Συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν – Ένα ακόμη μετέωρο βήμα

Κάθε φορά που πραγματοποιείται μια συνάντηση αξιωματούχων της Ελλάδος και της Τουρκίας, χωρίς προετοιμασία και στόχευση από ελλαδικής πλευράς, στην Κύπρο υπάρχει ανησυχία. Κι αυτό γιατί υπάρχει μια τάση στην Αθήνα, η οποία αφελώς θεωρεί πως μπορούν να γίνουν βήματα (ένα ακόμη μετέωρο βήμα στην πραγματικότητα) στις ελληνοτουρκικές σχέσεις παρακάμπτοντας το μείζον, που είναι η συνεχιζόμενη κατοχή εδαφών της Κύπρου από την Τουρκία.

Το Κυπριακό δεν είναι ελληνοτουρκική διαφορά, ωστόσο, αποτελεί το μόνιμο αγκάθι στις σχέσεις μεταξύ των δυο χωρών. Είναι το ζήτημα, που είτε το θέλει η αθηναϊκή ελίτ είτε όχι, χωρίζει την Ελλάδα και την Τουρκία. Και στην Αθήνα, αν και έχουν περάσει τα χρόνια, σχεδόν πενήντα από το 1974, οι ενοχές σε σχέση με την Κύπρο δεν μπορούν να εξαφανιστούν. Ενοχές, που μάλλον επιχειρείται να “σκεπαστούν” με κινήσεις υποβάθμισης, παράκαμψης του μείζονος θέματος και με εφαρμογή κοσμοπολίτικων αφηγημάτων.

Η πολυσυζητημένη συνάντηση Μητσοτάκη και Ερντογάν, στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ, που θα πραγματοποιηθεί στις 11-12 Ιουλίου, στο Βίλνιους της Λιθουανίας, ήταν προγραμματισμένη προ πολλού. Δεν προέκυψε από την τηλεφωνική επικοινωνία που είχαν την περασμένη Δευτέρα οι δύο για τα συγχαρητήρια Ερντογάν στον Μητσοτάκη. Πρόκειται για μια συνάντηση στην οποία επενδύουν πολλοί. Οι ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ, η ΕΕ, καθώς όλοι αυτοί θεωρούν πως η “πολιτική των σεισμών” μπορεί να έχει συνέχεια και ότι θα υπάρξουν και αποτελέσματα.

Υπενθυμίζεται συναφώς ότι με αμερικανικές ευλογίες συμφωνήθηκε να υπάρξει ένα άτυπο μορατόριουμ αποφυγής εντάσεων μέχρι το τέλος του Αυγούστου. Ο βασικός στόχος είναι η αποφυγή ενεργειών, που προκαλούν εντάσεις, ώστε να διαμορφωθεί ένα “θετικό κλίμα” για τη συνέχεια. Οι ΗΠΑ, βέβαια, βλέπουν πακέτο την περιοχή και εκείνο που συναφώς επιδιώκουν είναι εδραίωση της παρουσίας τους, αλλά πρωτίστως να είναι κυρίαρχοι του παιχνιδιού. Δεν πρόκειται να ασχοληθούν, όπως δεν ασχολήθηκαν άλλωστε ποτέ, με τις λεπτομέρειες των διμερών ή άλλων διαφορών.

Η Κύπρος συνδέεται με τον άξονα της Ελλάδος, αλλά και του Ισραήλ, που φθάνει μέχρι τα Βαλκάνια, ενώ είναι σαφές πως στην μεγάλη εικόνα είναι και τα ενεργειακά. Η Κύπρος έχει αναξιοποίητο ενεργειακό πλούτο ενώ η Ελλάδα φιλοδοξεί να αναδειχθεί σε ενεργειακό κόμβο. Με την Ελλάδα, η αμερικανική προσέγγιση αφορά και το γεγονός ότι ενισχύεται η στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στη χώρα. Παρουσία που δεν είναι άσχετη προφανώς και με τα όσα διαδραματίζονται και στο Ουκρανικό.

Βίλνιους: Ένα ακόμη μετέωρο βήμα…

Ενόψει της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους της Λιθουανίας, όλοι περιμένουν τι θα αποφασίσει ο Ερντογάν για την ένταξη της Σουηδίας στη Συμμαχία. Για την ακρίβεια, για να τους του πει τι αποφάσισε, θα πρέπει να προηγηθεί ανατολίτικο παζάρι. Το ίδιο ισχύει και για τα ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό. Οι ΗΠΑ, θέλουν στο δυτικό μαντρί την κατοχική Τουρκία και θα προσπαθήσουν παρά τις κακές σχέσεις με την Άγκυρα, να μην την αφήσουν να… φύγει. Το ίδιο και η ΕΕ, που θέλει να έχει από κοντά την κατοχική δύναμη, για το μεταναστευτικό αλλά και τις εμπορικές σχέσεις με την μεγάλη αγορά της Τουρκίας.

Διαχρονικά οι ΗΠΑ και η ΕΕ, στην προσπάθεια τους να κρατήσουν στις ράγες της δυτικής πολιτικής την Τουρκία, ακολουθούν κατευναστική πολιτική. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια, αυτής της προσέγγισης, έχουμε παρακολουθήσει και στο παρελθόν κινήσεις στήριξης των επιδιώξεων της κατοχικής δύναμης σε βάρος της Ελλάδος και της Κύπρου. Γιατί να μην γίνει και τώρα, σε Αιγαίο και Κυπριακό, όταν μάλιστα θέλουν οι δυτικοί να προσεγγίσουν την κατοχική Τουρκία;

Στην Αθήνα προφανώς και γνωρίζουν τις τουρκικές επιδιώξεις. Εκείνο, που φαίνεται ότι δεν γίνεται από όλους αντιληπτή είναι η διαχρονική τακτική της Άγκυρας. Το θέμα είναι πως υπάρχει ένα στρατηγικό έλλειμμα στην ελληνική πλευρά. Δεν διαβάζουν σωστά την τουρκική πολιτική. Είτε δεν μπορούν είτε δεν θέλουν να αναγνωρίσουν ποιες είναι οι τουρκικές επιδιώξεις. Η πραγματικότητα είναι μια. Η Τουρκία δεν κάνει εκπτώσεις από τις στρατηγικές της επιδιώξεις. Οι τουρκικές παράλογες και παράνομες αξιώσεις, βρίσκονται μονίμως στην ατζέντα, η κατοχική δύναμη δεν κάνει πίσω. Κι αυτό γιατί κατά βάθος εκτιμά πως κάποια στιγμή η ελληνική πλευρά, σε Ελλάδα και Κύπρο, θα κάνει πίσω.

Γιατί δεν λύθηκε το Κυπριακό

Για παράδειγμα, το Κυπριακό θα μπορούσε να επιλυθεί με τις τόσες υποχωρήσεις που έχει κάνει η ελληνοκυπριακή πλευρά (αυτή η πολιτική της προσαρμοστικότητας είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο, αλλά δεν είναι της παρούσης). Το Κυπριακό δεν λύθηκε επειδή η Τουρκία τα θέλει όλα. Και αναμένει ότι κάποια στιγμή θα τα εξασφαλίσει. Με τη λογική του “φασούλι, φασούλι γεμίζει το σακούλι”.

Το ίδιο προφανώς ισχύει και για τα ελληνοτουρκικά. Υπήρξε διαχρονικά πρόθεση και διάθεση από την Αθήνα να βρει λύσεις με την Τουρκία. Γιατί δεν το πέτυχε; Επειδή, όπως ήδη σημειώθηκε, η Τουρκία τα θέλει όλα. Ίσχυσε και ισχύει αυτό που το λέγει και δημόσια ο Ερντογάν, το kazan-kazan (τουρκική μετάφραση του win-win) και εννοεί αυτό που όλοι αντιλαμβανόμαστε: “Δικό μου το 50% και θέλω ( μεγάλο) μερίδιο και από το άλλο 50%”.

Είναι πλέον ξεκάθαρο πως ο Ερντογάν εφαρμόζει μια αναθεωρητική πολιτική, επιδιώκει αλλαγή συνόρων, αύξηση της επιρροής της Τουρκίας. Αυτός ο σχεδιασμός, τον οποίον παρουσίασε και σε χάρτη, περνά πρωτίστως μέσα από την Ελλάδα και την Κύπρο. Σε όλα αυτά αναζητείται στρατηγική από τον ελληνισμό. Αναζητείται αποτρεπτική απάντηση από ελληνικής πλευράς, που θα καθορίζει πρωτοβουλίες για τα επόμενα βήματα. Αναζητείται σχέδιο και πολιτική, όχι μόνο διαχειριστικού χαρακτήρα.

Ο Μητσοτάκης θα συναντηθεί στο Βίλνιους τον Ερντογάν. Θα το συναντήσει για να… καθησυχάσει το θηρίο; Για πόσο καιρό όμως; Και πως θα αποκρουστούν οι πιέσεις, πρωτίστως από ΗΠΑ, για συμφωνία στο Αιγαίο και ένα “συμβιβασμό” στην Κύπρο, που θα καθιστά την Τουρκία κυρίαρχη; Όταν κλείσουν οι προβολείς από τις πρόσφατες εκλογές στην Ελλάδα, θα βρεθούμε μπροστά στην πραγματικότητα για τα εθνικά θέματα.

---

Το κείμενο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “Δρόμος της Αριστεράς”