Τα πισώπλατα μαχαιρώματα του Νίκου Αναστασιάδη

Ο Πρόεδρος της Κύπρου Νίκος Αναστασιάδης χαίρει μιας ιδιότυπης ασυλίας από τον ελληνικό πολιτικό κόσμο και τα μέσα ενημέρωσης, λόγω των αδελφικών δεσμών Αθήνας-Λευκωσίας και του πάντοτε ανοιχτού ζητήματος της Μεγαλονήσου. Οι δηλώσεις του για την ΠΓΔΜ, την περασμένη εβδομάδα, όμως, ξεπέρασαν κάθε όριο ανοχής.

Ο κ. Αναστασιάδης, σε αντίθεση με όλους τους Έλληνες πολιτειακούς και πολιτικούς παράγοντες που τοποθετούνται μόνον επί της διεθνούς πτυχής του Κυπριακού και επί όσων θεμάτων άπτονται των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων της Αθήνας ως εγγυήτριας δύναμης, παρενέβη ανοιχτά στα ελληνικά πολιτικά πράγματα και στην εξωτερική πολιτική μας.

Ιστορικά, δεν έχει διδαχθεί τίποτα ούτε από τη διαμάχη Xούντας-Μακαρίου το 1974, ούτε από τις διαφωνίες Ανδρέα Παπανδρέου – Σπύρου Κυπριανού το Νοέμβριο του 1983, κατά την ανακήρυξη του ψευδοκράτους. Έκρινε, λοιπόν, σε ζωντανή τηλεοπτική μετάδοση, ότι το ζήτημα της ΠΓΔΜ ήταν μια «αχρείαστη διαμάχη», πως «το όνομα έτσι κι αλλιώς είχε δοθεί από το 1992» και πως απαλείφονται τα αλυτρωτικά στοιχεία του Συντάγματος της γειτονικής χώρας.

Τα σχόλιά του δεν αντέχουν σε σοβαρή κριτική. Τι άλλο συζητούσαν όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις τόσα χρόνια; Το όνομα όχι μόνον δεν είχε δοθεί από το 1992, αλλά, παρά τα λάθη της τότε κυβέρνησης Μητσοτάκη, η Ελλάδα πέτυχε τον Απρίλιο του 1993 -για πρώτη φορά στην Ιστορία- την ένταξη μιας χώρας στον ΟΗΕ με προσωρινό όνομα.

Προκαλεί μελαγχολία

Το «ΠΓΔΜ/FYROM» έδινε μάλιστα έμφαση στο «Πρώην Γιουγκοσλαβική» και όχι στο «Μακεδονία». Προκαλεί μελαγχολία ένας Κύπριος Πρόεδρος, που επικαλείται τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για τη Μεγαλόνησο, να πετά στο καλάθι των αχρήστων τις αποφάσεις 817 και 845 για την ΠΓΔΜ. Πολύ περίεργο, επίσης, όταν έχει διαπραγματευθεί τόσα χρόνια με τόσους ειδικούς εκπροσώπους και απεσταλμένους του γ.γ. του ΟΗΕ για το Κυπριακό, να εξευτελίζει, ουσιαστικά, την αποστολή τους. Αυτό κάνει με τον πολύπειρο Μάθιου Νίμιτς, ο οποίος είχε εντολή μεσολάβησης αποκλειστικά για το όνομα (και όχι φυσικά για εθνότητες κ.λπ.) από το 1999.

Είχε προηγηθεί ένας άλλος θρύλος της διπλωματίας, ο Σάιρους Βανς, από το 1993 ως το 1999, αλλά -κατά την εκδοχή Αναστασιάδη- αμφότεροι μεσολαβούσαν εκ του περισσού, αφού το όνομα είχε δοθεί το 1992! Όσο για τον ισχυρισμό περί απάλειψης του αλυτρωτισμού, η αναγνώριση «μακεδονικής» γλώσσας, ο όρος «Macedonian», που παραπέμπει και σε εθνικότητα, όπως και η αναφορά του άρθρου 36 του Συντάγματος της ΠΓΔΜ στους «απελευθερωτικούς αγώνες της Μακεδονίας» διαλύουν κάθε ψευδαίσθηση.

Παράλληλα, σε κομματικό επίπεδο, δεν εκπλήσσει η πισώπλατη μαχαιριά Αναστασιάδη στον πρόεδρο της ΝΔ Κυριάκο Μητσοτάκη. Εντός της ίδιας ημέρας το Μέγαρο Μαξίμου, πράττοντας άριστα από την πλευρά του, έσπευσε να αξιοποιήσει τις δηλώσεις του Κύπριου Προέδρου κατά της ΝΔ. Είναι βέβαιο ότι θα συνεχίσει την εκμετάλλευσή τους εν όψει ευρωεκλογών και βουλευτικών εκλογών.

Η πλήρης ευθυγράμμιση

Είχε προηγηθεί το 2010-2011 η πλήρης ευθυγράμμιση του κ. Αναστασιάδη (ως προέδρου του Δημοκρατικού Συναγερμού) στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα με την καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ, εξαπολύοντας επιθέσεις κατά του τότε αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αντώνη Σαμαρά για το Μνημόνιο. Λίγα χρόνια νωρίτερα, το 2004, ο κ. Αναστασιάδης έσυρε τον ΔΗΣΥ στην υποστήριξη του Σχεδίου Ανάν.

Την ίδια ώρα που ο πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής και ο υπουργός Εξωτερικών Πέτρος Μολυβιάτης προσπαθούσαν να βρουν οδό διαφυγής, ταυτόχρονα για την Ελλάδα και για την Κύπρο, κατά τις συνομιλίες της Ελβετίας και τις ιστορικές ημέρες πριν από το δημοψήφισμα, που κατέληξε στο συντριπτικό «Όχι» των Ελληνοκυπρίων. Ο κ. Αναστασιάδης προεδρεύει σήμερα στο κράτος που, σύμφωνα με το Σχέδιο Ανάν, θα έπρεπε να είχε διαλυθεί!

Όμως, πέρα από την ΠΓΔΜ, μεγάλη σημασία έχουν και οι επικείμενες εξελίξεις στο Κυπριακό. Ο κ. Τσίπρας, που τώρα επιχαίρει για τη στάση του κ. Αναστασιάδη κατά της ΝΔ, είχε επίσης πέσει θύμα του το φθινόπωρο του 2016, με την ξαφνική συναίνεση του Κυπρίου Προέδρου σε οργάνωση διεθνούς διάσκεψης, ενώ -επί χρόνια- η Αθήνα τόνιζε ότι η σύγκλησή της θα ήταν χρήσιμη μόνον σε μια τελική φάση διαπραγμάτευσης και εν όψει οριστικής συμφωνίας.

Η άριστη στάση του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών

Ευτυχώς, η άριστη στάση του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών στο Μοντ Πελεράν (τέλος 2016 και αρχές 2017) και στο Κραν Μοντανά (Ιούλιος 2017) αποσόβησε την περαιτέρω διολίσθηση και έφερε στο προσκήνιο, αμετάκλητα, την ανάγκη κατάργησης του καθεστώτος εγγυήσεων και αποχώρησης όλων των στρατευμάτων. Δυστυχώς, σήμερα, τα πράγματα είναι πιο δύσκολα. Ο γ.γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες ζητεί συμφωνία επί σαφούς χρονοδιαγράμματος συνομιλιών, αυξημένο μεσολαβητικό ρόλο του ιδίου και των απεσταλμένων του (αντί κινήσεων υποστήριξης – διευκόλυνσης της διαδικασίας) και δέσμευση επί τελικής λύσης ή «μη λύσης», οπότε θα αναζητηθούν άλλες διέξοδοι.

Και οι τρεις προτάσεις Γκουτέρες ταυτίζονται με τις πάγιες επιδιώξεις της Τουρκίας, ενώ ο κ. Αναστασιάδης φαίνεται ότι συμφωνεί με την ένταξή τους στους λεγόμενους «όρους αναφοράς» για επανάληψη της διαδικασίας με σύγκληση τελικής διάσκεψης, ίσως στα μέσα του 2019. Φέρεται δε ότι δεν θεωρεί αναγκαία την υιοθέτηση χρονοδιαγράμματος για την αποχώρηση των κατοχικών τουρκικών στρατευμάτων.

Ταυτόχρονα, σε περίπτωση «μη λύσης», φλερτάρει με την ιδέα περί αποκεντρωμένης ομοσπονδίας. Η αποδοχή όλων αυτών των προτάσεων από τον κ. Αναστασιάδη θα οδηγούσε στο προσωπικό πολιτικό βατερλό του. Το ζήτημα, βέβαια, είναι η διπλωματική αφροσύνη του να μην προκαλέσει βατερλό για την Κύπρο και την Ελλάδα.