“Καλό παιδί” με το στανιό βγάζουν τον Ερντογάν ΕΕ και ΝΑΤΟ

Διατήρηση του “καλού” κλίματος στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, τουλάχιστον μέχρι τη Σύνοδο Κορυφής της Πέμπτης, επιδιώκουν το ΝΑΤΟ και η ΕΕ, πιέζοντας προς αυτήν την κατεύθυνση την Αθήνα. Την ίδια ώρα συνεχίζονται οι επαφές των Βρυξελλών με την Άγκυρα, ενώ βρισκόμαστε εν αναμονή της αξιολόγησης της τουρκικής συμπεριφοράς και των ευρωτουρκικών σχέσεων στο επικείμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Στο πλαίσιο αυτό, ο Ερντογάν είχε το απόγευμα της Παρασκευής τηλεδιάσκεψη με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και τον Σαρλ Μισέλ, στην οποία, όπως αναφέρεται στην κοινή ανακοίνωση των δύο Ευρωπαίων αξιωματούχων, «συζήτησαν για το τι ακολούθησε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου, την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο, συμπεριλαμβανομένων των επικείμενων συνομιλιών για το Κυπριακό, καθώς και την πορεία των σχέσεων ΕΕ- Τουρκίας».

Στην ίδια ανακοίνωση αναφέρεται ότι η ευρωπαϊκή πλευρά «υπογράμμισε τη σημασία της διαρκούς αποκλιμάκωσης και της περαιτέρω ενίσχυσης της οικοδόμησης εμπιστοσύνης, ώστε να καταστεί δυνατή μια πιο θετική ατζέντα ΕΕ-Τουρκίας». Αντικείμενο της συζήτησης ήταν επίσης η κατάσταση των Σύρων προσφύγων που φιλοξενούνται στην Τουρκία, αλλά και γενικότερα η κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο, συμπεριλαμβανομένων των εξελίξεων στη Λιβύη.

Πήγαν περίπατο οι κυρώσεις της ΕΕ

Η πρόεδρος της Κομισιόν και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου συζήτησαν με τον Ερντογάν και το ενδεχόμενο μιας πιθανής επίσκεψής τους στην Τουρκία μετά τη Σύνοδο Κορυφής. Στο θέμα αυτό αναφέρθηκαν και χθες Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, οι οποίοι απέδωσαν τη διεξαγωγή της σημερινής τηλεδιάσκεψης στο γεγονός ότι οι συνθήκες δεν επιτρέπουν ακόμα μια τέτοια επίσκεψη. Δεν διευκρινίστηκε, ωστόσο, αν αυτό οφείλεται στην πανδημία ή σε πολιτικούς λόγους.

Η Τουρκία προκάλεσε άλλωστε, ακόμα και χθες, στο ζήτημα των πολιτικών ελευθεριών και των δικαιωμάτων με την εκκίνηση διαδικασιών να τεθεί εκτός νόμου το κουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (HDP). Ένα κόμμα, το οποίο είναι από τα μεγαλύτερα της τουρκικής αντιπολίτευσης. Η ενέργεια αυτή χαροποίησε μεν τον ακροδεξιό κυβερνητικό εταίρο του Ερντογάν και επικεφαλής των Γκρίζων Λύκων, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, καταδικάστηκε ωστόσο αμέσως από τις Ηνωμένες Πολιτείες και με μια σχετική καθυστέρηση και από την ΕΕ. Σήμερα πάντως, δεν έγινε γνωστό αν υπήρξε κάποια αναφορά στο θέμα, κατά την τηλεδιάσκεψη.

Την Πέμπτη πάντως, δημοσίευμα του Reuters ανέφερε ότι παγώνουν οι “κυρώσεις” που είχαν αποφασιστεί τον Δεκέμβριο σε βάρος της Τουρκίας και έμελε να οριστικοποιηθούν στη Σύνοδο της ερχόμενης Πέμπτης. Το δημοσίευμα υπογράμμιζε μάλιστα ότι, σύμφωνα με Ευρωπαίους και Αμερικανούς διπλωμάτες, σε αυτήν την απόφαση συνέβαλαν η πιο μετριοπάθης στάση που υιοθέτησε ο Ερντογάν και η έναρξη των διερευνητικών με την Ελλάδα.

Οι ίδιοι σημείωναν, ωστόσο, ότι ρόλο έπαιξε και η έκκληση της κυβέρνησης  Μπάιντεν να μην επιβληθούν κυρώσεις τώρα που η Τουρκία, χώρα μέλος του ΝΑΤΟ και υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ, δείχνει διάθεση συμβιβασμού. Την ίδια ώρα, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ εξέφραζε τη στήριξή του στην ηλεκτρική διασύνδεση Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας, ένα έργο για το οποίο ο Ερντογάν απείλησε όλους τους εμπλεκόμενους και την ΕΕ. Σήμερα ο Ερντογάν ανταπέδωσε παίρνοντας θέση στη διαμάχη Μπάιντεν-Πούτιν και χαρακτηρίζοντας ως «απαράδεκτες» και «ανάρμοστες» τις δηλώσεις του Αμερικανού προέδρου ότι ο Ρώσος ομόλογός του είναι «φονιάς».

Νέα ντρίμπλα από τον γγ του ΝΑΤΟ

Την ώρα πάντως που ο Ερντογάν συνεχίζει το δίπορτο ανάμεσα στη Δύση και τη Μόσχα, Ευρωπαίος αξιωματούχος, λίγη ώρα μετά την ολοκλήρωση της τηλεδιάσκεψης, δήλωσε ότι «η ΕΕ θέλει μια πολύ μια καλύτερη σχέση με την Τουρκία, αλλά σε αυτό πρέπει να συνδράμει και η ίδια». Ο ίδιος ανέφερε ότι η έκθεση Μπορέλ προς τους Ευρωπαίους ηγέτες, εκτός από τη θετική ατζέντα, «περιλαμβάνει και αρνητική σε περίπτωση που η σχέση χειροτερέψει». Επιβεβαίωσε δηλαδή ότι η ΕΕ είναι ικανοποιημένη με την παρούσα φάση και πρόσθεσε ότι «οι κυρώσεις είναι εκεί, αλλά από μόνες τους δεν είναι στόχος και δεν είναι ικανές να φέρουν λύσεις».

Παραλλήλως ο Γενς Στόλτενμπεργκ, στην τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τον Νίκο Δένδια παρουσία του Νίκου Παναγιωτόπουλου, ενόψει της συνόδου των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ την επόμενη Τρίτη, έριξε στο τραπέζι και την ιδέα για μια κοινή τριμερή συνάντηση με τον Τσαβούγλου. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα ενίσχυε όμως την εικόνα ότι όλα βαίνουν καλώς στις ελληνοτουρκικές διαφορές, ενώ θα μετέφερε τη συζήτηση και εκτός ΕΕ, κάτι που επιδιώκει η Άγκυρα.

Δεν είναι βέβαια η πρώτη φορά που ο ΓΓ του ΝΑΤΟ επιχειρεί να ντριμπλάρει την Αθήνα προς όφελος της Άγκυρας. Το ίδιο έγινε και πέρυσι, στις συζητήσεις τεχνικού χαρακτήρα για τη δημιουργία ενός ενδονατοϊκού αποτρεπτικού μηχανισμού, όταν παρουσίασε ως συμφωνία το γεγονός ότι η ελληνική πλευρά παρέλαβε τον φάκελο με τις προτάσεις του. Τότε υπήρξε έντονη αντίδραση της Αθήνας, η οποία οδήγησε σε Σύνοδο του ΝΑΤΟ σε πολιτικό επίπεδο, ενώ ακούστηκαν και φωνές που αμφισβητούσαν το αν μπορεί να παραμείνει ο κ. Στόλτενμπεργκ επικεφαλής της Συμμαχίας.

Σήμερα, ο Νίκος Δένδιας απέρριψε διπλωματικά την πρόταση, επισημαίνοντας ότι επίκειται η επίσκεψή του στην Άγκυρα, στις 14 Απριλίου, εφόσον υπάρχει το κατάλληλο κλίμα και τονίζοντας, ότι υπό αυτό το πρίσμα θα ήταν καλύτερο  να γίνει πρώτα η διμερής συνάντηση με τον Τσαβούσογλου. Στην Σύνοδο του ΝΑΤΟ την Τρίτη, θα παραστεί πάντως και ο νέος Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Άντονι Μπλίνκεν. Μία ημέρα νωρίτερα, το θέμα των ευρωτουρκικών σχέσεων θα συζητηθεί στο Συμβούλιο των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ, ενώ το θέμα απασχόλησε και τη σημερινή συνεδρίαση του Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής στην Αθήνα.

Το Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής

Την ικανοποίησή του για το πνεύμα εθνικής ομοψυχίας που, όπως είπε, επικράτησε «παρά τις διαφορετικές προσεγγίσεις σε ορισμένα θέματα, που είναι κατανοητό να υπάρχουν». Ο υπουργός Εξωτερικών ενημέρωσε για την πορεία των διερευνητικών, τονίζοντας ότι η επίσκεψη του στην Άγκυρα είναι «σε συνέχεια αυτών». Επανέλαβε πάντως ότι η επίσκεψη θα γίνει μόνον, εφόσον διατηρηθούν οι κατάλληλες συνθήκες.

Για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις ο Νίκος Δένδιας τόνισε τη «διττή προσέγγιση» που επιθυμεί η Ελλάδα, η οποία περιλαμβάνει «την εξέταση στόχων θετικής ατζέντας, αλλά και την παραμονή στο τραπέζι της προοπτικής υιοθέτησης μέτρων, εάν η Τουρκία επανέλθει σε παραβατική συμπεριφορά». Την άποψη δηλαδή της ΕΕ, η οποία ουσιαστικά δίνει συγχωροχάρτι στην Άγκυρα για τις προκλήσεις που έχουν προηγηθεί.

Αναφερόμενος τέλος στο Κυπριακό είπε ότι η Αθήνα θα συμμετέχει στην πενταμερή με τη «διαχρονική ελληνική θέση για διζωνική, δικοινοτική Ομοσπονδία, στη βάση των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΕ και στη βάση του ευρωπαϊκού κεκτημένου». Για έλλειψη στόχων και στρατηγικής σε ό,τι αφορά τα εθνικά θέματα κατηγόρησε την κυβέρνηση ο τομεράρχης Εξωτερικών του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Γιώργος Κατρούγκαλος, ενώ  «ανεπαρκείς» χαρακτήρισε τις αντιδράσεις της κυβέρνησης στις τουρκικές δηλώσεις σχετικά με το Κυπριακό ο εκπρόσωπος του ΚΙΝΑΛ, Ανδρέας Λοβέρδος.