Στάχτη στα μάτια της ΕΕ η επίθεση φιλίας του Ερντογάν

Η επίθεση φιλίας Ερντογάν προς την ΕΕ, ότι η Τουρκία σκοπεύει να οικοδομήσει το μέλλον της μαζί με την Ευρώπη, είναι ξεκάθαρα προσχηματική. Εντάσσεται στο πλαίσιο της τουρκικής στρατηγικής κατευνασμού των ευρωπαϊκών χωρών, ώστε να αποφευχθεί η λήψη οριστικών αποφάσεων για την επιβολή κυρώσεων, ή την αναστολή της τελωνειακής ένωσης ΕΕ-Τουρκίας, κατά την ευρωπαϊκή Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου.

Προκειμένου μάλιστα να προσδώσει ειδικό βάρος στα περί δήθεν ευρωπαϊκού προσανατολισμού της Τουρκίας, ο Τούρκος πρόεδρος εξουσιοδότησε τον εκπρόσωπο και στενό του συνεργάτη Ιμπραχίμ Καλίν να επισκεφθεί τις Βρυξέλλες, όπου και συναντήθηκε μεταξύ άλλων, με την προεδρία της Κομισιόν και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. To μήνυμα Ερντογάν (δια του εκπροσώπου του) ότι η Τουρκία είναι έτοιμη να ξεκινήσει διερευνητικές επαφές με την Ελλάδα και να εργαστεί για μία δίκαιη και μόνιμη λύση του Κυπριακού, διαψεύδεται από την πρακτική των τουρκικών προκλήσεων με την έκδοση νέας Navtex για θαλάσσιες έρευνες στη θαλάσσια περιοχή νότια του Καστελλόριζου και την πρόσφατη επίσκεψη Ερντογάν στα Βαρώσια.

Την ίδια στιγμή η γειτονική χώρα, δια στόματος του Τούρκου υπουργού Άμυνας Χουλουσί Ακάρ, ζητά την αποστρατικοποίηση έξι ελληνικών νησιών, κατά παράβαση της Συνθήκης της Λωζάνης, της Σύμβασης του Μοντρέ και της Συνθήκης Ειρήνης των Παρισίων. Πρόκειται για τα νησιά του Αη Στράτη, της Μυτιλήνης, της Λήμνου, των Ψαρών, της Τήλου και της Χάλκης. Επί της ουσίας, η Τουρκία προσφέρει στην Ευρώπη επιταγή άνευ αντικρίσματος, καθώς εξελίσσεται σε μία απειλή που πλήττει το σύνολο των ευρωπαϊκών χωρών.

Η κλιμάκωση των επιθετικών ενεργειών σε βάρος της Ελλάδας και της Κύπρου, η αύξηση της έντασης στην Ανατολική Μεσόγειο, με την υπογραφή του παράνομου μνημονίου Άγκυρας-Τρίπολης για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών, η ρητορική μίσους σε βάρος του Γάλλου προέδρου και η εργαλειοποίηση των προσφύγων και μεταναστών ως μέσο πίεσης σε βάρος της Ευρώπης, δεν αφήνουν κανένα περιθώριο αμφισβήτησης των πραγματικών προθέσεων της Τουρκίας.

Όργανο προπαγάνδας η Yeni Şafak

Οι τουρκικές προθέσεις συνίστανται στην αναβίωση του οθωμανικού της παρελθόντος και την επέκταση της γεωπολιτικής επιρροής της σε Βαλκάνια, Ανατολική Μεσόγειο, Αφρική και Μέση Ανατολή. Οι δε τουρκικές φιλοδοξίες ωστόσο βαίνουν αχαλίνωτες και προβάλλονται συστηματικά, προς τέρψιν της τουρκικής κοινής γνώμης.

Αντιπροσωπευτικό είναι πρόσφατο άρθρο της εφημερίδας Yeni Şafak, δημοσιογραφικό φερέφωνο του Τούρκου προέδρου. Απευθυνόμενο στην τουρκική αντιπολίτευση την κατηγορεί για προδοσία λόγω (μεταξύ άλλων) της εικαζόμενης έκκλησης της ιδίας για πολιτική βοήθεια από τον εκλεγμένο πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, με αντάλλαγμα τη συρρίκνωση της Ανατολίας και την υπογραφή μίας νέας συνθήκης των Σεβρών.

Επιπλέον, η Yeni Şafak εγκαλεί την τουρκική αντιπολίτευση επειδή δήθεν προτίθεται να θέσει την Τουρκία υπό τον έλεγχο της Ευρώπης, των ΗΠΑ και του Ισραήλ, καθιστώντας την «μία θλιβερή χώρα που φοβάται ακόμη και τη σκιά της». Σε αντιδιαστολή, ο αρχισυντάκτης της Yeni Şafak υπογραμμίζει ότι υπό την προεδρία Ερντογάν ο τουρκικός στόλος βρίσκεται στη Μεσόγειο, την Ερυθρά Θάλασσα, τον Περσικό Κόλπο και ότι σύντομα θα έχει παρουσία στον Ινδικό και τον Ατλαντικό Ωκεανό.

Υπό το πρίσμα της τουρκικής επέκτασης στον Ινδικό Ωκεανό θα πρέπει άλλωστε να εξηγηθεί το ιδιαίτερο ενδιαφέρον της Τουρκίας για το σύμπλεγμα της Σοκότρα, που αποτελείται από τέσσερα μικρά νησιά, 500 χιλιόμετρα από τις ακτές της Υεμένης και κατέχει στρατηγική θέση στον Ινδικό Ωκεανό και τον Κόλπο του Άντεν, όπως επίσης και οι τουρκικές κατηγορίες σε βάρος της Σαουδικής Αραβίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, ότι επιτρέπουν στο Ισραήλ την απρόσκοπτη πρόσβαση στο κρίσιμο γεωπολιτικά νησιωτικό αυτό σύμπλεγμα.

Η εργαλειοθήκη μέτρων της Ευρώπης

Υπό τα δεδομένα, καθίσταται προφανές ότι η ΕΕ οφείλει να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων, αναφορικά με την τουρκική επιθετικότητα σε βάρος κρατών-μελών και τον τουρκικό επεκτατισμό που υπονομεύει ευρωπαϊκά στρατηγικά συμφέροντα σε περιοχές ιδιαίτερου γεωπολιτικού ενδιαφέροντος, από την Ανατολική Μεσόγειο και τα Βαλκάνια, μέχρι την Αφρική και τον Καύκασο. Η ΕΕ εξάλλου διαθέτει το θεσμικό πλαίσιο προκειμένου να μετεξελιχθεί σε μία πολιτική Ένωση, με ισχυρή φωνή και με μία κοινή ευρωπαϊκή στρατιωτική δύναμη, ικανή να αποτρέπει αναθεωρητικές αξιώσεις, από όπου και αν αυτές προέρχονται.

Στην εργαλειοθήκη των μέτρων που μπορεί να λάβει η Ευρώπη προκειμένου να συνετίσει την Τουρκία, απορρίπτοντας την προσχηματική επίθεση φιλίας των τελευταίων ημερών, συγκαταλέγεται το εμπάργκο όπλων προς την Άγκυρα. Η επιβολή εμπάργκο σε ευρωπαϊκά υποβρύχια επί παραδείγματι, ώστε να προστατευθούν κράτη-μέλη της ΕΕ από την τουρκική επιθετικότητα σε θαλάσσιους χώρους της Ανατολικής Μεσογείου και του Αιγαίου, μπορεί να στηριχθεί στην ίδια λογική που επιβλήθηκε το αμερικανικό εμπάργκο όπλων στα αμερικανικά αεροσκάφη πέμπτης γενιάς F-35, προκειμένου να προστατευθούν τα νατοϊκά συμφέροντα.

Ήδη η Ελλάδα έχει γνωστοποιήσει σε Γερμανία, Ισπανία και Ιταλία που αποτελούν κύριους προμηθευτές στρατιωτικού υλικού προς την Τουρκία τη θέση της, που συνίσταται στην άρση των αδειών για την εξαγωγή συγκεκριμένων συστημάτων όπως υποβρύχια, αεροσκάφη, φρεγάτες και αναστολή της αναβάθμισης τεθωρακισμένων, έως ότου η Τουρκία απόσχει εμπράκτως από προκλήσεις και επιθετικές ενέργειες.

Σε ό,τι αφορά την τελωνειακή ένωση ΕΕ-Τουρκίας, η πλήρης καταγραφή των τουρκικών παραβιάσεων επί δασμολογικών και άλλων ζητημάτων είναι απαραίτητη, καθώς αποτελούν έμπρακτη μονομερή παραβίαση αυτής, εκ μέρους της Άγκυρας. Το ενδεχόμενο τμηματικής ή συνολικής αναστολής της τελωνειακής ένωσης, λόγω της κατά εξακολούθηση παραβατικής συμπεριφοράς της Τουρκίας, αποτελεί σοβαρό ενδεχόμενο, σύμφωνα με τις αρχές που διέπουν το Δίκαιο των Συνθηκών.

Σε κάθε περίπτωση, είναι προφανές ότι το κλαδί ελιάς που προσφέρει η Τουρκία στην Ευρώπη είναι γεμάτο με αγκάθια και όχι με φύλλα ειλικρινούς συνεργασίας για την οικοδόμηση καλών διαχρονικά σχέσεων. Η Τουρκία έχει ήδη κάνει την επιλογή της: Υλοποιεί μεθοδικά τη διακηρυγμένη επεκτατική της στρατηγική και απομακρύνεται με ολοένα και πιο ταχείς ρυθμούς από την ευρωπαϊκή δύση. Στο χέρι της Ευρώπης βρίσκεται πλέον η οικοδόμηση μίας συμπαγούς γεωπολιτικής ατζέντας, με στόχο την προάσπιση των κανόνων, του συστήματος αξιών και των στρατηγικών της συμφερόντων.