοντας χρόνο στον Ερντογάν.

Στην Σύνοδο του Ιουνίου, την Πέμπτη και την Παρασκευή, η Τουρκία θα “αξιολογηθεί” και πάλι. Ωστόσο, με την Αθήνα να έχει συρθεί πλέον στον πολιτικό διάλογο με την Άγκυρα και τον Μητσοτάκη να έχει πάρει πάνω του την “ανοιχτή γραμμή” με τον Ερντογάν, το μόνο πράγμα που δεν θα ακουστεί από τους Ευρωπαίους είναι η λέξη “κυρώσεις”. Οι ηγέτες της ΕΕ θα μιλήσουν για άλλη μία φορά με ενθαρρυντικά λόγια για τις απόπειρες προσέγγισης Άγκυρας-Αθήνας και θα ζητήσουν η αποκλιμάκωση που παρατηρείται το τελευταίο διάστημα να έχει συνέχεια.

Δύο μέτρα, δύο σταθμά

Την ίδια ώρα, ο Τούρκος πρόεδρος θα προωθεί την δική του ατζέντα στα ελληνοτουρκικά και στην Κυπρο, αλλά θα “καβατζώσει” και την Τελωειακή Σύνδεση. Εκτός και αν κάνει την έκπληξη ο Αναστασιάδης. Οι Ευρωπαίοι θα “επικρίνουν” βέβαια την Τουρκία για το Κράτος Δικαίου και τον μη σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά οι επικρίσεις αυτές θα μείνουν στα ευχολόγια για συμμόρφωση.

Σήμερα πάντως, οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ συμφώνησαν πρόσθετα περιοριστικά μέτρα κατά ατόμων και οντοτήτων στην Λευκορωσία, με αφορμή την καταπάτηση ελευθεριών από τον Λουκασένκο και τη συνεχιζόμενη κράτηση του αντικαθεστωτικού μπλόγκερ, Ρομάν Προτασέβιτς, και της ρωσίδας φίλης του. Οι 27 συμφώνησαν επίσης, να πλήξουν σημαντικές πηγές εισοδήματος του λευκορωσικού καθεστώτος, μετά την εξαναγκαστική προσγείωση στο Μινσκ του αεροσκαφους που μετέφερε τους παραπάνω, πριν συλληφθούν.

Η τελική απόφαση για την Λευκορωσία αναμένεται να επικυρωθεί στην Σύνοδο Κορυφής, την Πέμπτη και την Παρασκευή, όπως ανακοίνωσε ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ. Η συμφωνία των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ συνέπεσε, ωστόσο, με την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Τουρκίας να εξετάσει την προσφυγή που ζητεί να τεθεί εκτός νόμου το φιλοκουρδικό κόμμα Δημοκρατίας των Λαών (HDP). Κατηγορία είναι οι φερόμενοι δεσμοί του HDP με Κούρδους αντάρτες, κάτι που τα στελέχη του αρνούνται.

Δεν είναι βέβαια η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο, καθώς η Τουρκία έχει μακρά ιστορία σε ό,τι αφορά το κλείσιμο πολιτικών κομμάτων που θεωρούνται απειλή. Στο παρελθόν άλλωστε, έχουν τεθεί εκτός νόμου από την τουρκική δικαιοσύνη μια σειρά άλλων φιλοκουρδικών κομμάτων, ενώ προσφάτως, είδικά με τά το αποτυχημένο πραξικόπημα, οι τουρκικές φυλακές γέμισαν από άτομα που κατηγορούνται ως “γκιουλενιστές”. Η Μέρκελ και ο Ντράγκι τάχθηκαν πάντως απόψε υπέρ της επέκτασης της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας για το μεταναστευτικό, και μάλιστα άμεσα, ενώ η πρόεδρος της Κομισιόν είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ερντογάν, την οποία χαρακτήρισε «καλή».