Στήνεται σκηνικό για πακέτο με Κυπριακό και υδρογονάνθρακες

Άτυπο, πλην ουσιαστικό και κρίσιμο χρονοδιάγραμμα θέτουν τα Ηνωμένα Έθνη και οι λεγόμενοι διεθνείς παίκτες στο Κυπριακό, έχοντας καθορίσει τα επόμενα βήματα μέχρι τέλος Οκτωβρίου. Χωρίς να θεωρείται κατ’ ανάγκη ότι διαμορφώνεται ένας οδικός χάρτης, ο Διεθνής Οργανισμός επιχειρεί να οδηγήσει τις εξελίξεις σε μια κατάληξη, προλαβαίνοντας άλλες εξελίξεις και συγκυρίες.

Σύμφωνα με καλά ενημερωμένες πηγές, αυτή τη φορά δυο φαίνεται να είναι τα ζητήματα που επηρέασαν τον καθορισμό της τακτικής αυτής:

• Πρώτον, τα θέματα των υδρογονανθράκων και η κλιμακούμενη ένταση που προκαλεί η κατοχική Τουρκία στην κυπριακή ΑΟΖ.
• Δεύτερον, οι λεγόμενες προεδρικές εκλογές στο ψευδοκράτος, που χρονικά τοποθετούνται τον Μάρτιο του 2020.

Τα δύο αυτά ζητήματα θεωρούνται πως ανοίγουν παράθυρο ευκαιρίας για προώθηση του Κυπριακού. Είναι γι’ αυτό που τα Ηνωμένα Έθνη, με την ευκαιρία της ανανέωσης της θητείας της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, έχουν ζητήσει από τους δυο ηγέτες να υποβάλουν χωριστά μέχρι το τέλος Οκτωβρίου έγγραφο, ενόψει και της έκθεσης καλών υπηρεσιών του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών. Στο έγγραφο αυτό θα περιγράφουν τι έχουν κάνει για την εφαρμογή του μηχανισμού που καλούνται να συγκροτήσουν για επίλυση ζητημάτων που προκύπτουν, αλλά και τα αποτελέσματα άλλων διαλόγων, που θα αναπτυχθούν.

Είναι προφανές πως οι τρίτοι ευνοούν την ανάπτυξη διαφόρων διαλόγων σε πολλά και διαφορετικά πεδία, ώστε να συζητούνται όλα τα θέματα που προκύπτουν. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο προωθείται και η δημιουργία του μηχανισμού για στρατιωτικά θέματα και στη συνέχεια κι άλλων, που αφορούν θέματα καθημερινότητας και συνεννόησης μεταξύ των εμπλεκομένων.

Η Λευκωσία έχει αντιμετωπίσει με επιφυλακτικότητα το ζήτημα της συγκρότησης μηχανισμών, ιδιαίτερα όταν από πλευράς των Ηνωμένων Εθνών υποδεικνύεται με νόημα πως δεν θα πρέπει να κολλήσουν στο θέμα της αναγνώρισης. Αυτό το τελευταίο αφορά μόνο την κυπριακή Κυβέρνηση, που αντιδρά σε κινήσεις αναβάθμισης της αποσχιστικής οντότητας. Πρόθεση των Ηνωμένων Εθνών είναι να εμπλέξει στον διάλογο αυτό και την Τουρκία όπως και την Ελλάδα.

Επαφές σε επίπεδο επιτροπών

Ως εκ τούτου, όπως συναφώς επισημαίνουν καλά ενημερωμένες πηγές, το δίμηνο Σεπτεμβρίου και Οκτωβρίου θα αναλωθεί σε επαφές και συναντήσεις, ενισχύοντας το ρόλο και τις δράσεις των τεχνικών επιτροπών. Θα υπάρξουν, βέβαια, και επαφές σε πολιτικό επίπεδο. Πρώτα η άτυπη συνάντηση του Προέδρου της Δημοκρατίας με τον κατοχικό ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί στις 9 Αυγούστου. Θα υπάρξει και μια δεύτερη των δύο με τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών το Σεπτέμβριο στη Νέα Υόρκη. Τον ίδια μήνα αναμένεται να πραγματοποιηθεί και η άτυπη Πενταμερής Διάσκεψη σε επίπεδο τεχνοκρατών.

Σε ό,τι αφορά τους υδρογονάνθρακες ο διεθνής παράγοντας θεωρεί πως αποτελεί αγκάθι και δυσχεραίνει τις προσπάθειες. Ενόψει αυτού είναι προφανές πως η προσπάθεια που καταβάλλεται είναι να υπάρξει αποκλιμάκωση της έντασης, που προκαλείται από την Τουρκία και όχι ασφαλώς από την Κυπριακή Δημοκρατίας, διά της συζήτησης του θέματος. Η συμπερίληψη του κεφαλαίου αυτού γίνεται διά της επιβολής από πλευράς Τουρκίας τετελεσμένων στη θάλασσα.

Αυτό που ουσιαστικά ήθελε η Τουρκία εξ αρχής φαίνεται να το πετυχαίνει. Οι τρίτοι –ακόμη και εκείνοι που εμπλέκονται διά των εταιρειών τους που δραστηριοποιούνται στην κυπριακή ΑΟΖ– θέλουν να ξεπερασθεί το αγκάθι. Ευνοούν, λοιπόν, σαν “ασπιρίνη” στον “πονοκέφαλο” που προκαλεί η Τουρκία, την εμπλοκή της Άγκυρας μέσα από μια συζήτηση-πακέτο για Κυπριακό και υδρογονάνθρακες. Βεβαίως, όπως διαχρονικά επιβεβαιώνεται, η Τουρκία δεν ευνοεί ποσώς συμβιβασμούς και συνεννοήσεις, καθώς τα ζητά όλα. Κι αυτό γίνεται βαθμηδόν. Ως εκ τούτου, η “ασπιρίνη” που επιλέγουν για τον “πονοκέφαλο” μάλλον θα αποδειχθεί αναποτελεσματική.

Ψευδοεκλογές στα Κατεχόμενα

Σε ό,τι αφορά το θέμα των ψευδοεκλογών στα κατεχόμενα, ξένοι παράγοντες εκτιμούν πως η εκστρατεία θα αρχίσει από τον Σεπτέμβριο και θα επηρεάσει το κλίμα και τις προσπάθειες. Γνωρίζοντας προφανώς πως είναι η Τουρκία που αποφασίζει για όλα, εκτιμούν πως σαφώς και μπορούν να συνεννοηθούν καλύτερα με τον Μουσταφά Ακιντζί παρά με τον Κουντρέτ Οζερσάι.

Χωρίς να θεωρείται δεδομένο, βέβαια, ότι θα είναι ένας από τους δύο νικητές, καθώς η Άγκυρα φαίνεται να έχει ανοίξει και κανάλι επικοινωνίας και με τον ηγέτη του Ρεπουμπλικανικό Τουρκικό Κόμμα Τουφάν Ερχουμάν. Συνεπώς, ανεξαρτήτως ποιος θα κερδίσει, ο χρόνος μέχρι τις ψευδοεκλογές θεωρείται κρίσιμος και θέλουν οι τρίτοι να αξιοποιηθεί.

Το σκηνικό, το οποίο στήνεται για να μπορέσει να έχει αποτελέσματα, θα πρέπει ο βασικός και καθοριστικός παράγοντας, η Τουρκία, να συνεργαστεί. Η τακτική που ακολουθεί η Άγκυρα δεν φαίνεται να δείχνει τέτοια διάθεση. Είναι δε πρόδηλο πως επιχειρεί μεθοδευμένα την αλλαγή βάσης του Κυπριακού και προφανώς εκείνο που επιδιώκει είναι η επίτευξη μιας συνομοσπονδιακής λύσης. Μιας συμφωνίας, η οποία θα της επιτρέπει να ελέγχει ολόκληρο το νησί, στο έδαφος και στη θάλασσα και ασφαλώς και το φυσικό αέριο.

Είναι εκτίμηση πολλών παραγόντων που παρακολουθούν από κοντά τα όσα διαδραματίζονται στο Κυπριακό και στα ενεργειακά, όπως και τις εξελίξεις στην περιοχή, πως η Τουρκία θα επιβάλει την επιλογή της συνομοσπονδίας διά των ενεργειών της και “τουμπάροντας” τη νέα προσπάθεια. Το πρόβλημα είναι πως βρίσκει και στη Λευκωσία συνομιλητές για μια τέτοια επιλογή, που θα είναι καταστροφική για την Κύπρο.

Το θέμα της περίκλειστης περιοχής της Αμμοχώστου το χειρίζεται στα κατεχόμενα προσωπικά ο Οζερσάι, με εντολές της Άγκυρας. Ήταν δική του ιδέα η είσοδος των εμπειρογνωμόνων στην περιοχή, την είχε διαβιβάσει στην Τουρκία, η οποία και του άναψε το πράσινο φως για να εξαγγείλει και να υλοποιήσει την ιδέα. Είναι σαφές πως κι αυτή τη φορά το θέμα της Αμμοχώστου θα χρησιμοποιηθεί από την τουρκική πλευρά ως εργαλείο πίεσης και εκβιασμού προς την ελληνική κυπριακή πλευρά.

Βρετανικός δάκτυλος

Είναι δε ενδεικτικό πως υπάρχουν αλληλοσυγκρουόμενες δηλώσεις ως προς τις προθέσεις της τουρκικής πλευράς. Γίνονται αναφορές και για εποικισμό της πόλης, για άνοιγμα της υπό τουρκοκυπριακή διοίκηση, αλλά και για καταγραφή μόνο των περιουσιών. Ο ίδιος ο Οζερσάι φέρεται να έχει αναφέρει στην ειδική αντιπρόσωπο των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο, Ελίζαμπεθ Σπέχαρ, πως δεν προτίθενται να εποικίσουν την περίκλειστη περιοχή της Αμμοχώστου.

Ο βρετανικός δάκτυλος βρισκόταν για μια ακόμη φορά πίσω από όλες τις μεθοδεύσεις που υπήρξαν κατά τη διάρκεια των διεργασιών για την ανανέωση της θητείας της ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Έχοντας, όπως πάντα, την ευθύνη για τη σύνταξη του προσχεδίου ψηφίσματος, οι Βρετανοί επιχείρησαν να περάσουν πολλές και διάφορες θέσεις, που παρέπεμπαν στην αναβάθμιση του κατοχικού καθεστώτος. Προσπάθειες που βρήκαν την αντίδραση της Λευκωσίας.

Είναι πάντως εκπληκτικό το γεγονός ότι οι κινήσεις αυτές του Λονδίνου συγκρούονται και με τα δικά τους στρατηγικά συμφέροντα. Κι αυτό, γιατί σαφώς και θα επηρεασθεί η παρουσία τους στο νησί εάν υπονομεύσουν μέχρι τέλους την Κυπριακή Δημοκρατία. Χωρίς την Κυπριακή Δημοκρατία η παρουσία τους θα είναι αμφίβολη.