Στην ατζέντα του απεσταλμένου της ΕΕ για το Κυπριακό και τα ευρωτουρκικά

Πληροφορίες αναφέρουν πως ο κ. Χαν θα κινηθεί σε δυο επίπεδα. Σε ό,τι αφορά τη διαδικασία των διαπραγματεύσεων, εάν και εφόσον ξεκινήσουν, να λειτουργεί υποστηρικτικά προς τα Ηνωμένα Έθνη, υπό την εποπτεία των οποίων διεξάγεται ο διάλογος. Εάν προχωρήσουν οι συζητήσεις επί της ουσίας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προσφέρει τεχνογνωσία, ώστε οι όποιες ρυθμίσεις να είναι εναρμονισμένες με το κοινοτικό κεκτημένο. Όπως έγινε, δηλαδή, και στο παρελθόν.

Άλλωστε δεν μπορεί να υπάρξει συμφωνία, η οποία δεν θα αξιολογηθεί από την ΕΕ. Παρόλο που το 2004 οι Βρυξέλλες ήταν έτοιμες να τετραγωνίσουν τον κύκλο, να «καταπιούν» παρεκκλίσεις, σήμερα η Κύπρος είναι μέλος για 21 χρόνια και τα δεδομένα έχουν αλλάξει. Τώρα, σε σχέση με το ρόλο του ειδικού απεσταλμένου, που θα αφορά τα ευρωτουρκικά, είναι σαφές πως ο κ. Χαν θα λειτουργήσει προβάλλοντας πιθανά δέλεαρ στην Άγκυρα, ζητώντας ταυτόχρονα από την κατοχική δύναμη να προβεί σε βήματα στην Κύπρο. Για παράδειγμα, το άνοιγμα τουρκικών λιμανιών σε πλοία υπό κυπριακή σημαία, ένα ζήτημα που συνδέεται με τις υποχρεώσεις της στο πλαίσιο της ενταξιακής πορείας.

Ένα ακόμη θέμα που μπορεί να παίξει είναι εκείνο που ανέφερε ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης σε συνέντευξή του στο Politico. Δηλαδή, να ενταχθεί, όπως είπε, η Κυπριακή Δημοκρατία στο πρόγραμμα του ΝΑΤΟ «Συνεταιρισμός για την Ειρήνη» με αντάλλαγμα να γίνουν βήματα στις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας, πάντα σε συνδυασμό με την επανέναρξη των συνομιλιών για το Κυπριακό «εντός του συμφωνημένου πλαισίου».

Η στάση της ΕΕ

Υπενθυμίζεται και η πρόθεση της Λευκωσίας να προσκαλέσει, στη διάρκεια της Προεδρίας, σε άτυπο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Ερντογάν, αλλά και τον Φιντάν. Τα ζητήματα αυτά αναμένεται να θέσει ο κ. Χαν σε Τούρκους αξιωματούχους, όταν επισκεφθεί την Άγκυρα. Ο Ευρωπαίος απεσταλμένος, παράλληλα, πραγματοποιεί σειρά επαφών με υπουργούς Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θέτοντας το Κυπριακό και συντονίζοντας πιθανές δράσεις.

Κράτη-μέλη της ΕΕ, αλλά και η Κομισιόν, προσπαθούν να ανιχνεύσουν τις προθέσεις της Άγκυρας για την Προεδρία της ΕΕ από την Κυπριακή Δημοκρατία, που ξεκινά τον Ιανουάριο του 2026. Αυτό που βασικά επιδιώκουν να μάθουν, είναι κατά πόσο η Τουρκία θα επαναλάβει αυτό που έγινε το 2012, όταν η Κύπρος άσκησε την πρώτη της ευρωπαϊκή Προεδρία. Υπενθυμίζεται ότι η Άγκυρα είχε τότε ξεκαθαρίσει πως από τη στιγμή που δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία, δεν αναγνώριζε ούτε την Προεδρία της στην ΕΕ.

Ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, είχε δηλώσει τότε, παραμονές της ανάληψης της Προεδρίας, πως «η Τουρκία θα σταματήσει τις συνομιλίες της με την Ευρωπαϊκή Ένωση, αν η Κύπρος αναλάβει την προεδρία της Ένωσης. Η Κύπρος είναι δήθεν χώρα που δεν αναγνωρίζουμε». Σε άλλη του δήλωση, κομπάζοντας. Σε άλλη περίπτωση είχε αναφέρει πως «θα κάνουμε ένα εξάμηνο διάλειμμα όταν ξεκινήσει η Προεδρία ΕΕ των Ε/κ». Ο δε διαπραγματευτής της Τουρκίας με την ΕΕ, Εγκεμέν Μπαγίς είχε επαναλάβει πως «η Τουρκία δεν μπορεί να αποδεχθεί την Προεδρία μιας χώρας που δεν αναγνωρίζει».