Στην ΕΕ οι εκτός κανόνων επαφές Τουρκοκυπρίων-ΕΝΙ

Στις Βρυξέλλες μεταφέρονται οι διπλωματικές προσπάθειες της Λευκωσίας για τερματισμό των τουρκικών προκλήσεων στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας, την ώρα που η τουρκοκυπριακή πλευρά επιχειρεί να εμφανιστεί στους διεθνείς θεσμούς ως ισότιμη με την Κυπριακή Δημοκρατία. Πολλά, ωστόσο, είναι τα αναπάντητα ερωτήματα γύρω από τις σκιές που έχουν πέσει πάνω στις εξελίξεις σχετικά με τις επαφές Τουρκοκυπρίων με τη Ρώμη και την εταιρεία ΕΝΙ.

Ήδη από τα ξημερώματα της Πέμπτης, ο Νίκος Αναστασιάδης αναχώρησε για την έδρα της ΕΕ και αύριο θα ενημερώσει τους Ευρωπαίους εταίρους για τις συνεχιζόμενες τουρκικές παραβιάσεις στην Κυπριακή ΑΟΖ, οι οποίες κορυφώθηκαν με την παρεμπόδιση του γεωτρύπανου της ΕΝΙ. Ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας θα θέσει όλα τα νέα δεδομένα ενώπιον του άτυπου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, η ατζέντα του οποίου περιλαμβάνει και την  κρίση στην κυπριακή ΑΟΖ.

Η Λευκωσία έχει προχωρήσει ήδη σε σχετικά διαβήματα στον ΟΗΕ, ενώ ο Αναστασιάδης έστειλε επιστολή και στο γενικό γραμματέα του οργανισμού. Ωστόσο, η συνάντησή του με τον πρωθυπουργό της Ιταλίας Πάολο Τζεντιλόνι χαρακτηρίζεται ιδιαίτερα σημαντική, καθώς η τελική απόφαση για τα επόμενα βήματα βρίσκεται πλέον στην ιταλική πλευρά. Διαβουλεύσεις για τις εξελίξεις και το θέμα που προέκυψε θα έχει ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας και με τον Αλέξη Τσίπρα, τον Εμμανουέλ Μακρόν, καθώς και με τους προέδρους του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και της Κομισιόν, Ντόναλντ Τουσκ και Ζαν Κλοντ Γιούνκερ.

Την ίδια ώρα η τουρκοκυπριακή πλευρά συνεχίζει την προσπάθειά της να πλασαριστεί στην διεθνή κοινότητα ως ισότιμη με την Κυπριακή Δημοκρατία. Οι Τουρκοκύπριοι επιμένουν ότι ο «υπουργός» Εξωτερικών της αυτοαποκαλούμενης “Τουρκικής Δημοκρατίας Βορείου Κύπρου” (“ΤΔΒΚ”), Κουντρέτ Οζερσάι, συναντήθηκε στην Ρώμη με υψηλόβαθμα στελέχη της ΕΝΙ, η οποία έχει τα δικαιώματα για την έρευνα και την εξόρυξη στο συγκεκριμένο τμήμα της κυπριακής ΑΟΖ. Αναφέρουν μάλιστα ότι ο Οζερσάι είδε τα στελέχη της ΕΝΙ με μεσολάβηση της ιταλικής κυβέρνησης, και αφήνουν υπόνοιες ότι είχε επαφές και με αξιωματούχους του εκεί υπουργείου Εξωτερικών.

Οι Τουρκοκύπριοι υποστηρίζουν ότι εξέφρασαν την επιθυμία να γίνουν αποδεκτοί ως μέρος της συμφωνίας με την ΕΝΙ και δηλώνουν ευθαρσώς ότι σε μια τέτοια περίπτωση η Άγκυρα θα επαναξιολογήσει την Νavtex που εξέδωσε με ισχύ έως τις 10 Μαρτίου. Την ίδια ώρα, ο ηγέτης των Τουρκοκυπρίων, Mουσταφά Ακιντζί, σε συνέντευξή του στο CNN Turk, κάνει ένα βήμα παραπέρα, αναφέροντας ότι «αν δεν υπάρξει συνεργασία στα ενεργειακά και νέο μοντέλο, η τουρκοκυπριακή πλευρά θα συνεχίσει με τους δικούς της σχεδιασμούς».

Σκιές από την ΕΝΙ

Η τουρκική πλευρά μπορεί να ισχυρίζεται ότι θέλει, αλλά το γεγονός είναι ότι ο ιταλικός ενεργειακός κολοσσός αποφεύγει μέχρι στιγμής να  διαψεύσει, με επίσημη ανακοίνωσή του, τις αναφερόμενες επαφές. Αυτό δημιουργεί σοβαρές σκιές και μεγάλα ερωτήματα. Έγκυρη πηγή στην Λευκωσία δήλωσε ότι, σύμφωνα με ενημέρωση που είχε η κυπριακή πρεσβεία στη Ρώμη από την ENI, δεν έγινε συνάντηση του Οζερσάι με τον διευθύνοντα σύμβουλο Κλαούντιο Ντεσκάλτσι, ούτε με άλλα στελέχη της εταιρείας. Η τουρκοκυπριακή πλευρά διευκρίνισε στην συνέχεια ότι η συνάντηση έγινε με τον αντιπρόεδρο της εταιρείας, τον πρώην υφυπουργό Εξωτερικών της Ιταλίας, Λάπο Πιστέλι.

Παραλλήλως, υπενθυμίζεται, ότι στις 13 Φεβρουαρίου ο Ιταλός υπουργός Εξωτερικών ανέφερε στον ομόλογό του  Τσαβούσογλου, στο περιθώριο διεθνούς συνάντησης στο Κουβέιτ, ότι η Ιταλία επιθυμεί την εξεύρεση μιας λύσης «σύμφωνης με το διεθνές δίκαιο και προς το συμφέρον της εταιρείας ΕΝΙ, των χωρών στην περιοχή και των δυο κοινοτήτων της Κύπρου».

Οι δύο υπουργοί, σύμφωνα με ανακοίνωση του ιταλικού υπουργείου Εξωτερικών, «συμφώνησαν στην ανάγκη να ληφθούν υπόψη τα εθνικά συμφέροντα και των δυο χωρών και οι ανησυχίες που εκφράζονται από τις κυβερνήσεις τους, υπό το φως της διατήρησης ενός κλίματος εμπιστοσύνης, που χρειάζεται για την προώθηση μελλοντικών ενεργειακών προγραμμάτων, παράλληλα με τα υφιστάμενα».

Η συνάντηση αυτή έγινε, αφού είχε τεθεί σε εφαρμογή η πρώτη τουρκική Νavtex. Σύμφωνα με διπλωματική πηγή, από αυτήν την συνάντηση ξεκίνησε όλο το παρασκήνιο για την πρόσκληση του Οζερσάι στη Ρώμη. Η ίδια πηγή αναφέρει, ότι το όλο θέμα θα τεθεί έντονα από το Νίκο Αναστασιάδη στη συνάντηση που θα έχει στις Βρυξέλλες με τον Ιταλό πρωθυπουργό Πάολο Τζεντιλόνι.

Ο Αναστασιάδης αναμένεται να ζητήσει εξηγήσεις για το αν ευσταθούν ή όχι οι ισχυρισμοί των Τουρκοκυπρίων και η επικοινωνία Οζερσάι με το ιταλικό υπουργείο Εξωτερικών, καθώς και με ποιά ιδιότητα τον συνάντησε ο αντιπρόεδρος του ιταλικού ενεργειακού κολοσσού. Αναμένεται επίσης να θέσει το ερώτημα γιατί η ΕΝΙ δέχθηκε να γίνει συνάντηση με αξιωματούχο μιας παράνομης οντότητας που αναγνωρίζεται μόνο από την Τουρκία.

Η αντίδραση του ΑΚΕΛ

Σχολιάζοντας τις εξελίξεις ο ΓΓ του ΑΚΕΛ, Άντρος Κυπριανού, υποστήριξε, ότι «κατέρρευσαν ως χάρτινος πύργος τα συνθήματα ότι η Κύπρος έχει συμμαχίες και πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική». Πρόσθεσε ότι τα όσα συμβαίνουν «είναι ένα μικρό δείγμα των εξελίξεων, αν δεν υπάρξει επίλυση του προβλήματος». Συνέχισε, λέγοντας ότι αυτό δεν σημαίνει πως η ελληνοκυπριακή πλευρά πρέπει να αποδεχθεί τις όποιες απαράδεκτες τουρκικές προτάσεις, αλλά αντιθέτως να στηριχθεί λύση με βάση τις αρχές που έχουν  συμφωνηθεί.

Ο κ. Κυπριανού τόνισε ακόμη ότι στόχος αυτή τη στιγμή θα πρέπει να είναι η αποκλιμάκωση της έντασης και όχι η κλιμάκωση. Σημείωσε ότι ο πρόεδρος Αναστασιάδης δεν έχει άλλη επιλογή από τη διπλωματία, αξιοποιώντας στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό την ΕΕ και τα Ηνωμένα Έθνη, αλλά «χωρίς αυταπάτες».