Στην επόμενη στροφή: Ποιος και πώς θα ξαναμιλήσει με την Ρωσία;
01/06/2025
Η ταχύτητα με την οποία κινούνται τα πράγματα όλον αυτό τον καιρό δημιουργεί – πάντως σε όσους/όσες δεν έχουν ούτε παραιτηθεί ολότελα από την παρακολούθηση της δημόσιας σκηνής: διεθνούς, ευρωπαϊκής, ιθαγενούς/”δικιάς μας”, ούτε έχουν πεισθεί ότι “όλα είναι για το καλύτερο, στον καλύτερο εφικτό κόσμο”– έναν πιεστικό προβληματισμό. Πού θα βρεθούμε στην επόμενη στροφή;
Εκεί, λοιπόν, που τα γεωπολιτικά αγγίζουν “τα δικά μας”, προκύπτει ένα ερώτημα, μετά από τα χρόνια πλήρους και αδιατάρακτης ευθυγράμμισης της ελληνικής θέσης με την –μέχρις αναλήψεως της εξουσίας από Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ– κεντρική Δυτική τοποθέτηση. Εκείνην που, στην Ευρώπη πάντως, αποτύπωσε η σταθερά ενδυόμενη με τα χρώματα της ουκρανικής σημαίας Ούρσουλα φον ντερ Λάϊεν, ακόμη πιο μαχητικά η Κάγια Κάλλας, τώρα-τώρα (αφού ανέλαβε την Καγκελαρία στο Βερολίνο, υπερακοντίζοντας τον Zeitenwende Σολτς) ο Φρίντιρχ Μερτς.
Και μάλιστα υπερθεματίζοντας ως ελληνική θέση, δια του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, με εκείνο το “we are at war with Russia“ (στο Bloomberg, αυτό) τόσο την διπλωματική στήριξη στο Κίεβο –η αμφισβήτηση συνόρων δια της στρατιωτικής επέμβασης της Μόσχας δεν άφηνε πολλά περιθώρια για μια χώρα που ζει την περίπτωση της Κύπρου!– όσο και την πολύπλευρη βοήθεια με αποστολή οπλικών συστημάτων. Το “we are at war” πήγε όμως πολύ πιο πέρα. Και συνδυάστηκε με κινήσεις βαρύτερου συμβολισμού –το “we are at war” λειτουργικό περιεχόμενο ουδείς διενοήθη ότι θα είχε ποτέ όπως π.χ. με συμβολική προθυμία για αποστολή ειρηνευτικής δύναμης: το ποντίκι που βρυχάται– όπως η μη πρόσκληση/ο αποκλεισμός της Ρωσίας από τους εορτασμούς της 25ης Μαρτίου.
Πράγμα που εισήγαγε έναν παράξενο και άκοσμο ιστορικά αναθεωρητισμό: Ο τρίτος των ναυάρχων του Ναυαρίνου, πέραν δηλαδή του Βρετανού και του Γάλλου, δεν ήταν ούτε Γερμανός, ούτε Αμερικανός ή Γιαπωνέζος, αλλά Ρώσος. Ο δε πρώτος Κυβερνήτης της ελεύθερης /ανεξάρτητης (ας πούμε..) Ελλάδας ήταν πρώην Υπουργός Εξωτερικών του Τσάρου, όχι του Βρετανού ηγεμόνα. Αυτή η πρακτική του συμβολικού αποκλεισμού κατόρθωσε να ψυχράνει τις σχέσεις της Ελλάδας με την Ρωσία όπως ούτε τα χρόνια του (θυμόσαστε;) λαύρου αντικομουνισμού και του “Παραπετάσματος” είχαν “πετύχει”.
Κι αν μεν τώρα, στραβώσει το πράγμα με τις προσπάθειες για κατάπαυση του πυρός και την έναρξη διαπραγματεύσεων για ειρήνευση, κι άμα πάρει ανάποδες ο εύφλεκτος Ντόναλντ Τραμπ και στραφεί (λεκτικά και με κυρώσεις) εναντίον του Βλαντίμιρ Πούτιν, μπορεί η ελληνική στάση να καλυφθεί πίσω από μια νέα αντι-ρωσική ένταση της Δύσης. Αν όχι, όμως, η ευθυγράμμιση με το 17ο/18ο (αν δεν έχουμε χάσει το μέτρημα) πακέτο κυρώσεων της ΕΕ ώστε να… στραγγαλιστεί η ρωσική οικονομία –την είδαμε την αποτελεσματικότητα αυτής της εκδοχής hard power!– θα ήταν μια “εύκολη διέξοδος”: είπαμε, το ποντίκι που βρυχάται. Όμως, ο τραυματισμός των ελληνορωσικών σχέσεων σε βάθος χρόνου είναι κάτι το πολύ πιο ουσιαστικό.
Ρωσία και ελληνικό πολιτικό τοπίο
Ήδη, πάντως, τα επεισόδια στην Βαλτική γύρω από πλοία ρωσικού φορτίου με ελληνική ιδιοκτησία ή/και με εγκαλούμενη ελληνική διεύθυνση έστω και χωρίς εμφανές ίχνος ελέγχου (αντίστοιχα επεισόδια στην Μαύρη Θάλασσα παραμένουν εντός ραντάρ, οι μεταφορτώσεις ρωσικών προϊόντων διύλισης στην περιοχή μας εκτός χωρικών υδάτων –βολικόν πράγμα τα έξι μίλια!– κάθε τόσο φέρνουν ένταση (αλλά παρευθύς σβήνουν) δείχνουν τι;
Ότι η διαφοροποίηση της επίσημης θέσης –είπαμε: “we are at war”– από πράξεις αποκεντρωμένες πλην attributable/”αποδοτέες” στην νεογλώσσα των κυρώσεων, δεν είναι βέβαιο ότι αρκεί πλέον. Η υψηλού προφίλ ομιλία Μητσοτάκη στον ΟΗΕ (ελληνική συμμετοχή στο Συμβούλιο Ασφαλείας, γαρ) με αναφορά μεν στην θαλάσσια ασφάλεια, τα περιβαλλοντικά, το δίκαιο της θάλασσας, τις απειλές τύπου Ερυθράς Θάλασσας, τις υβριδικές απειλές στην χρήση τεχνολογίας (ουκ ολίγη ΑΙ) κοκ, αλλά με κορύφωση τα περί της Ελλάδας ως “φύλακα της ελεύθερης ναυσιπλοϊας” έδειξε ότι μια εγρήγορση υπάρχει. Σε τι όμως μεταφράζεται;
Όμως, για να γυρίσουμε στην κεντρική μας αναφορά: Ποιος και πώς από το ελληνικό πολιτικό σύστημα θα ξαναμιλήσει με την Ρωσία; Δεν βλέπουμε εύκολο τρόπο η νυν Κυβέρνηση να ξεφύγει από τον ρόλο του απόλυτου cheerleader ακραίων (και συχνά ξεπερασμένων) θέσεων. Ούτε η προσαρμοστικότητα τύπου συνέντευξης στο Breitbart αρκεί για τα αληθινά σοβαρά ζητήματα. Αλλά και στην κυρίως Αντιπολίτευση, δεν υπάρχει πολλή-πολλή προθυμία να ξαναχτιστούν γέφυρες με Ρωσία, που με τόσο ενθουσιασμό κάηκαν.
Ποιος/πώς θα ξαναπροσπαθήσει;