Ποιο είναι το κλειδί για τη λύση στο Κυπριακό

Το κλειδί που μπορεί να ξεκλειδώσει, το μπλοκαρισμένο Κυπριακό, ενδέχεται να είναι η αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης Τουρκίας-EΕ που διακαώς επιδιώκει η Άγκυρα. Σε αυτό φαίνεται να επενδύσουν και οι Ευρωπαίοι, το θέμα ωστόσο, είναι κατά πόσο η Τουρκία είναι διατεθειμένη να εισέλθει σε ουσιαστικές συζητήσεις για το Κυπριακό.

Και περαιτέρω, εάν τελικά κάτω από τις πιέσεις για να επιτευχθεί η αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης –καθώς έχουν να ωφεληθούν σημαντικά και εταίροι μας– δεν λειτουργήσει αυτή η διαδικασία ως μπούμερανγκ για το Κυπριακό. Σημειώνεται συναφώς ότι με την αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης, ο όγκος των εμπορικών συναλλαγών ΕΕ- Τουρκίας υπολογίζεται ότι θα ανέλθουν στα 320 δισ. ευρώ ετησίως ενώ σήμερα είναι περίπου 150 δισ. ευρώ.

Το ζητούμενο είναι να αξιοποιηθεί η μεγάλη αυτή ανάγκη της Άγκυρας προς όφελος της επίτευξης συμφωνίας. Αυτό μπορεί να γίνει εάν η Λευκωσία δεν ανάψει το πράσινο φως για την αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης, πριν η Άγκυρα προβεί σε ουσιαστικές κινήσεις σε ό,τι αφορά το εθνικό ζήτημα.

Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, κατά τη διάρκεια της συνάντησης του Ερντογάν με τους προέδρους του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ και της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, την περασμένη Τρίτη, η συζήτηση επικεντρώθηκε στο θέμα της τελωνειακής ένωσης, επιβεβαιώνοντας εν πολλοίς πως αυτό είναι το θέμα, το οποίο προτάσσει η Άγκυρα. Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι έθεσαν –στη διάρκεια της συζήτησης– σε δύο διαφορετικές περιπτώσεις το Κυπριακό ενόψει της πραγματοποίησης της άτυπης Πενταμερούς Διάσκεψης, στη Γενεύη, 27-29 Απριλίου.

ΕΕ και Τελωνειακή Ένωση

Από τον Ερντογάν απάντηση δεν πήραν, ήταν ως να μην άκουσε τι του είπαν. Παρενέβη, ωστόσο, ο υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, για να αναφέρει πως «εάν δεχθεί ο Αναστασιάδης πολιτική ισότητα και διαμοιρασμό των υδρογονανθράκων, το Κυπριακό θα λυθεί». Δεν επεκτάθηκε περαιτέρω, ούτε υπήρξε συνέχεια στην κουβέντα. Είναι σαφές πως όταν αναφέρεται η τουρκική πλευρά στην πολιτική ισότητα, εννοεί κυριαρχική ισότητα, δηλαδή δύο κράτη. Αυτό προκύπτει όχι μόνο από τη δημόσια ρητορική, αλλά και από τις κατ’ ιδίαν επαφές που έχουν Τούρκοι αξιωματούχοι με ξένους.

Άλλωστε, η σαφής εντολή προς τον κατοχικό ηγέτη –και από τον ίδιον τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν– είναι πως θα πρέπει να επιμένουν μέχρι τέλους στο θέμα της κυριαρχικής ισότητας. Κι αυτό γιατί, μέσω αυτής, θα εξασφαλιστεί «η συνέχεια του ψευδοκράτους». Είναι σαφές πως ενόψει του γεγονότος ότι η προσοχή της κατοχικής Τουρκίας είναι στραμμένη στην τελωνειακή ένωση, οι σημαντικές εξελίξεις θα πρέπει να αναμένονται τον Ιούνιο, με σταθμό την άτυπη Πενταμερή Διάσκεψη της Γενεύης ( 27-29 Απριλίου).

Είναι δε προφανές πως η Άγκυρα θέλει να αξιοποιήσει τη διαδικασία στο Κυπριακό για να διευκολυνθούν οι επιδιώξεις της. Θέλει μέσα από την άτυπη Πενταμερή να “ξεπλύνει” ευθύνες και υποχρεώσεις, χωρίς να δεσμεύεται για τη συνέχεια, ώστε να είναι έτοιμη να εισπράξει στα ευρωτουρκικά. Σε αυτή τη φάση, είναι προφανές πως όλοι θέλουν να υπάρξει συνέχεια από την άτυπη Πενταμερή και είναι σαφές πως ο Γενικός Γραμματέας του διεθνούς Οργανισμού, θα επιδιώξει στη Γενεύη να εξασφαλίσει τη συναίνεση των εμπλεκόμενων για να καθοριστεί η συνέχεια.

Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης

Πληροφορίες αναφέρουν πως μια γενική αναφορά πως θα συνεχιστούν οι προσπάθειες είναι το επικρατέστερο σενάριο, χωρίς να υπεισέρχεται σε λεπτομέρειες, ιδιαίτερα όταν δεν μπορεί να συμφωνηθεί η βάση της λύσης. Οι σημερινές επαφές της απεσταλμένης του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, Τζέιν Χολ Λουτ, στη Λευκωσία, ενδεχομένως να ρίξουν φως ως προς τις προθέσεις του Διεθνούς Οργανισμού.

Είναι σαφές πως στις χωριστές συναντήσεις, που θα έχει με τον πρόεδρο Αναστασιάδη και τον κατοχικό ηγέτη, Ερσίν Τατάρ, θα προσπαθήσει να πείσει για την ανάγκη να συμφωνηθεί στη Γενεύη ένα κείμενο για το τι μέλλει γενέσθαι στο Κυπριακό. Στη Νέα Υόρκη παραπέμπουν, πάντως, στο τι έγινε στη Γενεύη το 2017, που δόθηκε μεν συνέχεια, χωρίς ωστόσο να καθοριστεί συγκεκριμένη ημερομηνία. Εκείνο που παραπέμπει στον Ιούνιο, είναι οι εξελίξεις στα ευρωτουρκικά και το θέμα της ΟΥΝΦΙΚΥΠ.

Πληροφορίες αναφέρουν, επίσης, ότι στη Γραμματεία των Ηνωμένων Εθνών έχουν κάνει και σενάρια για Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ), τα οποία να προωθούνται παράλληλα με τις διπλωματικές προσπάθειες για γεφύρωση των διαφορών, στο διάστημα μεταξύ της άτυπης Πενταμερούς και της επόμενης Διάσκεψης, που θα προγραμματισθεί. Ωστόσο, εξ όσων αναφέρουν διπλωματικές πηγές, η κατοχική Τουρκία δεν φαίνεται να ευνοεί συζήτηση ΜΟΕ, για να μην τεθεί και θέμα Αμμοχώστου.