Σε αχαρτογράφητα νερά τα ελληνοτουρκικά

Γράφει η Νεφέλη Λυγερού  – 

Τα ελληνοτουρκικά εξελίσσονται σ’ ένα ατέρμονο παιχνίδι πιέσεων προς την Αθήνα. Η ελληνική κυβέρνηση δείχνει να έχει καθηλωθεί από ένα ζήτημα, το οποίο δεν ήταν στον πολιτικό σχεδιασμό της κυρίως η εξέλιξή του δεν εξαρτάται από εκείνη. Ουσιαστικά κινείται σχεδόν σε αχαρτογράφητα νερά, καθώς όλα δείχνουν πως η Άγκυρα έχει υπερβεί τα παραδοσιακά όρια στον τρόπο που ασκεί επεκτατική πίεση στην Ελλάδα.

Κύκλοι του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών, πάντως, εκφράζουν ανησυχία για το πώς θα εξελιχθεί η στάση της Άγκυρας το επόμενο διάστημα. Όπως λένε, το γεγονός ότι ανεβάζει τη θερμοκρασία δημιουργεί μία δυναμική, η οποία ενδεχομένως να καταστεί κάποια στιγμή ανεξέλεγκτη.

Ο Ερντογάν μπορεί στη Βάρνα να έδειξε ένα σχετικά μετριοπαθές πρόσωπο, προκειμένου να επιτύχει την εκταμίευση της βοήθειας για το προσφυγικό, αλλά ουσιαστικά δεν δεσμεύτηκε. Έτσι, λίγα εικοσιτετράωρα μετά προέβη σε έμμεση, αλλά σαφή διασύνδεση του θέματος της κράτησης των δύο Ελλήνων στρατιωτικών με τους οκτώ Τούρκους αξιωματικούς που έχουν ζητήσει άσυλο.

Μιλώντας σε δημοσιογράφους για το θέμα της κράτησης των δύο Ελλήνων είπε πως ο ίδιος δεν είναι υπεράνω της Δικαιοσύνης και «ασφαλώς τους εξήγησα ότι δεν είναι δίκαιο αυτοί που συζητούν σε βάθος το θέμα των δύο στρατιωτικών να μην συζητούν καθόλου το θέμα της έκδοσης των Τούρκων στρατιωτικών που έχουν διαφύγει στην Ελλάδα έπειτα από την εμπλοκή τους στο πραξικόπημα στην Τουρκία». Μετά, όπως ήταν αναμενόμενο, διευκρίνισε πως τα δύο θέματα δεν συνδέονται!

Το ολίσθημα Κατσίκη

Ακολούθησε το ολίσθημα του βουλευτή των ΑΝΕΛ Κώστα Κατσίκη και η θύελλα αντιδράσεων που προκάλεσε. Ο κ. Κατσίκης σε τηλεοπτική συνέντευξή του είπε ότι Αθήνα και Άγκυρα θα μπορούσαν να έλθουν σε συνεννόηση, ώστε να παρακάμψουν τα δικαστικά συστήματα και να προβούν σε ανταλλαγή. Η κυβέρνηση έσπευσε να τον «αδειάσει» δια στόματος Δημήτρη Τζανακόπουλου. «Ανταλλαγές δεν προβλέπονται και δεν μπορούν να γίνουν». Ούτε, όμως, το Μαξίμου και ο υπουργός Επικρατείας θα μπορούσαν να διαψεύσουν ότι η υπόθεση έχει εισέλθει σε περίεργους ατραπούς, με το καθεστώς Ερντογάν να χρησιμοποιεί τους δύο σαν μοχλό πίεσης προς την Ελλάδα.

Για να καταστήσει σαφές ότι τίποτα δεν άλλαξε στη Βάρνα, τουρκικά μαχητικά πραγματοποίησαν 45 παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου, επιβεβαιώνοντας. Ο πρόεδρος της Τουρκίας δεν χάνει ευκαιρία να στέλνει το έμπρακτο μήνυμα πως οι τουρκικές διεκδικήσεις σε όλα τα μέτωπα παραμένουν ενεργά στο τραπέζι. Το ίδιο μήνυμα έστειλε και αμέσως μετά τη συνεδρίαση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας.

Η σχετική ανακοίνωση αναφέρει πως η Άγκυρα θα προστατεύσει με κάθε κόστος τα δικαιώματά της έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου. Στη διάρκεια της τετράωρης συνεδρίασης, συζητήθηκαν όλες οι τελευταίες εξελίξεις τόσο μετά την εισβολή και την κατάληψη του Αφρίν στη Συρία, όσο και στα ελληνοτουρκικά, έπειτα από τη Σύνοδο Τουρκίας-ΕΕ.

Παράλληλα με το βαρομετρικό χαμηλό στα ελληνοτουρκικά, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η κόντρα Τουρκίας-ΗΠΑ για την αγορά των ρωσικών πυραύλων S-400. Η Ουάσιγκτον βάζει για πρώτη φορά στο τραπέζι το ενδεχόμενο επιβολής κυρώσεων και πιο συγκεκριμένα την μη παράδοση των υπερσύγχρονων μαχητικών F-35.

Συντηρεί ψηλά τη θερμοκρασία

Για μία ακόμα φορά, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έστειλε το δικό του μήνυμα στον επιθετικό γείτονα: «Τα θαλάσσια σύνορα της χώρας μας και της ΕΕ καθορίζονται σαφώς και δίχως ίχνος δυνατότητας αμφισβήτησης από το διεθνές δίκαιο» τόνισε κατά την επίσκεψή του στο Συγκρότημα Αρχηγείου του Στόλου στη Σαλαμίνα. Κάλεσε την Τουρκία να σεβαστεί «τη διεθνή νομιμότητα». Όπως επισήμανε ο κ. Παυλόπουλος, «η μόνη διαφορά που υφίσταται σχετικώς προς επίλυση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας είναι η οριοθέτηση της νησιωτικής υφαλοκρηπίδας».

Το κλίμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, ωστόσο, δεν εμφανίζει σημάδια βελτίωσης. Ο Ερντογάν δεν έχει λόγους να ρίξει τους τόνους. Και με όρους εξωτερικής πολιτικής και με όρους εσωτερικών πολιτικών σκοπιμοτήτων, τον συμφέρει να συντηρεί ψηλά τη θερμοκρασία. Το βλέμμα του, εξάλλου, είναι στραμμένο στις εκλογές του Νοέμβρη 2019, οι οποίες θα καθορίσουν εν πολλοίς την εδραίωση του καθεστώτος που έχει οικοδομήσει.

Η καλλιέργεια εθνικιστικού πυρετού είναι αποτελεσματική μέθοδος σε μία κοινωνία που ντοπάρεται συστηματικά και από τη συμπολίτευση και από την αντιπολίτευση. Ο εθνικισμός-επεκτατισμός, που συνοδεύονται από υψηλούς επιθετικούς τόνους, διευκολύνει και τη συμμαχία του με τους Γκρίζους Λύκους του Μαχτσελί.