“Ευφάνταστες ιδέες” με αποδέκτες τους δικούς μας “πρόθυμους”…

Την ώρα που η θάλασσα της Ανατολικής Μεσογείου άρχισε να… βράζει και πάλι με την προετοιμασία για αποστολή του νέου τουρκικού γεωτρύπανου στην περιοχή, στη Λευκωσία εξακολουθούν να παρακολουθούν έργα ρετρό και… ευφάνταστες ιδέες. Το τι μέλλει γενέσθαι δεν βρίσκεται στην ατζέντα των διαχειριστών. Άλλο να φωτίζονται γεγονότα, κομβικής σημασίας σταθμοί στο Κυπριακό, όπως έπραξε και πράττει ο «Φιλελεύθερος», με την έρευνα του Μιχάλη Ιγνατίου για το Κραν Μοντάνα και διαφορετικό να επιλέγεται ως τακτική ο κλεφτοπόλεμος με φόντο το παρελθόν.

Άλλο να ξεκαθαρίζει το τοπίο, να ακυρώνονται αφηγήματα, που διαιωνίζουν μια ιδεολογία προσαρμογής και αυτομαστιγώματος και διαφορετικό να συζητείται μόνο αυτό. Οι αποκαλύψεις είναι χρήσιμο εργαλείο για το πώς θα πρέπει να αντιμετωπίζεται η κατοχική Τουρκία. Φτάνει να γίνεται σωστή ανάγνωση των γεγονότων και των δεδομένων. Να μην υπάρχει, για παράδειγμα, επιμονή πως για όλα φταίει η ελληνική πλευρά. Υπενθυμίζεται πως παλαιότερα οι κόντρες είχαν ως θέμα αναφοράς το 1974. Αυτό, όμως, σιγά-σιγά άρχισε να λαμβάνει -φευ- μουσειακό χαρακτήρα. Άλλωστε έφθασαν στο σημείο οι πάλαι ποτέ εχθροί, καταστροφείς, να χρηματοδοτούν το αντίπαλο δέος. Αυτό είναι, όμως, άλλο κεφάλαιο στο οποίο θα επανέλθουμε σε μεταγενέστερο στάδιο.

Το ζητούμενο, βέβαια, είναι πάντα το τι θα πρέπει να γίνει, πώς θα πρέπει να προχωρήσουμε. Ιδιαίτερα όταν στην αντίπερα όχθη, εργάζονται συστηματικά και σε διάφορα επίπεδα, διπλωματικά και στο πεδίο της στρατιωτικής ισχύος, για επιβολή των επιδιώξεών τους. Το επίσημο αφήγημα είναι αυτό που πάντα επιδίωκαν, του πλήρους ελέγχου μέσω μιας συνομοσπονδίας δυο κρατών αλλά τα συγκάλυπταν με διάφορους μανδύες (ΔΔΟ). Μέσω της φινλανδοποίησης, ακόμη και χωρίς συμφωνία.

Ευφάνταστες ιδέες για κάθε πτυχή

Διαχρονικά το Κυπριακό αντιμετωπιζόταν ως ένα τοπικό θέμα, δικοινοτικό. Οι τρίτοι το έβλεπαν ως μέρος του γεωπολιτικού παιχνιδιού. Στα όσα διαδραματίζονται διεθνώς, στην ευρύτερη και εγγύς περιοχή μας, με αφορμή και το Ουκρανικό, ανατρέπουν δεδομένα και πολιτικές. Αυτό, όμως, ποσώς δεν επηρεάζει τις διαχρονικές προσεγγίσεις στη Λευκωσία. Οι διαχειριστές παραμένουν… ατάραχοι. Είναι της λογικής να επαναλαμβάνουν διαχρονικές ατάκες για να… αγοράζουν τον μπελά. «Κατάθεσα ΜΟΕ και απορρίφθηκαν αλλά έκαμα προτάσεις. Αυτό έχει σημασία. Άλλαξα το κλίμα», φέρεται να έχει πει στη σύσκεψη των πρέσβεων ο υπουργός των Εξωτερικών. Και μετά;

Μέσα από την αμηχανία, που χαρακτηρίζει τους χειρισμούς, κάθε προσπάθεια για κινητικότητα μάλλον οδηγεί σε εδραίωση των κατοχικών δεδομένων. Το αντιλαμβάνονται και οι διάφοροι εν δυνάμει μεσολαβητές και αρχίζουν τα… ευφάνταστα. Από τα «έμφυτα δικαιώματα» (inherent rights), που έθεσε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, μέχρι τις αναφορές για «αυτοδιοικούμενες περιοχές», που έθεσε η πρώην απεσταλμένη του. Προτάσσουν οι Τούρκοι το θέμα της συνδιαχείρισης του φυσικού πλούτου πριν από τη λύση και ακολουθούν οι Βρυξέλλες με… νέες ιδέες, του ίδιου, περίπου, περιεχομένου.

Το Κυπριακό, μισό αιώνα μετά, κινείται σε ρηχά νερά. Παραμένει στη λογική των ΜΟΕ, των Τεχνικών Επιτροπών, της συνεργασίας δυο οντοτήτων. Τι μπορεί να γίνει; Προτάσσεται διαχρονικά το στοιχείο του συσχετισμού ισχύος, που ασφαλώς και δεν μπορεί να αγνοηθεί, να υποβαθμιστεί. Αντίθετα, πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη. Να λαμβάνεται υπόψη για να αντιμετωπισθεί μέσα σε ένα ευρύτερο πλαίσιο διαχείρισης και όχι να προτάσσεται ως εργαλείο για συνθηκολόγηση με τουρκικούς όρους.

Είναι προφανές πως είναι σημαντικό να υπάρχει μια συνολική αντίληψη των στρατηγικών συμφερόντων και δεδομένων και ως εκ τούτου δεν μπορεί να παραβλέπονται οι δυνάμεις που ενεργούν στην περιοχή. Σε συνδυασμό με την αξιοποίηση πολλών και διαφορετικών συμφερόντων, τα οποία στην παρούσα φάση συγκλίνουν. Παράλληλα, πρέπει να υπάρξουν από κοινού κινήσεις αποτροπής από Αθήνα και Λευκωσία. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να διαμορφωθεί πολιτική για τους Τουρκοκύπριους, μέσα από την Κυπριακή Δημοκρατία και όχι διά ενός διαχωριστικού μοντέλου διαιώνισης του διαχωρισμού και του εθνικισμού και με την Τουρκία παρούσα.