Τα Σκόπια και ο γόρδιος δεσμός

του Γιώργου Κακλίκη  – 

 

Στο προσκήνιο της δημοσιότητας, για πολλοστή φορά, το ζήτημα της ονομασίας της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας. Δεν  μπορεί κανείς να εκτιμήσει πόσο κοντά ή μακριά βρισκόμαστε από μια ουσιαστική εξέλιξη. Εύκολα, όμως, αντιλαμβάνεται ότι οι πιέσεις για λύση είναι έντονες. Κι από την πλευρά της, η γειτονική χώρα αδημονεί να εισέλθει στο ΝΑΤΟ και να αρχίσει ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την ΕΕ.

Για την ικανότητα  της κυβέρνησης Ζάεφ να προχωρήσει σε ριζοσπαστικές λύσεις, πολλοί διατυπώνουν επιφυλάξεις. Από την άλλη, υπάρχει η αξιωματική αντιπολίτευση, το ισχυρό ακόμα εθνικιστικό VMRO-DPMNE του ακραίου Γκρούεφσκι. Αν και αυτός δεν συνδράμει στη μεγάλη στροφή, αποτέλεσμα δεν θα υπάρξει. Ας ελπίσουμε ότι το ένστικτο πολιτικής επιβίωσής του θα τον στρέψει στην οδό της λογικής και της συναίνεσης.

Επιπλέον, φημολογείται ευρύτατα ότι θα γίνει δημοψήφισμα. Αναμφίβολα, κάτι τέτοιο θα οδηγήσει σε αδιέξοδο, καθώς όλοι ξεσκονίζουν τα «ιστορικά τους επιχειρήματα». Αν υπάρξει δημοψήφισμα στη μια χώρα, εύλογο είναι να προταθεί δημοψήφισμα και στην άλλη. Υπάρχει, μήπως, η βεβαιότητα ότι, πριν τη διαδικασία των δημοψηφισμάτων, δεν θα αναπτυχθεί επιχειρηματολογία με εθνικιστικές κορώνες που θα επηρεάσουν αρνητικά τις κοινωνίες των δύο χωρών;

Ο γόρδιος δεσμός και τα τετελεσμένα

Και, τότε, το θέμα θα μπει και πάλι στο ψυγείο. Εκτός αν ο διεθνής παράγων, διπλωματικά κουρασμένος και “οργισμένος”, αποπειραθεί να λύσει τον γόρδιο δεσμό με τη μέθοδο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, επιλέγοντας την οδό των τετελεσμένων. Μια εικόνα που ήδη μας είναι γνωστή.

Την άποψη περί ήττας των Σκοπίων, που διατυπώνουν όσοι καταφεύγουν σε πρόχειρες προσεγγίσεις, κάθε νηφάλιος παρατηρητής θα τη χαρακτήριζε από ανώριμη έως απαράδεκτη. Δεν επιδιώκουμε να μειώσουμε τον γείτονά μας, αλλά να ζήσουμε αρμονικά μαζί του. Και μάλιστα, σε βάθος χρόνου. Αν συνεχίσουμε να διακατεχόμαστε από τέτοιες αντιλήψεις, θα καταντήσουμε μικροί ανάμεσα σε άλλους μικρούς των Βαλκανίων. Και όχι αυτό που θέλουμε να ξαναγίνουμε.

Η δυσπιστία και η έλλειψη εμπιστοσύνης κυριαρχούν στις δύο πλευρές. Αν υπάρχει πραγματική επιθυμία για οριστική λύση, επιβάλλεται, από τώρα, αμφίπλευρη εκστρατεία οικοδόμησης εμπιστοσύνης. Με έργα και με λόγια. Σε επίπεδο, όχι μόνο κυβερνήσεων, αλλά και κοινωνιών. Αν, όμως, οι -καλοπροαίρετοι και μη- αμφισβητίες δεν αντιμετωπίσουν έναν πολιτικά υπεύθυνο ορθό λόγο, οι φοβίες και ο αρνητισμός θα κυριαρχήσουν, απωθώντας επικίνδυνα τη λύση.