Τα φαντάσματα της Αμμόχωστου στην επιχειρηματική υπηρεσία του Ερντογάν

Προετοιμασία του εδάφους για άνοιγμα της περίκλειστης περιοχής της κατεχόμενης Αμμόχωστου εκτιμάται ότι συνιστούν οι τελευταίες ενέργειες της κατοχικής Τουρκίας. Οι χωριστές επισκέψεις, τις τελευταίες ημέρες, στην περιοχή από δυο Τούρκους υπουργούς, Άμυνας και Δικαιοσύνης, επιβεβαιώνουν πως όλες οι κινήσεις γίνονται με εντολές της Άγκυρας, που προσφέρει πλήρη κάλυψη στο κατοχικό καθεστώς, εκ μέρους του οποίου το ζήτημα τούτο διαχειρίζεται ο Κουντρέτ Οζερσάι.

Το θέμα της Αμμοχώστου φαίνεται να έχει πολλές και διαφορετικές προεκτάσεις, οι οποίες συμπληρώνουν το παζλ. Η μεγάλη εικόνα αφορά την πολιτική διάσταση, που συνδέεται με την τακτική επιβολής νέων τετελεσμένων σε θάλασσα και ξηρά.

Το θέμα της περίκλειστης περιοχής, που είναι μέρος του ευρύτερου σχεδιασμού, δεν μπορεί εκ των προτέρων να θεωρηθεί μπλόφα ή επανάληψη παλαιών σεναρίων, καθώς τόσο στην κυπριακή ΑΟΖ όσο και στη νεκρή ζώνη, η κατοχική Τουρκία κάνει βήματα προέλασης και εδραίωσης. Διπλωματικές πηγές σημειώνουν πως η Τουρκία ενδεχομένως να παρουσιαστεί έτοιμη για συζητήσεις στο Κυπριακό όταν θα διαμορφωθούν νέα δεδομένα, στη βάση των κινήσεων που κάνει αυτή την περίοδο και θα επιτευχθούν διά της επιβολής.

Ως εκ τούτου εκτιμάται πως σε αυτή τη φάση οι Τούρκοι δεν επιθυμούν επανέναρξη των συνομιλιών, γι’ αυτό και επιχειρούν με διάφορους τρόπους να τορπιλίσουν την προοπτική να ξεκινήσει μια νέα προσπάθεια. Σ’ αυτό το παιχνίδι τακτικής πρωταγωνιστικό ρόλο στα κατεχόμενα έχει το δίδυμο Τατάρ και Οζερσάι, με τον τελευταίο να έχει το πάνω χέρι.

Υπάρχει την ίδια ώρα και το ζήτημα των περιουσιών σε σχέση με τη λεγόμενη Επιτροπή Αποζημιώσεων. Όπως συναφώς ανέφερε ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Χριστοδουλίδης στο κρατικό ραδιόφωνο, η λεγόμενη Επιτροπή Αποζημιώσεων αντιμετωπίζει σοβαρά οικονομικά προβλήματα και είναι πλέον ορατό το ενδεχόμενο να μην μπορεί να ανταποκριθεί και να πάψει να θεωρείται αποτελεσματικό μέσο.

Γι’ αυτό και η τουρκική πλευρά έχει προσφάτως προβεί σε καταγραφή περιουσιών στην περίκλειστη περιοχή της Αμμοχώστου, με στόχο να αποδείξει ότι οι περιουσίες δεν ανήκουν στους νόμιμους ιδιοκτήτες τους, τους Ελληνοκύπριους, αλλά στο ΕΒΚΑΦ. Αυτή η προσπάθεια συνιστά εν πολλοίς κίνηση στο κενό, καθώς είναι γνωστό σε ποιους ανήκουν οι περιουσίες. Είναι, όμως, πρόδηλό ότι σε περίπτωση που θα ανοίξει η περιοχή, θα σπρώξουν τους Ελληνοκύπριους ιδιοκτήτες προς την Επιτροπή Αποζημιώσεων, όπου θα αρχίσουν ατέρμονες διαδικασίες.

Η οικονομική διάσταση

Το κεφάλαιο Αμμόχωστος έχει και οικονομική διάσταση. Εδώ και ένα περίπου χρόνο το κατοχικό καθεστώς έχει ζητήσει από τα Ηνωμένα Έθνη να εγκαταλείψουν το στρατόπεδό τους στον Καράολο γιατί θέλουν να αναπτύξουν την ευρύτερη περιοχή τουριστικά. Σημειώνεται συναφώς πως η Κυπριακή Δημοκρατία είχε παραχωρήσει προ του 1974 το στρατόπεδο στην ΟΥΝΦΙΚΥΠ, το οποίο είναι κτισμένο σε ιδιωτική γη, ανήκουσα σε Ελληνοκύπριους. Στο στρατόπεδο του Καράολου εδρεύει σλοβακικό απόσπασμα των Ηνωμένων Εθνών.

Περαιτέρω και ενδεχομένως πιο καθοριστικό για τους σχεδιασμούς είναι το… προσωπικό ενδιαφέρον του Τούρκου Προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Πληροφορίες αναφέρουν πως για την ανάπτυξη της περίκλειστης περιοχής της Αμμοχώστου έχουν εκδηλώσει Τούρκοι μεγαλοεπιχειρηματίες, που συνδέονται φιλικά και επιχειρηματικά με την οικογένεια Ερντογάν.

Υπενθυμίζεται συναφώς ότι ο Τούρκος Πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, έχει στήσει ολόκληρο δίκτυο συνεργατών στα κατεχόμενα για οικονομική και επιχειρηματική δραστηριότητα τόσο δικών του εταιρειών όσο και φίλων του. Συντονιστικό ρόλο έχει δώσει ο Ερντογάν στον γαμπρό του, Μπεράτ Αλμπαϊράκ, ο οποίος σηκώνει το βάρος του σχεδιασμού, της ανάθεσης έργων. Με βάση τις κινήσεις του δικτύου αυτού, σε κάποιες περιπτώσεις είναι μεσάζων για έργα που γίνονται στα κατεχόμενα και τα οποία ανατίθενται σε φίλους του Τούρκου Προέδρου, του πεθερού του δηλαδή.

Στο μάτι του Ερντογάν

Ανάλογο δίκτυο συνεργατών, σαφώς μεγαλύτερο, διαθέτει η οικογένεια και στην Τουρκία. Σε ό,τι αφορά τη δραστηριότητά του στα κατεχόμενα, οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν πως τα έργα γίνονται από εταιρείες όπου έχει συμφέροντα ευθέως ή άμεσα η οικογένεια Ερντογάν. Τα έργα αυτά αφορούν στην ενέργεια, το νερό, τον κατασκευαστικό τομέα (δρόμοι, κτήρια όπως ξενοδοχεία, το παράνομο αεροδρόμιο της Τύμπου, σπίτια, πανεπιστήμιο κ.λπ.).

Συνεπώς πέραν από τους πολιτικούς και στρατηγικούς σχεδιασμούς, στο βάθος βρίσκονται και προσωπικά και επιχειρηματικά συμφέροντα, που σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να υποβαθμίζονται.

Είναι σαφές πως σε περίπτωση κατά την οποία η Τουρκία θα προχωρήσει και θα υλοποιήσει τις εξαγγελίες για άνοιγμα της περίκλειστης περιοχής, τότε θα αντιμετωπίσει αντιδράσεις καθώς υπάρχουν και σχετικές αποφάσεις των Ηνωμένων Εθνών. Ο Ερντογάν, ωστόσο, έχει δείξει σε πολλές περιπτώσεις ότι δεν ορρωδεί προ ουδενός. Θα συνιστά, ωστόσο, μια κίνηση, η οποία θα τινάζει τις όποιες γέφυρες συνεννόησης μπορεί να υπάρξουν. Εκτός, όπως ήδη έχει αναφερθεί, η Άγκυρα θεωρεί πως διά αυτής της μεθόδου θα αναγκάσει τη Λευκωσία να συρθεί στις… τουρκικές ράγες.

Εσωτερικά παιχνίδια

Είναι σαφές πως μέσα σε αυτά όλα, που συνδέονται με τους σχεδιασμούς της Άγκυρα, υπάρχουν και ζητήματα που αφορούν τα πολιτικά δρώμενα στα κατεχόμενα. Ο Κουντρέτ Οζερσάι κάνει κινήσεις με ορίζοντα τις λεγόμενες προεδρικές εκλογές στα κατεχόμενα, που χρονικά τοποθετούνται το Μάρτιο του 2020. Είναι σαφές πως ο ίδιος εξυπηρετείται να υπάρχει κινητικότητα στο Κυπριακό και να παρουσιάζεται ως ο εντολοδόχος της Άγκυρας. Από την άλλη, ο Μουσταφά Ακιντζί εξυπηρετείται να έχει συνομιλίες και διαδικασία σε εξέλιξη και ως εκ τούτου επιδιώκει επανέναρξη των διαπραγματεύσεων. Σε αυτό φαίνεται να έχει σύμμαχο τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, ο οποίος για δικούς του λόγους ευνοεί την έναρξη συνομιλιών.

Οι επαφές της απεσταλμένης των Ηνωμένων Εθνών, Τζέιν Χολ Λουτ, στη Λευκωσία θα πραγματοποιηθούν μέσα σε ένα κλίμα έντασης και προκλήσεων από πλευράς της Τουρκίας και του κατοχικού καθεστώτος. Τόσο στη θάλασσα όσο και στο έδαφος.

Η αποστολή της κ. Λουτ είναι περισσότερο προκαταρκτικού χαρακτήρα και η αξιωματούχος του ΟΗΕ θα επιχειρήσει να καταγράψει μια συμφωνία επί των επικεφαλίδων των όρων αναφοράς (κοινή δήλωση 2014, συγκλίσεις, πλαίσιο Γκουτέρες). Εκεί που πραγματικά θα φανεί κατά πόσο υπάρχουν προοπτικές για νέα διαδικασία, βασικά για νέα Πενταμερή Διάσκεψη, θα είναι στη συνάντηση του Προέδρου Αναστασιάδη και του Μουσταφά Ακιντζί, με τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες, που θα γίνει στο τέλος Σεπτεμβρίου στη Νέα Υόρκη.

Είναι σαφές πως από τουρκικής πλευράς επιδιώκεται η συμπερίληψη στην ατζέντα και του θέματος των υδρογονανθράκων. Επί τούτου υπάρχει απάντηση του Προέδρου της Δημοκρατίας ενώ όπως πληροφορούμαστε τα Ηνωμένα Έθνη αναζητούν τρόπο να συζητηθεί το ζήτημα τούτο καθώς θεωρούν πως έτσι θα υπάρξει αποκλιμάκωση. Προφανώς δεν έχουν καλή γνώση των τουρκικών προθέσεων και επιδιώξεων.