Στη διελκυστίνδα ΗΠΑ-Τουρκίας το κυπριακό αέριο

 

Η αμερικανοτουρκική διελκυστίνδα διαμορφώνει συνθήκες ασάφειας και ρευστότητας και στο ελληνοτουρκικό μέτωπο. Όσο η Ουάσιγκτον τρέφει την ελπίδα πως θα βρει με την Άγκυρα ένα modus vivendi, τόσο απρόθυμη είναι να στηρίξει την Αθήνα. Η μεταβατική αυτή περίοδος, ωστόσο, δεν μπορεί να διαρκέσει για πολύ. Όσο διαρκεί, όμως, εμπεριέχει κινδύνους.

Είναι αξιοσημείωτο ότι –σύμφωνα με αξιόπιστες πληροφορίες– ο Ερντογάν απαιτεί από την Ουάσιγκτον να υποχρεώσει τον πρόεδρο Αναστασιάδη να δεχθεί μία συμφωνία με την τουρκοκυπριακή πλευρά (δηλαδή με την Τουρκία) για μοίρασμα του ενεργειακού πλούτου. Το πρόβλημα είναι ότι οι Αμερικανοί βλέπουν θετικά την πρόταση:

• • Πρώτον, επειδή θεωρούν πως προσφέροντας ένα τέτοιο δώρο στην Άγκυρα θα διευκολύνουν την επαναπρόσδεσή της στο δυτικό άρμα.
  • Δεύτερον, επειδή μία τέτοια εξέλιξη, που θα άρει τα πολιτικά εμπόδια και τις τουρκικές απειλές, βολεύει τις εμπλεκόμενες πετρελαϊκές εταιρείες και τα κράτη που βρίσκονται από πίσω τους.
  • Τρίτον, επειδή θα διευκολύνει την απρόσκοπτη εξόρυξη των ενεργειακών πόρων από την κυπριακή ΑΟΖ και τη μεταφορά τους στη διψασμένη για ενέργεια Ευρώπη.

Έτσι, θα συρρικνωθεί δραστικά η εξάρτηση των ευρωπαϊκών χωρών από το ρωσικό φυσικό αέριο και ταυτοχρόνως θα στερήσει τη Μόσχα από το πολύτιμο συνάλλαγμα που της επιτρέπει να είναι μεγάλη δύναμη. Αυτός είναι ο λόγος που οι Δυτικοί υπό όρους ποντάρουν στον αγωγό EastMed, οι δε Ρώσοι θεωρούν ανταγωνιστικά τα κοιτάσματα στην Ανατολική Μεσόγειο και γι’ αυτό εμμέσως στηρίζουν την πειρατική επέμβαση της Τουρκίας.

Φυσικό αέριο και Κυπριακό

Από την άλλη πλευρά, όμως, είναι εξαιρετικά δύσκολο ακόμα και ο πρόεδρος Αναστασιάδης να αποδεχθεί συμφωνίας διαμοιρασμού, χωρίς λύση του Κυπριακού. Ο Ερντογάν το καταλαβαίνει και γι’ αυτό έχει διαμηνύσει πως υπό όρους είναι διατεθειμένος να δεχθεί μία διαπραγμάτευση-εξπρές για λύση του Κυπριακού. Ο βασικός όρος του είναι ότι με όποια μορφή θα παραμείνουν εν ισχύ οι τουρκικές εγγυήσεις.

Όπως είναι γνωστό, όμως, στο προηγούμενο κύκλο διαπραγματεύσεων, η συμφωνία για λύση του Κυπριακού προσέκρουσε ακριβώς στο ζήτημα των εγγυήσεων. Και η Αθήνα και από ένα χρονικό σημείο και πέρα και ο πρόεδρος Αναστασιάδης έθεσαν ως όρο την κατάργησή τους.

Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, μάλιστα, το επόμενο διάστημα όχι μόνο θα ασκηθούν πιέσεις στην Αθήνα για να κάνει πίσω, αλλά, εάν χρειασθεί, αυτές θα αφορούν και τις διαπραγματεύσεις για το καθεστώς εξόδου από το Μνημόνιο, παρότι πρόκειται για ασύνδετα ζητήματα. Αυτό είναι το “κακό νέο”. Το “καλό νέο” είναι πως ούτε οι Αμερικανοί, ούτε οι Ευρωπαίοι θέλουν να τραβήξουν πολύ το σκοινί. Φοβούνται ότι εάν το τραβήξουν μπορεί να αποσταθεροποιήσουν πολιτικά την Ελλάδα. Είναι το τελευταίο που θα ήθελαν αυτή την περίοδο και για γεωπολιτικούς και για οικονομικούς λόγους.

Αυτό πρακτικά σημαίνει πως η Αθήνα έχει περιθώρια αντίστασης στις πιέσεις που θα δεχθεί. Εάν δείξει αποφασιστικότητα και δεν κάνει πίσω στο ζήτημα των εγγυήσεων και εάν ο πρόεδρος Αναστασιάδης αρνηθεί κατηγορηματικά μία συμφωνία διαμοιρασμού του ενεργειακού πλούτου, οι Δυτικοί θα υποχρεωθούν να αλλάξουν ρότα. Δεν θα έχουν άλλη επιλογή από το να προστατεύσουν τις προγραμματισμένες από τις εταιρείες τους γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ. Και μάλιστα, εάν επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις για μεγάλα κοιτάσματα, πιθανότατα θα δρομολογήσουν την κατασκευή του υποθαλάσσιου αγωγού EastMed.