Τα δυνατά χαρτιά του Κύπριου Δαυίδ έναντι του Τούρκου Γολιάθ

Γράφει ο Παναγιώτης Τήλλυρος * – 

«Πρέπει να ξέρετε ότι με την ελευθερία, αν την υπερασπιστούμε και την διαφυλάξουμε, εύκολα θ᾽ αποκτήστε πάλι και σπίτια και χωράφια, ενώ αν υποκύψετε σε ξένους, τότε θα χάσετε κι αυτά που έχετε». Θουκιδίδου Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου, [2.62.3]*.

Με αφορμή την 45η επέτειο της εισβολής της Κύπρου από την Τουρκία το 1974 και την τρέχουσα δεύτερη εισβολή στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) της, πρέπει να υπογραμμιστεί ότι το διεθνές δίκαιο δεν αποτελεί εγγύηση προστασίας για τους αδύναμους. Ούτε η ελπίδα ή η εξάρτηση από “σύμμαχους” αποτελεί στρατηγική, με βάση τα διδάγματα που αντλήθηκαν από τον αρχαίο Έλληνα ιστορικό Θουκυδίδη.

Ο ρεαλισμός δείχνει πάντοτε την πορεία της αρετής και της σοφίας. Υπό το φως της συνεχιζόμενης τουρκικής επιθετικότητας εναντίον του Ελληνισμού, οι ακόλουθες προτάσεις περιλαμβάνουν σημαντικές πολιτικές επιλογές και δράσεις που μπορούν να προσφέρουν αποτελεσματικούς τρόπους αντιμετώπισης της τουρκικής απειλής.

Η Ελλάδα πρέπει να κάνει ό,τι είναι δυνατό για να εξέλθει από τη Θουκυδίδεια παγίδα της ανερχόμενης Τουρκίας. Πρώτον, πρέπει να αποκαταστήσει την ισορροπία δυνάμεων το ταχύτερο δυνατόν. Δεύτερο, θα πρέπει να χαράξει μια μακροπρόθεσμη στρατηγική βασισμένη σε αξιόπιστη αποτροπή και στο αυτονόητο Ρωμαϊκό δόγμα «Αν θέλετε ειρήνη προετοιμαστείτε για πόλεμο/Si vis pacem, para bellum». Η αναβίωση του «Ενιαίου Αμυντικού Δόγματος» έχει την αξία της, αλλά θα στερείται αξιοπιστίας εκτός εάν υποστηρίζεται από συγκεκριμένα στρατιωτικά μέτρα και την επίδειξη αποδεδειγμένης βούλησης από την Ελλάδα να υποστηρίξει το δόγμα.

Η Κύπρος θα πρέπει να πείσει την Ελλάδα να συνάψει, χωρίς καθυστέρηση, συμφωνία οριοθέτησης των αντίστοιχων ΑΟΖ τους, προκειμένου να προκαταλάβει τις κινήσεις της Τουρκίας για την επίτευξη μιας τέτοιας συμφωνίας με ένα από τα επίμαχα καθεστώτα στη Λιβύη, διεκδικώντας έτσι και την ΑΟΖ της Κρήτης, όπως και άλλων νησιών του Αιγαίου. Η Ελλάδα πρέπει επίσης να προβεί άμεσα σε συμφωνία οριοθέτησης της ΑΟΖ της με την Αίγυπτο και να επιλέξει το σωστό άλογο στη Λιβύη με τον ίδιο στόχο, δηλαδή την οριοθέτηση ΑΟΖ με βάση το διεθνές δίκαιο της θαλάσσης.

Τόσο η Κύπρος όσο και η Ελλάδα πρέπει να αξιοποιήσουν τα δεδομένα συμφέροντα χωρών όπως οι ΗΠΑ, η Γαλλία και το Ισραήλ στην περιοχή, προκειμένου να αντισταθμίσουν την τουρκική δύναμη. Εξυπακούεται ότι θα πρέπει να εξασφαλίζονται συγκεκριμένα ανταλλάγματα για τις προσφερόμενες διευκολύνσεις.

Μόνο μέσω συμμαχιών

Μια μικρή χώρα όπως η Κύπρος μπορεί να μοχλεύσει την επιρροή της εξωτερικής πολιτικής πέραν των υλικών δυνατοτήτων της μόνο μέσω συμμαχιών όπου είναι δυνατόν και σίγουρα ευθυγραμμίσεις σε διάφορους τομείς κοινών συμφερόντων με γειτονικές χώρες. Η προώθηση υφιστάμενων τριμερών/τετραμερών εταιρικών σχέσεων και η περαιτέρω ενίσχυση της περιφερειακής συνεργασίας με τις γειτονικές χώρες με βάση ένα κοινό όραμα και λύσεις συνολικά κερδοφόρες σε θέματα μαλακής ισχύος θα μεγιστοποιήσει τα οφέλη για όλους και θα διαφυλάξει την περιφερειακή σταθερότητα.

Εννοείται πως δεν αποκλείεται η Τουρκία από τη συμμετοχή σε δράσεις περιφερειακής συνεργασίας υπό την προϋπόθεση ότι σέβεται το διεθνές δίκαιο, διακόπτει τις παράνομες γεωτρήσεις στην Κύπρο και συνεργάζεται για μια δίκαιη λύση του κυπριακού προβλήματος, η οποία περιλαμβάνει την απόσυρση των τουρκικών στρατευμάτων κατοχής και μια νέα συμφωνία διεθνών εγγυήσεων.

Δεδομένης της απειλητικής επιθετικότητας της Τουρκίας, οποιαδήποτε λύση του κυπριακού προβλήματος χωρίς την προηγούμενη οριοθέτηση της ΑΟΖ μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Τουρκίας στην ενδιάμεση γραμμή θαλάσσιων υδάτων όπως ορίζει η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), θα ήταν απαράδεκτη, πολιτικά μυωπική και επικίνδυνη.

Ο υφιστάμενος νόμος για το Εθνικό Ταμείο Επενδύσεων, που είναι ευρύτερα γνωστό ως Ταμείο Υδρογονανθράκων διασφαλίζει πλήρως τα συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων, και μάλιστα του συνόλου του πληθυσμού. Το μερίδιο των τουρκοκυπριακών εσόδων μετά την αφαίρεση όλων των κεφαλαιακών και των λειτουργικών δαπανών δεν θα πρέπει να υπερβαίνει την αναλογία τους στον πληθυσμό πριν από την τουρκική εισβολή, δηλαδή 18%.

Οποιαδήποτε συζήτηση για τη δημιουργία ανοιχτού καταπιστευτικού λογαριασμού (Escrow Account) στο όνομα των Τουρκοκυπρίων ή οποιαδήποτε εποπτεία του Ταμείου από οποιονδήποτε οργανισμό αμφισβητεί την αξιοπιστία της Κυπριακής Δημοκρατίας και υποσκάπτει την κυριαρχία της.

Είναι γνωστό τι θέλει η Τουρκία

Σε κάθε περίπτωση, αυτό που θέλει πραγματικά η Τουρκία είναι καλά γνωστό. Η Τουρκία δεν εισέβαλε στην Κύπρο ούτε παρέμεινε στο νησί ως κατοχική δύναμη για να προστατεύσει τα συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων αλλά για να εξυπηρετήσει τα δικά της μακροπρόθεσμα σχέδια. Θα ήταν έγκλημα ο πλούτος του κυπριακού λαού να μεταβιβαστεί στα χέρια των εποίκων, εξυπηρετώντας την πολιτική εθνοκάθαρσης της Τουρκίας.

Ο ενεργειακός πλούτος είναι πρακτικά το μόνο όπλο που έχει στη διάθεσή της η Κυπριακή Δημοκρατία που μπορεί να τη βοηθήσει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην ΕΕ, όσον αφορά την ενεργειακή ασφάλεια της δεύτερης και να συνεισφέρει στην εξεύρεση μιας δίκαιης και βιώσιμης λύσης στο κυπριακό πρόβλημα. Ως εκ τούτου, η Κύπρος θα πρέπει να παραμείνει απόλυτα προσηλωμένη στη συνέχιση της εξερεύνησης υδρογονανθράκων και να προβεί στην εκμετάλλευση τους και τη δημιουργία εσόδων όσο το δυνατόν ταχύτερα.

Οικονομικοί, πολιτικοί και γεωπολιτικοί παράγοντες καθιστούν το Εργοστάσιο Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (ΥΦΑ/LNG) τριών συστοιχιών μια αναγκαιότητα εξαιρετικής εθνικής σημασίας. Η διασφάλιση του πέμπτου ενεργειακού διαδρόμου για ανεξάρτητη και ξεχωριστή προμήθεια της Ευρώπης από την Ανατολική Μεσόγειο, ενώ αρνείται στην Τουρκία τον πλήρη έλεγχο των ενεργειακών ροών από την περιοχή, ταυτόχρονα αποτελεί ζήτημα κυριολεκτικά εθνικής επιβίωσης.

Κατά συνέπεια, η κυπριακή κυβέρνηση, θα πρέπει να δρομολογήσει άμεσα τις προετοιμασίες για την κατασκευή του Σταθμού ΥΦΑ και των αναγκαίων υποδομών, ενώ ταυτόχρονα να επιταχύνει το πρόγραμμα νέων και επιβεβαιωτικών γεωτρήσεων. Μαζί με τις υφιστάμενες ανακαλύψεις της Καλυψούς (Θαλασσοτεμάχιο 6) και του Γλαύκου (Θαλασσοτεμάχιο 10), ακόμη και αν προωθηθεί η διοχέτευση του φυσικού αερίου της Αφροδίτης (Θαλασσοτεμάχιο 12) για υγροποίηση στην Αίγυπτο, τα συνολικά αποθέματα φυσικού αερίου θα είναι περισσότερο από επαρκή για τροφοδότηση του Τερματικού ΥΦΑ.

Στη συνέχεια, ο στόχος θα πρέπει να είναι η ταχεία ανάπτυξη και η εκμετάλλευση του συνόλου των αποθεμάτων όπως συνέβη και με το Θαλασσοτεμάχιο «Zohr» της Αιγύπτου. Αυτό δεν είναι ούτε ένα στοίχημα ούτε ένα άλμα πίστης ή ελπίδας. Πρόκειται για μια στρατηγική πρόληψης και παρεμπόδισης των σχεδίων της Άγκυρας για την απευθείας διοχέτευση του αερίου της Ανατολικής Μεσογείου μέσω αγωγών προς την Τουρκία.

Τεράστια οφέλη για Ελλάδα

Η ταχύτερη δυνατή κατασκευή του Σταθμού ΥΦΑ θα δημιουργήσει ένα τετελεσμένο και μια ευνοϊκή δυναμική, προσελκύοντας τα αποθέματα του Ισραήλ και τις αναμενόμενες ανακαλύψεις αερίου στον Λίβανο και στη Συρία προτού τις υφαρπάξει η Τουρκία. Κοινό έδαφος μπορεί να βρεθεί ακόμη και με τα ανταγωνιστικά συμφέροντα του φυσικού αερίου της Ρωσίας. Τα πλεονεκτήματα από ένα Τερματικό ΥΦΑ είναι πολύ μεγαλύτερα από τα υποτιθέμενα του αγωγού φυσικού αερίου East Med, ο οποίος, εκτός από τις τεχνικές του προκλήσεις, αποτελεί και κόκκινο πανί για τον Τουρκικό ταύρο.

Η Μονάδα υγροποίησης φυσικού αερίου θα αποφέρει μέγιστα οφέλη στην οικονομία και θα ενισχύσει τις προοπτικές της Κύπρου να καταστεί ένας διαμετακομιστικός κόμβος εμπορίας ενεργειακών προϊόντων και ένα κέντρο εξυπηρέτησης και προσφοράς συναφών υπηρεσιών. Το ΥΦΑ από την Κύπρο μπορεί να εξαχθεί στην Ασία και στην Ευρώπη μέσω του Τερματικού εισαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Αλεξανδρούπολη.

Η Ελλάδα θα αποκομίσει τεράστια οφέλη από τον περαιτέρω εφοδιασμό με φυσικό αέριο των Βαλκανίων και της Ανατολικής Ευρώπης μέσω του αγωγού διασύνδεσης Ελλάδας και Βουλγαρίας (IGB / Interconnector Greece Bulgaria), ελαφρύνοντας και ανακουφίζοντας έτσι τη ρωσική εξάρτηση, σύμφωνα με την ενεργειακή πολιτική της ΕΕ. Τέλος, το Εργοστάσιο ΥΦΑ θα επιτρέψει την περιφερειακή συνεργασία δημιουργώντας κοινά οικονομικά, εμπορικά και στρατηγικά συμφέροντα.

** Το πρωτότυπο: «Kαὶ γνῶναι ἐλευθερίαν μέν, ἢν ἀντιλαμβανόμενοι αὐτῆς διασώσωμεν, ῥᾳδίως ταῦτα ἀναληψομένην, ἄλλων δὲ ὑπακούσασι καὶ τὰ προκεκτημένα φιλεῖν ἐλασσοῦσθαι».

---

* Ο Παναγιώτης Τήλλυρος είναι οικονομολόγος και διεθνολόγος