Στην ατζέντα της Πενταμερούς για το Κυπριακό η ενδιάμεση λύση

Ψηλά στις προτεραιότητες των βασικών παικτών ενόψει της Πενταμερούς Διάσκεψης είναι η επίτευξη συμφωνίας σε ένα κείμενο, στρατηγικής συμφωνίας, για ενδιάμεση λύση. Όπως εκτιμάται, αυτό δύσκολα θα επιτευχθεί στην άτυπη Πενταμερή, θα μπουν ωστόσο οι βάσεις για να γίνει τον Ιούνιο σε μια κανονική σύναξη, μετά που θα προηγηθούν συζητήσεις μερικών εβδομάδων επί ενός κειμένου.

Το θέμα της στρατηγικής συμφωνίας τέθηκε και στο Κραν Μοντανά και η Λευκωσία ήταν σύμφωνη με το σενάριο αυτό. Υπενθυμίζεται συναφώς ότι στην έκθεση του, τον Ιούλιο του 2017, ο Γενικός Γραμματέας σημείωνε πως στόχος ήταν η αντιμετώπιση των εναπομεινάντων βασικών ζητημάτων, που θα επέτρεπε σε στρατηγική συμφωνία. Μια τέτοια εξέλιξη, όπως συναφώς αναφέρουν οι πρωταγωνιστές, θα οδηγήσει σε «σημείο χωρίς επιστροφή».

Δηλαδή, το κείμενο θα είναι και οι βασικοί άξονες της τελικής συμφωνίας και θα αφεθούν οι λεπτομέρειες για τη συνέχεια. Ενδεχομένως και μετά από τα δημοψηφίσματα. Ό,τι δηλαδή θα συμφωνηθεί θα είναι και το τελικό. Οι σχεδιασμοί, οι ασκήσεις επί χάρτου προφανώς και επηρεάζονται από τους χειρισμούς, που θα γίνουν στη διάρκεια της Διάσκεψης του Απριλίου. Η κατοχική Τουρκία παρουσιάζεται αποφασισμένη να μη φορτωθεί την ευθύνη της όποιας αποτυχίας και παράλληλα να εξέλθει με κέρδη.

Χωρίς, όπως αναφέρεται και δημόσια, να διαφοροποιηθεί από τις βασικές της θέσεις και το αφήγημα της. Στην ΕΕ για παράδειγμα, εκτιμούν πως η προσπάθεια της Άγκυρας για αναθέρμανση των σχέσεων, μπορεί να οδηγήσει και αλλαγή στάσης στο Κυπριακό. Αυτό το έργο, ωστόσο, το έχουμε παρακολουθήσει και στο παρελθόν και οι εκτιμήσεις αυτές δεν επιβεβαιώθηκαν.

Η κατοχική Τουρκία μέχρι στιγμής βλέπει στρωμένο χαλί έτοιμο να βαδίσει πάνω του. Είτε επειδή οι τρίτοι τη θέλουν για δικούς τους λόγους κοντά, είτε γιατί η ένταση που προκαλεί επιβάλλει διά της ισχύος πολιτικές. Είναι σαφές πως η τουρκική πλευρά προτάσσοντας το θέμα της πολιτικής ισότητας, επιχειρεί να οδηγήσει τις συζητήσεις σε μια άλλη βάση. Η απαίτηση της τουρκικής πλευράς βρίσκει πρόσφορο έδαφος τόσο στα Ηνωμένα Έθνη όσο και στους Βρετανούς.

Κίνηση καλής θέλησης

Την ίδια ώρα και στο εσωτερικό, κυρίως από τα δύο μεγάλα κόμματα, ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ, η ανάδειξη του θέματος δίνει την εντύπωση ότι το συγκεκριμένο ζήτημα είναι το μόνο πρόβλημα και εμπόδιο για την επίτευξη συμφωνίας. Το θέμα της πολιτικής ισότητας όπως και η νέα αξίωση της κατοχικής Τουρκίας για κυριαρχική ισότητα, θα αποτελέσει την αφετηρία των συζητήσεων και ενδεχομένως να κρίνει και την πορεία των συζητήσεων. Κι αυτό επιβεβαιώνει πως η ατζέντα καθορίσθηκε από την Άγκυρα και οι υπόλοιποι ακολουθούν.

Πάντως, τόσο τα Ηνωμένα Έθνη όπως κι άλλοι εμπλεκόμενοι, δεν αποκλείουν να γίνε μια κίνηση “καλής θέλησης” από τη Λευκωσία για να διευκολυνθούν οι συζητήσεις. Στη Νέα Υόρκη και στο Λονδίνο εκτιμούν πως ο πρόεδρος Αναστασιάδης, ο οποίος βρίσκεται υπό πίεση λόγω και των εξελίξεων στο εσωτερικό, ενδεχομένως να αναζητεί πολιτικό διέξοδο στο Κυπριακό. Ενόψει και του γεγονότος ότι στο παρελθόν είχε συζητήσει με την τουρκική πλευρά ( δυο φορές με Τσαβούσογλου), άλλα σενάρια, που παρέπεμπαν σε συνομοσπονδία, φαίνεται να μην αποκλείουν να συμβεί και σε αυτές τις συζητήσεις.

Ιδιαίτερα όταν, όπως αναφέρουν αυτοί οι κύκλοι, ο πρόεδρος παρουσιάζεται στριμωγμένος στο εσωτερικό. Αυτό, όμως, είναι μια εκτίμηση, η οποία στηρίζεται στη γενική εικόνα που έχουν για την εσωτερική κατάσταση στην Κύπρο και δεν στηρίζεται σε άλλη πληροφόρηση. Συνεπώς, είναι ένα σενάριο, που θεωρούν δεδομένο ότι θα επιβεβαιωθεί. Η απεσταλμένη του Γ.Γ. των Ηνωμένων Εθνών, Τζέιν Χολ Λουτ, που θα πραγματοποιήσει αύριο επαφές στη Λευκωσία, στα πλαίσια της προετοιμασίας ενόψει της άτυπης Πενταμερούς Διάσκεψης, θα μεταβεί στη συνέχεια στην Αθήνα.

Για μια ακόμη φορά η Άγκυρα δεν της έδωσε συνάντηση, παραπέμποντάς την για «λίγο αργότερα». Είναι σαφές πως αυτή η στάση της Άγκυρας σκοπίμως στοχεύει στη δημιουργία εμποδίων στις προετοιμασίες και ήταν λόγος για τον ΟΗΕ, να αναβάλει την κάθοδο Λουτ, μέχρι να ανταποκριθεί και η κατοχική δύναμη. Η κατοχική Τουρκία κάνει “νερά” σε ό,τι αφορά τη συμμετοχή της ΕΕ στην Πενταμερή ενώ, όπως συναφώς αναφέρουν ενημερωμένες πηγές, ούτε και το Λονδίνο καλοβλέπει την παρουσία των Ευρωπαίων.

Η επίσκεψη Μπορέλ

Σύμφωνα με πληροφορίες, προς την πλευρά της Άγκυρας, για να καμφθούν οι ενστάσεις της, θα κινηθεί το Βερολίνο. Η καγκελάριος Μέρκελ, ανέλαβε –μετά από αίτημα του προέδρου – να μιλήσει με τον Ερντογάν για το ζήτημα τούτο. Όπως και για να μειώσει την ένταση στην Κύπρο και να αποφύγει ενέργειες στην κατεχόμενη Αμμόχωστο. Την ίδια ώρα, ο Ύπατος Εκπρόσωπος για την Εξωτερική Πολιτική της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, που επισκέφθηκε την Κύπρο την περασμένη Παρασκευή, έχει ξεκαθαρίσει σε σχέση με το Κυπριακό ότι δεν τίθεται για την Ένωση θέμα αλλαγής της βάσης των συνομιλιών.

Σε σχέση με τα ευρωτουρκικά έχει καταγράψει τις θέσεις της Λευκωσίας. Για να προχωρήσει η θετική ατζέντα, οι προϋποθέσεις, που τίθενται αφορούν το Κυπριακό, το θέμα της Αμμοχώστου, τον τερματισμό των προκλήσεων στην ΑΟΖ και την υλοποίηση κυπρογενών υποχρεώσεων της κατοχικής δύναμης. Σοβαρό προβληματισμό στην Αθήνα προκαλεί η κίνηση του Καΐρου σε ό,τι αφορά τις οριοθετήσεις θαλασσίων ζωνών, ανατολικά του 28ου μεσημβρινού.

Αναλυτές θεωρούν πως αυτή η κίνηση αφήνει περιθώρια συνεργασίας της Αιγύπτου με την κατοχική Τουρκία. Η Αθήνα, που πληρώνει την ατολμία της και την απόφασή της για τμηματική οριοθέτηση ΑΟΖ με την Αίγυπτο, σπεύδει τώρα να ξεκαθαρίσει το τοπίο, με την επίσκεψη του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Δένδια, αύριο Δευτέρα, στο Κάιρο. Σημειώνεται συναφώς ότι υπήρξε και τηλεφωνική επικοινωνία, Μητσοτάκη και Σίσι.

Ιδέα Μητσοτάκη

Όπως δε έγινε γνωστό, ο κ. Δένδιας επιστρέφοντας από το Κάιρο θα σταθμεύσει στη Λευκωσία για να ενημερωθεί και για τις διαβουλεύσεις, που θα έχει η απεσταλμένη του ΟΗΕ, κ. Λουτ. Μέσα σε όλα αυτά έχει προκύψει και θέμα EastMed, όταν ο σχεδιασμός αυτός δεν αποτελεί για κανέναν από τους εμπλεκόμενους προτεραιότητα. Κυρίως όταν οι εμπλεκόμενες εταιρείες φαίνεται να προκρίνουν την υγροποίηση του αερίου και τη μεταφορά του με πλοία στις χώρες, στις αγορές.

Έγινε γνωστό ότι η Αθήνα προσέγγισε Αίγυπτο και Ισραήλ για εξέταση εναλλακτικών σεναρίων όδευσης του αγωγού, χωρίς να ενημερώσει τη Λευκωσία. Η κυπριακή κυβέρνηση έχει ενημερωθεί για την “ιδέα Μητσοτάκη” από τους Ισραηλινούς! Η κίνηση αυτή της Αθήνας υπό κανονικές συνθήκες δεν θα προκαλούσε αντιδράσεις, εάν ενημέρωνε όλους τους εμπλεκόμενους και ειδικά την Κύπρο, η οποία παρουσιάζεται ανοικτή για συζήτηση.Άλλωστε, η σημερινή χαραχθείσα όδευση μπορεί να έχει αδυναμίες και κυρίως προβλήματα ασφάλειας.

Αυτή, ωστόσο, που πρότεινε η Αθήνα καθιστώντας την Αίγυπτο ενεργειακό κόμβο με παράκαμψη της κυπριακής ΑΟΖ, προφανώς και είναι προβληματική. Κυρίως γιατί κανείς δεν διασφαλίζει, για παράδειγμα, πως ο Σίσι θα παραμείνει στην εξουσία και δεν θα έλθουν στην κυβέρνηση οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι. Είναι σαφές πως, τα παιχνίδια της Αιγύπτου, που ειρήσθω εν παρόδω με την Κύπρο τηρεί τα συμφωνηθέντα στη θάλασσα, οι πιέσεις από την Τουρκία, είναι και απόρροια της ατολμίας της Ελλάδος να οριοθετήσει ΑΟΖ με την Κυπριακή Δημοκρατία.