Τα ρέστα της θα παίξει η Τουρκία στην ανατολική Μεσόγειο

Γράφει ο Κωνσταντίνος Φίλης  – 

Αν και προετοιμάζεται εδώ και καιρό για να προβάλλει -μέσω πολεμικών πλοίων, ερευνητικών σκαφών με τεχνολογία αιχμής και πλωτής πλατφόρμας- τις θέσεις της, η Τουρκία έκανε πράξη μέρος των απειλών που εκτόξευε ήδη από το 2011 μόνο όταν πληροφορήθηκε τα ιδιαίτερα ενθαρρυντικά ευρήματα στον στόχο «Καλυψώ» του τεμαχίου 6. Οι θετικές προοπτικές και για άλλα κυπριακά οικόπεδα ενισχύονται από το ότι το εν λόγω ενεργειακό πεδίο προσιδιάζει στη γεωλογική δομή του αιγυπτιακού κοιτάσματος Ζορ.

Τί, όμως επιδιώκει η Άγκυρα και πως αναμένεται να κινηθεί στο μέλλον; Ο στόχος της Τουρκίας -μέσω της διατήρησης της έντασης και των συνεχών εκβιασμών- είναι διττός: Πρώτον, να πιέσει τη Λευκωσία ώστε να δεχθεί τη συνδιαχείριση του ενεργειακού της πλούτου με την τουρκοκυπριακή κοινότητα (ως κίνηση καλής θέλησης, χωρίς να έχει προηγηθεί η λύση του Κυπριακού). Δεύτερον, να αποκτήσει η ίδια απευθείας λόγο στις περιφερειακές διεργασίες. Σε τακτικό επίπεδο, η τουρκική ηγεσία προκρίνει την πρόκληση αναταράξεων, θέλοντας να μετατραπεί σε ρυθμιστή των εξελίξεων.

Έτσι, ισχυρίζεται ότι μέρος του τεμαχίου 6 της κυπριακής ΑΟΖ εφάπτεται της τουρκικής υφαλοκρηπίδας, προδιαθέτοντας για την εξής παραδοξότητα: να τρυπάει σε ένα κομμάτι αυτού η κοινοπραξία TOTAL-ENI που έχει λάβει την άδεια της Κυπριακής Δημοκρατίας. Και λίγο πιο πάνω να έχει εγκατασταθεί και να τρυπάει το τουρκικής ιδιοκτησίας γεωτρύπανο Deepsea Metro II. Από την έκβαση αυτής της υπόθεσης θα εξαρτηθούν πολλά για την πορεία εκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων, τουλάχιστον της Κύπρου.

Η εργαλειοποίηση των Τουρκοκυπρίων

Εξαιτίας των αντιφάσεων της Άγκυρας δυσκολεύει, όμως, η θέση των Τουρκοκυπρίων. Κι αυτό γιατί αν οι τελευταίοι υιοθετήσουν τη θεώρηση της πρώτης για τον καθορισμό των θαλασσίων συνόρων, η ΑΟΖ της Μεγαλονήσου μειώνεται σχεδόν κατά 80%, άρα χάνουν και αυτοί. Είναι, άραγε, προς το συμφέρον τους η εργαλειοποίησή τους από την Τουρκία; Ή εφόσον προέκυπτε λύση του Κυπριακού, θα αποδεχόταν η τουρκοκυπριακή κοινότητα την απόπειρα μπλοκαρίσματος συγκεκριμένων διαδρομών προς την Ευρώπη, που επιδιώκει η Άγκυρα;

Ή όλες αυτές οι απειλές από μεριάς της θα κοπάσουν εφόσον κατοχυρώσει τις θέσεις της, διασφαλίζοντας όχι μόνο μέρος των φυσικών πόρων της περιοχής για την εγχώρια αγορά της, αλλά και τη μετεξέλιξή της σε κόμβο διάθεσης; Προκειμένου να γίνει αυτό θα πρέπει να ματαιωθούν πρότζεκτς αντίθετα με τα συμφέροντά της και αυτό επιχειρεί μέσα από την πρόκληση επιλεκτικής (ως προς τα σημεία, τον χρόνο και τις εταιρείες) έντασης.

Το επόμενο χρονικό διάστημα, η Τουρκία θα παίξει τα ρέστα της στην ανατολική Μεσόγειο, αναγνωρίζοντας ότι αυτή τη στιγμή αδυνατεί να συγκαθορίσει έστω τις εξελίξεις. Η απάντηση στους σχεδιασμούς της, όχι για να μείνει εκτός νυμφώνος -αυτό θα ήταν στρατηγικό λάθος- αλλά ώστε να μην υπαγορεύσει δια της πλαγίας τους κανόνες του παιχνιδιού, είναι συγκεκριμένη: οι δυνητικοί περιφερειακοί παραγωγοί από κοινού με την ΕΕ και τις ΗΠΑ οφείλουν να εργαστούν αποτελεσματικά, ώστε η ανατολική Μεσόγειος να καταστεί ανεμπόδιστα συμπληρωματική πηγή προμήθειας για την ευρωπαϊκή αγορά.

Σημειωτέον ότι σε προηγούμενες ερευνητικές δραστηριότητες ο Ερντογάν στάθμισε τα δεδομένα, λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη του τα προειδοποιητικά μηνύματα (π.χ. από τη Γαλλία τον περασμένο Ιούλιο). Κινήθηκε, ωστόσο, δυναμικότερα όπου διαπίστωσε αδυναμία, αναστέλλοντας τη γεώτρηση της ENI στο οικόπεδο 3.