Σε γεωπολιτικό κλοιό το Κυπριακό

Η πρώτη συγκυρία, είναι η ανάδειξη του νέου κατοχικού ηγέτη, Τουφάν Έρχιουρμαν, ο οποίος θεωρείται από τρίτους και κάποιους σε Ελλάδα και Κύπρο, “διαλλακτικός” και ευρωπαϊστής. Τα πρώτα δείγματα γραφής, που έχει δώσει πάντως, διαψεύδουν τις όποιες προσδοκίες. Όπως αναμενόταν, όσοι γνωρίζουν πώς λειτουργεί η σχέση Τουρκίας-κατεχομένων, ο νέος κατοχικός ηγέτης δήλωσε από την πρώτη στιγμή, πλήρη υποταγή στην Άγκυρα.

Η δεύτερη συγκυρία είναι ότι, η Κυπριακή Δημοκρατία αναλαμβάνει τον Ιανουάριο την εξάμηνη Προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Τούτο εκ των πραγμάτων πιέζει το χρόνο των κινήσεων στο Κυπριακό μέχρι το Δεκέμβριο. Εκτιμάται ότι δύσκολα θα υπάρξει κινητικότητα επί Κυπριακής Προεδρίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Τουρκία δεν θέλει συζητήσεις για το Κυπριακό λόγω της Προεδρίας, καθώς θεωρεί πως η Λευκωσία θα έχει πλεονέκτημα και θα είναι ενισχυμένη.

Ο Έρχιουρμαν εκτέθηκε νωρίς

Ο πολυδιαφημιζόμενος ηγέτης της “λύσης”, Τουφάν Έρχιουρμαν, έσπευσε να προσγειώσει νωρίς όσους επένδυαν σε αυτόν. Οι πρώτες τοποθετήσεις του, αλλά και κινήσεις, δεν διανοίγουν προοπτικές, αλλά αντίθετα κλείνουν. Ενισχύουν, όμως, τα κανάλια επικοινωνίας του με την κατοχική Τουρκία, με το καθεστώς Ερντογάν. Είναι σαφές από τις πρώτες τοποθετήσεις του ότι αναδεικνύει θέσεις που συνάδουν πλήρως με τις επεκτατικές επιδιώξεις της Τουρκίας. Επιμένει στις τουρκικές εγγυήσεις, στην τουρκική παρουσία στο νησί ενώ παρουσιάζεται επιθετικός εναντίον των Ελληνοκυπρίων διαμορφώνοντας ένας τοξικό κλίμα, κλίμα αντιπαράθεσης.

Ο Τουρκοκύπριος δημοσιογράφος, Σενέρ Λεβέντ, αξιολογώντας τα δεδομένα (Αβρούπα/Πολίτης), που διαμορφώνονται μετά την επικράτηση Ερχιουρμάν, αναφέρει μεταξύ άλλων πως φοβάται ότι θα κλιμακωθεί ο εθνικισμός. «Εκείνοι που δεν έβρισκαν πειστικό τον Τατάρ όταν κατηγορούσε την ελληνοκυπριακή πλευρά θα βρίσκουν πειστικό τον Ερχιουρμάν όταν την κατηγορεί. Από τη μια, θα καταστούν πιο αδύναμες οι φωνές που ακούγονται κατά της Τουρκίας και, από την άλλη, θα πληθύνουν οι φωνές που υψώνονται κατά της ελληνοκυπριακής πλευράς», ανέφερε σε άρθρο του ο Σενέρ Λεβέντ.

Ήταν ξεκάθαρο από την αρχή ότι ο νέος κατοχικός ηγέτης θα ακολουθήσει την πεπατημένη. Θα ακολουθεί τις υποδείξεις στην Άγκυρα σε ό,τι αφορά το Κυπριακό. Αυτό είναι σαφές και δεν θα μπορούσε να ήταν και διαφορετικά. Η Τουρκία πληρώνει τα πάντα και είναι αυτή που αποφασίζει!

Το Κυπριακό, εάν και εφόσον προχωρήσει η νέα προσπάθεια, θα συζητηθεί στη βάση όσων διαμορφώνονται γύρω μας στην περιοχή. Η Τουρκία διακαώς θέλει την πρωτοκαθεδρία στην περιοχή. Καθόλου εύκολο το εγχείρημα, αλλά αυτή είναι η προσπάθεια και ο μεγάλος στόχος του Ερντογάν.

Γεωπολιτικές διεργασίες

Θα πρέπει, πάντως, στην εξίσωση των διεργασιών να μπει και μια πρόσφατη εξέλιξη, που έχει οικονομική και γεωπολιτική σημασία. Η Τουρκία και το Ηνωμένο Βασίλειο προχώρησαν στην υπογραφή συμφωνίας ύψους 10,74 δις δολαρίων για την προμήθεια 20 μαχητικών αεροσκαφών Eurofighter Typhoon. Πρόκειται για μια συμφωνία στρατηγικής και οικονομικής σημασίας, που έγινε με τη στήριξη του Βερολίνου, της Μαδρίτης και της Ρώμης, που συμμετέχουν στο ευρωπαϊκό κονσόρτσιουμ.

Παράλληλα με τα 20 μαχητικά που θα πάρει από τη Βρετανία, η Τουρκία θα αγοράσει κι άλλα 24, από το Κατάρ και Ομάν ( 12 +12). Αυτά τα 24 θα τα παραλάβει πολύ νωρίτερα, ενδεχομένως μέχρι το τέλος του χρόνου. Η εξέλιξη αυτή έχει τρεις, τουλάχιστον, παραμέτρους. Η πρώτη παράμετρος αφορά τη συμφωνία και το τι σημαίνει για την Ελλάδα και την Κύπρο η απόκτηση από την Τουρκία νέων μαχητικών. Τι σημαίνει στο επίπεδο της άμυνας και της ασφάλειας.

Είναι σαφές πως η Άγκυρα επιχειρεί να έχει υπεροχή στην περιοχή και σε αυτό βοηθούν πρωτίστως η Βρετανία και οι εταίροι μας στην ΕΕ, Γερμανία, Ισπανία, Ιταλία, που συμμετέχουν στο ευρωπαϊκό κονσόρτσιουμ. Έχει αναφερθεί πως η συμφωνία αυτή, που ενισχύει την κατοχική Τουρκία, έγινε ως ανταπόδοση στην Άγκυρα για το ελληνο-κυπριακό μπλόκο στη συμμετοχή της Τουρκίας στο SAFE. Παράλληλα, είναι σαφές πως ο Ερντογάν στέλνει ένα μήνυμα στο φίλο του και… θαυμαστή του, Ντόναλντ Τραμπ, ότι βρίσκει και από άλλου να “ψωνίσει” αεροσκάφη, εάν αυτός δεν του πουλάει τα F-35!

Η δεύτερη παράμετρος είναι πως, διά της συμφωνίας αυτής, η Τουρκία θα έχει στενότερη σχέση με την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία. Κάτι που θέλει διακαώς σε μια περίοδο κατά την οποία η τουρκική αμυντική βιομηχανία ανθεί, ενισχύεται και εξαπλώνεται.

Η τρίτη παράμετρος είναι οι σχέσεις Βρετανίας και Τουρκίας. Ήταν και είναι στενές, ιδιαίτερα μετά την έξοδο της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Είναι σαφές πως αυτή η συμφωνία, έχοντας και μεγάλη οικονομική διάσταση, θα δημιουργήσει πιο στενές σχέσεις αλλά και εξαρτήσεις. Κι αυτό θα φανεί και στο Κυπριακό, όπου η Βρετανία εμπλέκεται λόγω και της ιδιότητας που έχει, αυτής της λεγόμενης εγγυήτριας δύναμης.

Ήταν διαχρονικά αρνητική η στάση της Βρετανίας στο Κυπριακό- εσχάτως έδειξε ρητορική διαφοροποίησης- ωστόσο η πρόσφατη χρυσοφόρα συμφωνία με την Τουρκία θα την επαναφέρει στα παλιά.

Είναι σαφές πως το Κυπριακό αντιμετωπίζεται στο πλαίσιο των ευρύτερων γεωπολιτικών διεργασιών. Βρίσκεται, ήδη, στους σχεδιασμούς των πρωταγωνιστών, οι οποίοι σε μια διαδικασία ανακατανομής ισχύος δεν μπορεί να μην λάβουν υπόψη το Κυπριακό. Τόσο η μη λύση αλλά και το περιεχόμενο μιας ενδεχόμενης συμφωνίας. Και τα δυο επηρεάζουν τους σχεδιασμούς τους, αυξάνουν ή μειώνουν τις επιρροές των βασικών παικτών.