Τα είπε στο ΝΑΤΟ για την Τουρκία ο Μητσοτάκης – Νέες προκλήσεις για τη Συμμαχία

Σε όλο το πλέγμα των προκλήσεων της Τουρκίας κατά της Ελλάδας και της Συμμαχίας αναφέρθηκε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στον χαιρετισμό του, μέσω βίντεο, στην  66^η Ετήσια Σύνοδο της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του ΝΑΤΟ. Μια Σύνοδο που κανονικά ήταν προγραμματισμένο να διεξαχθεί στην Αθήνα, αλλά γίνεται μέσω τηλεδιάσκεψης, λόγω της πανδημίας.

Στον απόηχο των εξελίξεων στις ΗΠΑ και καθώς οδεύουμε προς την κρίσιμη Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου, στην οποία θεωρητικά η ΕΕ θα επιβάλει κυρώσεις στην Τουρκία, ο Κυριάκος Μητσοτάκης επανέλαβε τη δέσμευσή του για έναν «ειλικρινή και καλόπιστο» διάλογο με την Άγκυρα. Επέμεινε βεβαίως στο πλαίσιο αυτό του διαλόγου, το οποίο, όπως επισήμανε, δεν μπορεί α είναι άλλο από την «αμοιβαιότητα».

Ο πρωθυπουργός τόνισε εμφατικά ότι αναμένει, εδώ και καιρό, από την Τουρκία να επιδείξει αυτό το πνεύμα αμοιβαιότητας και προειδοποίησε ότι, «εάν τα καλέσματά μας παραμείνουν αναπάντητα, τότε θα είναι αναπόφευκτο για την ΕΕ να λάβει μέτρα για να διασφαλίσει τα στρατηγικά συμφέροντά της και τα συμφέροντα των κρατών- μελών της». Αναδεικνύοντας το γεγονός ότι η Ελλάδα αποτελεί πυλώνα ασφάλειας για την περιοχή, ο Κυριάκος Μητσοτάκης τόνισε ότι, παρ’ όλα αυτά, έχει δεχτεί προκλήσεις ασφαλείας. Σημείωσε μάλιστα ότι αυτές υπονομεύουν την ενότητα του ΝΑΤΟ και ότι αυτό έγινε ιδιαίτερα εμφανές το τελευταίο διάστημα.

Αποσταθεροποιητικός παράγοντας 

Απαριθμώντας τον μακρύ κατάλογο της παραβατικής και προκλητικής συμπεριφοράς της Τουρκίας, ο πρωθυπουργός ανέφερε την εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού από τον Ερντογάν, όπως αυτή φάνηκε στα γεγονότα του περασμένου Μαρτίου, στον Έβρο. Συνέχισε με την μακράς διαρκείας πρόκληση, στη διάρκεια του καλοκαιριού, με μια σειρά παράνομων Naftex και παραβιάσεων των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων που, όπως τόνισε, έφεραν «αντιμέτωπες για 35 ημέρες δύο συμμαχικές ναυτικές δυνάμεις».

Επισημαίνοντας ότι αυτή η κατάσταση, με υπαιτιότητα της Τουρκίας, έθεσε σε κίνδυνο την «σταθερότητα της νότιας πτέρυγας της Συμμαχίας», ο κ. Μητσοτάκης υπενθύμισε ότι και σε αυτήν την περίοδο της κρίσης είχε προτρέψει τον πρόεδρο Ερντογάν «να στρέψει το βλέμμα του στην ΕΕ και τη Δύση» και να  δεσμευτεί για την επίλυση των διαφορών «στο πνεύμα της συνεργασίας». Στο σημείο αυτό επανέλαβε την σημασία του διμερούς διαλόγου, τονίζοντας για άλλη μία φορά ότι «εάν δεν συμφωνήσουμε, τότε θα πρέπει να διευθετήσουμε τις διαφορές μας προσφεύγοντας στο διεθνές δικαστήριο, και να αφήσουμε να υπερισχύσει το κράτος δικαίου».

Στο μήνυμα του, ο πρωθυπουργός δεν έμεινε μόνο στις τουρκικές προκλήσεις εναντίον της Ελλάδας. Αντιθέτως ανέδειξε και άλλες ενέργειες της τουρκικής ηγεσίας που διαταράσσουν την ασφάλεια στην περιοχή και κυρίως εκείνες, που με τον άλφα ή βήτα  τρόπο, τρέφονται κατά της Συμμαχίας. «Οι σύμμαχοι δεν μπορούν να παραβλέψουν τις γεωπολιτικές επιπτώσεις των πολιτικών τους και των πράξεών τους, κυρίως όταν αυτές έχουν άμεση επίδραση στη συνολική ασφάλεια και συνοχή της Συμμαχίας» είπε χαρακτηριστικά.

Εξειδικεύοντας μάλιστα, τόνισε ότι «οι σύμμαχοι δεν μπορούν να συνεργάζονται με ομάδες τζιχαντιστών» (σαφής αναφορά στη συνεργασία της Άγκυρας με τζιχανιστές στη Συρία, στη Λιβύη και πλέον και στο Ναγκόρνο Καραμπάχ) «ούτε μπορούν να προχωρούν σε δοκιμές S-400», ένα θέμα για το οποίο εκκρεμούν αμερικανικές κυρώσεις στην Τουρκία.

Μια νέα εκδοχή του ΝΑΤΟ 

Η Ετήσια Σύνοδος της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του ΝΑΤΟ γίνεται την ώρα που παραμένει ανοιχτή η συζήτηση που ξεκίνησε ο Μακρόν, σχετικά με την αυτονόμηση της Ευρώπης σε ζητήματα ασφάλειας, και ενώ Παρίσι και Βερολίνο προσεγγίζουν διαφορετικά έναν τέτοιο ενδεχόμενο. Χωρίς κάποια άμεση αναφορά σε αυτήν την συζήτηση, ο πρωθυπουργός διερωτήθηκε «πώς θα μπορούσε να είναι η νέα εκδοχή του ΝΑΤΟ;», για να προσθέσει στη συνέχεια ότι «το δίδαγμα για τη Συμμαχία είναι πως οι συνεργασίες θα πρέπει να είναι εξίσου ανοιχτές και προσαρμόσιμες».

Στο πλαίσιο αυτό, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανέδειξε την σημασία της συνεργασίας με την Ινδία «για την αντιμετώπιση των προκλήσεων ασφαλείας στην Ασία», ενώ πρότεινε «την αξιοποίηση νέων συνεργασιών εκεί όπου η σύγκρουση στη Συρία και τη Λιβύη συνεχίζει να απειλεί την σταθερότητα». Τάχθηκε επίσης υπέρ της αυξανόμενης συνεργασίας με εταίρους στην Αφρική, τη Μέση Ανατολή και τον Κόλπο.

Σε ό,τι αφορά την Ρωσία και την Κίνα είπε ότι «θα πρέπει να παραμείνουμε ανοιχτοί στην προοπτική ουσιαστικού διαλόγου, αλλά παράλληλα θα πρέπει να συνεχίζουμε να εμπλεκόμαστε στη συλλογική άμυνα και ασφάλεια». Στο σημείο αυτό χαιρέτησε πάντως την δέσμευση του νεοεκλεγέντος Τζο Μπάιντεν προς τη Συμμαχία και την ασφάλεια στην Ευρώπη.

Ο χαιρετισμός του πρωθυπουργού στην Ετήσια Σύνοδο της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του ΝΑΤΟ μπορεί να εκτιμηθεί ως μία ιδιαίτερα προσεγμένη τοποθέτηση, η οποία αναδεικνύει τις προκλήσεις που δέχεται η χώρα και τις εντάσσει στην γενικότερη ασφάλεια της περιοχής και της Συμμαχίας. Παραλλήλως δεν αφήνει εκτός, τον προβληματισμό που διατυπώνεται στο πλαίσιο της Συμμαχίας σχετικά με τις νέες παγκόσμιες προκλήσεις, αλλά και εντός της ΕΕ για τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ.

Μπορεί η Ευρώπη χωρίς το ΝΑΤΟ;

Η Σύνοδος γίνεται, άλλωστε, την ώρα που ο βασικός σύμμαχος, οι Ηνωμένες Πολιτείες, οδεύει προς μια αλλαγή φρουράς στον Λευκό Οίκο, η οποία έχει αναγκαστικά αντίκτυπο στην Συμμαχία και στην Ευρώπη. Ο Τραμπ είχε επικρίνει πολλές φορές τους Ευρωπαίους, ιδιαίτερα τη Γερμανία, κατηγορώντας τους ότι δεν ανταποκρίνονται στον στόχο του ΝΑΤΟ για αμυντικές δαπάνες στο 2% του ΑΕΠ τους. Διαφορετικές ήταν επίσης οι προσεγγίσεις τους και σε άλλα ζητήματα, όπως τα πυρηνικά του Ιράν, το Αφγανιστάν και άλλα.

Την ίδια ώρα, το Βερολίνο απορρίπτει ως ιδιαίτερα φιλόδοξη την πρόταση του Μακρόν για μια «στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης», η οποία, για τον Γάλλο πρόεδρο, είναι και ο μόνος τρόπος για να σέβονται οι ΗΠΑ την γηραιά ήπειρο ως σύμμαχο. Η ιδέα αυτή «είναι υπερβολικά φιλόδοξη, αν τρέφει την ψευδαίσθηση ότι θα μπορούσαμε να εγγυηθούμε την ασφάλεια, τη σταθερότητα και την ευημερία της Ευρώπης χωρίς το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ» είπε η Γερμανίδα υπουργός Άμυνας.

Η Άνεγκρετ Κραμπ-Καρενμπάουερ τόνισε επίσης ότι «η Γερμανία και η Ευρώπη δεν μπορούν να προστατεύσουν τους εαυτούς τους χωρίς την πυρηνική και συμβατική ισχύ της Αμερικής», επισημαίνοντας ότι οι ΗΠΑ παρέχουν το 70% των κρίσιμων στρατιωτικών ικανοτήτων στο ΝΑΤΟ. «Η Ευρώπη θα χρειαζόταν  δεκαετίες για να αντισταθμίσει αυτό που συνεισφέρουν τώρα οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ στην ασφάλεια της ηπείρου», σύμφωνα με την Γερμανίδα υπουργό.

Οι διαφορές αυτές, ανάμεσα στο Βερολίνο και το Παρίσι, δεν είναι βέβαια καινούργιες. Επανέρχονται όμως στο προσκήνιο ενόψει και της συνόδου των υπουργών Εξωτερικών και Άμυνας της ΕΕ, την Πέμπτη και την Παρασκευή. Συνόδων, στο επίκεντρο των οποίων θα βρεθεί η συζήτησ για το πώς η ΕΕ θα δείξει, στον Μπάιντεν πλέον, ότι είναι έτοιμη να κάνει περισσότερα για την άμυνά της.