Στρατηγική αμηχανία αποπνέουν διερευνητικές και Πενταμερής

Στην διακοσιοστή επέτειο της ελληνικής Εθνεγερσίας, τα δύο κράτη του ελληνισμού πιέζονται από την Τουρκία να μετατραπούν σε κράτη περιορισμένης κυριαρχίας. Η κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα Ελλάδας και Κύπρου στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, αποτελούν εμπόδια στα τουρκικά σχέδια για ηγεμονία στις πρώην οθωμανικές κατακτήσεις και είναι αιτία σοβαρών προκλήσεων και απειλών.

Οι Διερευνητικές συνομιλίες που ξεκίνησαν και η Πενταμερής Διάσκεψη που επίκειται, σπρώχνουν Ελλάδα και Κύπρο σε διάλογο άνευ όρων, με συνομιλητή ο οποίος διακηρυγμένα, με το δόγμα της “Γαλάζιας πατρίδας”, αποσκοπεί στο να αυξήσει την επιρροή του στην Αν. Μεσόγειο, ελέγχοντας την Κυπριακή Δημοκρατία και αποκλείοντας την Ελλάδα.

Η κυβέρνηση, δεν θέλησε να χρεωθεί άρνηση του διαλόγου, που είναι βασικό διπλωματικό εργαλείο αλλά και προυπόθεση για προσφυγή στη Χάγη. Ο Ν. Δένδιας με συνέντευξή του στην εφημερίδα “Τα Νέα”, δήλωσε πως η χώρα, καθώς είναι «διπλωματικά και αμυντικά θωρακισμένη, δεν έχει λόγους να φοβάται ένα διάλογο με την Τουρκία με βάση το Διεθνές Δίκαιο».

Ωστόσο, όλοι γνωρίζουν πως η Τουρκία αρνείται το Δίκαιο της Θάλασσας και ότι οι συνομιλίες είναι Διερευνητικές μόνο κατ’ όνομα, αφού οι θέσεις των δύο πλευρών είναι αρκετά γνωστές, μετά από 60 γύρους επαφών και μεγάλο διάστημα συνεχών παραβιάσεων του ελληνικού εναέριου χώρου, παράνομων σεισμικών ερευνών σε δυνάμει ελληνικές θαλασσιες ζώνες (Oruc Reis), αλλά και στην Κυπριακή ΑΟΖ.

Επομένως, η αποδοχή του διαλόγου αμέσως μετά την τουρκική επιθετική έξαρση του 2020 και ενώ επίκειται το Ευρωπαικό Συμβούλιο της 25ης Μαρτίου με κυρώσεις στην ατζέντα, δημιούργησε ερωτηματικά. Δεδομένου ότι οι συνομιλίες είναι μυστικές, μια προσέγγιση της κυβερνητικής πολιτικής, μπορεί να επιχειρηθεί με βάση την αντίληψη του κυβερνητικού επιτελείου, για την φύση της τουρκικής απειλής και τον τρόπο αντιμετώπισής της.

Ελληνική εθνική ασφάλεια

Μια ένδειξη παρέχει άρθρο του Συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας του Πρωθυπουργού, με τίτλο «Ελληνική εθνική ασφάλεια, απολογισμός και προκλήσεις». που δημοσιεύθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2021, παραμονή της έναρξης των Διερευνητικών, στην “Καθημερινή”. Ο αναλυτικός “απολογισμός”, ενσωματώνει πεπραγμένα του υπουργός Άμυνας, αλλά και ενέργειες του υπουργός Εξωτερικών. Ενημερώνει και καθησυχάζει την κοινή γνώμη, με διπλωματικές ενέργειες και εξοπλιστικές δράσεις που έχουν αναληφθεί από την Κυβέρνηση, για την αποτροπή όσων επιβουλεύονται την εθνική κυριαρχία.

Ωστόσο, το τμήμα που αναφέρεται στις “προκλήσεις”, δημιουργεί πολλά ερωτηματικά για την ρεαλιστική αντιστοίχιση δράσεων και πολιτικής, στις τουρκικές προκλήσεις και απειλές. Δηλώνεται σαφώς πως «η διαχείριση της τουρκικής αναθεωρητικής πολιτικής, αποτελεί την κεντρική ενασχόληση του ελληνικού μηχανισμού εθνικής ασφάλειας και ότι θα συνεχιστεί η προσπάθεια αποτροπής, αλλά και επιδίωξης της αποκλιμάκωσης και της συνεννόησης».

Αναγνωρίζει ταυτόχρονα, πως οι προσδοκίες για επίτευξη ουσιαστικής προόδου οφείλουν να είναι περιορισμένες, «λόγω των αλλαγών που έχουν συντελεστεί στη γείτονα από το 2016». Ως αιτία των περιορισμένων προσδοκιών δηλαδή, εκλαμβάνεται η προεδρία Ερντογάν. Η άποψη αυτή, ερμηνεύει ελλειπτικά την τουρκική απειλή, καθώς η αναθεωρητική ατζέντα της Τουρκίας, ξεδιπλώνεται από το 1974 στην Κύπρο και από το 1984 έντονα στο Αιγαίο.

Διαχρονική η τουρκική απειλή

Από το 1991 ήταν σαφές, πως η Τουρκία αναξητούσε την αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάννης. Η Τανσού Τσιλέρ δήλωνε «μέχρι τώρα η Τουρκία υποσυνείδητα αποδεχόταν ότι τα νησιά αυτά έμπρακτα ανήκουν στην Ελλάδα. Εμείς θα το αλλάξουμε αυτό». Είναι συνεπως επικίνδυνη για την εθνική ασφάλεια, η αντιμετώπιση της σημερινής έξαρσης της τουρκικής επιθετικότητας, με λογική διαχείρισης συγκυριακού θέματος.

Η ερμηνεία αυτή της συμπεριφοράς της Τουρκίας, αποτελεί την βάση αντιμετώπισής της και από την γερμανική ελίτ που είναι ανεκτική στην τουρκική επιθετικότητα, ισχυριζόμενη ότι αναμένει αλλαγή με το τέλος της προεδρίας Ερντογάν. Κυριότερος εκφραστής της άποψης αυτής (βλ και συνέντευξη στην Καθημερινή 19 Μαίου, 2020) είναι ο πρώην πρέσβης της Γερμανίας Wolfgang Ischinger, που σήμερα είναι πρόεδρος τhz Διάσκεψης του Μονάχου για την ευρωπαϊκή Ασφάλεια και συνιστά στην Ελλάδα στρατηγική υπομονή με την Τουρκία.

Όμως ο έλεγχος του Αν. Αιγαίου, των νησιών και των θαλασσίων ζωνών μέχρι τον 25ο μεσημβρινό, είναι διαχρονικός στόχος της Τούρκίας και όχι μόνο του Ερντογάν. Παράλληλα, η συνεχιζόμενη κατοχή της Βόρειας Κύπρου, η αποσχιστική υποκίνηση στην Δυτική Θράκη, αλλά και ο τουρκικός παρεμβατισμός στη Συρία, το Βόρειο Ιράκ, την Λιβύη, την Αρμενία, πρέπει να αποτελούν ερμηνευτικά στοιχεία, για την διαμόρφωση Εθνικής πολιτικής Ασφάλειας.

Στη σημερινή ρευστή κατάσταση του αναδυόμενου πολυπολικού κόσμου, η Ελλάδα χρειάζεται να θέσει μεσοπρόθεσμα αναχώματα στα μακροπρόθεσμα αναθεωρητικά σχέδια του τουρκικού επεκτατισμού. Η προσωρινή αποκλιμάκωση της Άγκυρας, δεν πρέπει να δημιουργήσει νέες αυταπάτες στο πολιτικό προσωπικό και εφησυχασμό στην κοινή γνώμη. Μη ρεαλιστικές εκτιμήσεις στο παρελθόν, μας οδήγησαν σε φρούδες προσδοκίες για ελληνοτουρκική προσέγγιση με μια ευρωπαική Τουρκία.

Αγνοείται ο κυπριακός ελληνισμός

Το δεύτερο στοιχείο που προκαλεί εντύπωση, είναι ότι το κείμενο δεν περιλαμβάνει αναφορά στην Κυπριακή Δημοκρατία. Ωστόσο, εκτός από τις υποχρεώσεις της Ελλάδος προς ομοεθνείς και αυτές που απορρέουν από το καθεστώς Εγγυήτριας Δύναμης, η στρατηγική εθνικής ασφάλειας πρέπει να εμπεριέχει την Κύπρο, διότι μπορεί να αποτελέσει αμυντική αιχμή της πολιτικής ασφαλείας του Ελληνισμού.

Η άτυπη Πενταμερής διάσκεψη, έρχεται μετά τις τουρκικές παραβιάσεις της Κυπριακής ΑΟΖ και του παράνομου ανοίγματος των Βαρωσίων. Ο νέος ηγέτης των Τουρκοκυπρίων Τατάρ, θα προτείνει λύση “δύο ισότιμων κυριαρχιών”, αντίθετα προε τις αποφάσεις του ΟΗΕ. Ενώ ο Τατάρ και η Τουρκία, αμφισβητούν την υπόσταση και την συνέχεια της Κυπριακής Δημοκρατίας ως κρατικής οντότητας και μέλους της ΕΕ, γίνονται αποδεκτοί με αυτή την ατξέντα στην Διάσκεψη, όπου η Ελλάδα θα συμμετάσχει ως εγγυήτρια του Κυπριακού κράτους.

Στην Πενταμερή, Κυπριακή Δημακρατία και Ελλάδα, πρέπει να θέσουν ως προϋπόθεση λύσης, την επανατοποθέτηση του Κυπριακού στην διεθνή διάσταση του, που είναι η παράνομη εισβολή και κατοχή του Βόρειου τμήματος της Μεγαλονήσου και η αποχώρηση των δυνάμεων κατοχής, σύμφωνα με τα ψηφίσματα του ΟΗΕ.

Η γεωπολιτική αφύπνιση

H Ελλάδα για αρκετές δεκαετίες, απουσίαζε από την ευρύτερη περιοχή της Αν. Μεσογείου. Εγκλωβισμένη στο σύνδρομο του μικρού κράτους, δεν διανοήθηκε να κινηθεί γεωπολιτικά, παρόλο που διαθέτει ιστορικούς δεσμούς και κοινότητες ομοεθνών. Με την εισβολή στην Κύπρο το 1974, η Τουρκία έδειξε καθαρά πως το status quo των Συνθηκών δεν την χωράει πλέον. Ηταν η αρχή της προσπάθειας καθυπόταξης του ελληνισμού στην Αν. Μεσόγειο. Μετά το ισχυρό πλήγμα, κυριάρχησε η άποψη ότι η άμυνα της Κύπρου, εγκυμονεί κινδύνους για την άμυνα του ελλαδικού κράτους.

Με διαπιστωμένη την αδυναμία του ΟΗΕ να εκδιώξει τους εισβολείς, το 1994 ο Ανδρέας Παπανδρέου, υιοθέτησε το δόγμα του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου. Δεν αποσκοπούσε μόνο στην αμυντική θωράκιση του ελεύθερου τμήματος της Κύπρου, αλλά και στην αξιοποίηση της στρατηγικής θέσης της, στο ευρύτερο περιβάλλον της Αν. Μεσογείου.

Είχε γίνει αντιληπτό, ότι υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, η Κύπρος μπορεί να συμβάλει στην θωράκιση της άμυνας του Ελληνισμού, αποτελώντας αμυντική αιχμή στο υπογάστριο της Τουρκίας. Στην Πάφο έγινε προσπάθεια αεροναυτικής αναβάθμισης, ώστε η Κύπρος, από αδύναμος κρίκος του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου, να μετατραπεί σε στρατηγικό πλεονέκτημα.

Η νέο-οθωμανική απειλή

Σήμερα, η Τουρκία επιχειρεί να ανακτήσει τον έλεγχο του άμεσου γεωγραφικού της περίγυρου που καλύπτει την Ελλάδα, την Κύπρο, τη Συρία, το ιρακινό Κουρδιστάν και την Αρμενία. Οι στρατιωτικές επεμβάσεις της Τουρκίας, δεν αφήνουν αμφιβολία ότι δεν πρόκειται να συζητήσει καλόπιστα για λύση με βάση το Διεθνές Δίκαιο. Πρόσφατα, με το τουρκολιβυκό Σύμφωνο, επιχείρησε τον αποκλεισμό της Ελλάδας από την Ανατολική Μεσόγειο και παράλληλα εφαρμόζει πολιτική ισχύος στην Κυπριακή ΑΟΖ και στις μη οριοθετημένες θαλάσσιες ζώνες της Ελλάδας.

Η Τουρκία επιχειρεί να παρασύρει την Αθήνα σε διπλωματική διολίσθηση προς τις αξιώσεις της, για αλλαγή του status quo στο Αιγαίο και την Αν. Μεσόγειο. Η Συνθήκη της Λωζάνης, έδωσε στην νέο τουρκικό κράτος τον έλεγχο των Στενών των Δαρδανελίων, αλλά όχι τον έλεγχο των θαλασσίων διαδρόμων του Αιγαίου προς τα Στενά. Η Συνθήκη αναφέρει σαφώς, ότι στην Τουρκία παραχωρούνται αποκλειστικά και μόνο όσες νησίδες είναι εντός της ζώνης τριών μιλίων από τις μικρασιατικές ακτές.

Διαχρονική τουρκική απειλή

Η Ελλάδα πιέζεται να αποδεχθεί διευθετήσεις για τις θαλάσσιες ζώνες, προκειμένου να διασπασθεί το νησιωτικό σύμπλεγμα του Αρχιπελάγους στο Αιγαίο, άσκηση του δικαιώματος επέκτασης των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια. Παράλληλα στην Κύπρο, με λύση συνομοσπονδίας “ισοτίμων κοινοτήτων”, η Τουρκία επιδιώκει να εξουδετερώσει την εθνική παρουσία του Ελληνισμού στην Αν. Μεσόγειο.

Η νέα φάση της διαχρονικής τουρκικής απειλής, έχει στόχο την μετατροπή της Τουρκίας σε αεροναυτική δύναμη, με κυρίαρχη παρουσία στην Αν. Μεσόγειο. Είναι εξαιρετικά επικίνδυνη, γιατί μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο σε βάρος του Ελληνισμού, που δεν έχει άλλη επιλογή από την αναβάθμισή του σε παράγοντα γεωπολιτικής ανάσχεσης της Τουρκίας στην Αν. Μεσόγειο.

Η συνειδητοποίηση της απειλής, δημιουργεί την ανάγκη να συγκροτήσει η Ελλάδα μαζί με την Κυπριακή Δημοκρατία, ανάχωμα στην τουρκική επεκτατικότητα. Επομένως, η πολιτική Εθνικής Ασφαλείας, οφείλει να έχει συνείδηση του στρατηγικού πλεονεκτήματος που προσφέρει η θέση της Κύπρου και στην άμυνα του ελληνισμού και στην παρουσία του στην Αν. Μεσόγειο.

Για τον λόγο αυτό, οι τριγωνικές συνεργασίες με Ισραήλ και Αίγυπτο, μαζί με τις πρωτοβουλίες που αναπτύσσει ο Ν. Δένδιας το τελευταίο διάστημα, οφείλουν να καταλήξουν στην διαμόρφωση μεσοπρόθεσμου αναχώματος των νεοοθωμανικών φιλοδοξιών. Δεν αρκούν “γρήγορα αντανακλαστικά, αποτελεσματικός μηχανισμός στρατηγικού σχεδιασμού και διαχείρισης κρίσεων”, όπως καταλήγει το άρθρο του Συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας. Απαιτούνται συνεργασίες για αμοιβαία αμυντική συνδρομή, με χώρες που βιώνουν την ίδια απειλή, καθώς και αναβίωση του Ενιαίου Αμυντικού χώρου.

Όσον αφορά την καταληκτική παρατήρηση του άρθρου, ότι η μέγιστη δυνατή συναίνεση, αποτελεί υποχρέωση ολόκληρου του πολιτικού συστήματος και της ελληνικής κοινωνίας, θα συμφωνήσουμε, αλλά υπό την προϋπόθεση θέσπισης Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας, που θα διαμορφώσει ολοκληρωμένη πολιτική Ασφαλείας του Ελληνισμού.