Τακτική χότζα η Τουρκία – Πουλάει ακριβά τα “δύο κράτη”

Η Τουρκία θα επιμείνει μέχρι τέλους στα δύο κράτη και για αυτό η Λευκωσία θα πρέπει να παρουσιάσει με λεπτομέρειες την αποκεντρωμένη ομοσπονδία, είναι η υπόδειξη των Βρετανών, που αναζητούν διακαώς ρόλο στο Κυπριακό. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, το Λονδίνο θεωρεί πως ο μόνος τρόπος να μετακινηθεί η κατοχική Τουρκία είναι να υπάρξει μια καλή κίνηση από πλευράς της ελληνοκυπριακής πλευράς. Συγκεκριμένα, σημειώνουν πως θα πρέπει να είναι συγκεκριμένη στο θέμα της αποκεντρωμένης ομοσπονδίας, που ως γενικό πλαίσιο την έχει προ πολλού εξαγγείλει ο Πρόεδρος Αναστασιάδης.

Ζητούν να γίνουν, δηλαδή, τα αποκαλυπτήρια της αποκεντρωμένης ομοσπονδίας στη Γενεύη. Ο αναπληρωτής Πολιτικός Διευθυντής του Φόρεϊν Όφις, Ajay Sharma, βρέθηκε για μια ακόμη φορά την περασμένη εβδομάδα στην Κύπρο για επαφές. Ιδιαίτερα προσεκτικός αυτή τη φορά, σε σχέση με τα προηγούμενα ταξίδια του που επιχείρησε να πλασάρει γεφυρωτικές προτάσεις, ο Βρετανός αξιωματούχος ζήτησε από τη Λευκωσία ευελιξία, για να εξευρεθεί «κοινό έδαφος»  στην Πενταμερή Διάσκεψη.

Με βάση το βρετανικό σενάριο η πλήρης παρουσίαση της αποκεντρωμένης ομοσπονδίας, ο αριθμός των εξουσιών και ο τρόπος λήψης αποφάσεων (θετική ψήφος), ενδέχεται να “ξεκολλήσει” την Άγκυρα από τα δύο κράτη. Το Λονδίνο θεωρεί πως στη Γενεύη, στις 27-29 Απριλίου, στόχος είναι να βρεθεί “κοινό έδαφος”. Εάν δεν βρεθεί ενδέχεται ο Γενικός Γραμματέας να δώσει χρόνο μέχρι τον Ιούνιο για συνέχιση των προσπαθειών και εάν η προσπάθεια αποτύχει, τότε, όπως αναφέρουν, ο Αντόνιο Γκουτέρες πιθανόν θα παρουσιαστεί ενώπιον του Συμβουλίου Ασφαλείας για αλλαγή της εντολής του. Μια τέτοια κίνηση ανατρέπει τα πάντα στο Κυπριακό και είναι αυτό που επιδιώκει η Άγκυρα.

Όλα αυτά προφανώς αναφέρονται ως πίεση προς τη Λευκωσία. Με βάση τα όσα αναφέρονται παρασκηνιακά, για να μετακινηθεί η Άγκυρα πρέπει να διασφαλίσει την (νέα) πολιτική ισότητα, με θετική ψήφο για όλα τα θέματα. Αυτό θα σημαίνει πως για λαμβάνονται αποφάσεις, ακόμη και για τις λίγες εξουσίες που θα παραμείνουν στην κεντρική κυβέρνηση σύμφωνα με την αποκεντρωμένη ομοσπονδία, θα χρειάζεται τουλάχιστον μία τουρκοκυπριακή ψήφος. Αυτό δεν φαίνεται να συνάδει, εκ πρώτης όψεως, με την προσέγγιση της ελληνική πλευράς.

Ο “καυτός” Ιούνιος

Είναι σαφές πως το Λονδίνο κινείται σε συνεννόηση με την Άγκυρα. Η εκτίμηση των Βρετανών πως οι Τούρκοι επιμένουν και είναι αμετακίνητοι στο θέμα των δύο κρατών, στηρίζεται στα όσα λέγει η Άγκυρα σε όλες τις επαφές. Την ίδια, όμως, ώρα, αφήνεται να εννοηθεί πως υπάρχει δυνατότητα “μετακίνησης” των Τούρκων, εάν η ελληνοκυπριακή πλευρά παρουσιαστεί ευέλικτη στο θέμα της πολιτικής ισότητας, ή όπως την θέλουν οι Τούρκοι, κυριαρχικής ισότητας.

Η χαλαρή ομοσπονδία, που μετέπειτα βαπτίστηκε αποκεντρωμένη, μόνο ως προς την ονοματολογία διαφέρει από μια συνομοσπονδία. Στο Φόρεϊν Όφις, πάντως, έχει συσταθεί επταμελής ομάδα διαχείρισης του Κυπριακού με επικεφαλής τον Ajay Sharma, ενόψει των εξελίξεων και την Πενταμερή. Στα πλαίσια της βρετανικής επιμονής να έχει ρόλο στο Κυπριακό, αναμένεται ότι την Κύπρο θα επισκεφθεί, στις 7 Απριλίου, η υπουργός Ευρώπης, Wendy Morton για επαφές.

Όπως όλα δείχνουν, κορύφωση των διεργασιών αναμένεται τον Ιούνιο, καθώς δρομολογούνται εξελίξεις σε τρία πεδία: Το Κυπριακό, όταν μάλλον θα συνέλθει τότε νέα Πενταμερή Διάσκεψη, τα ευρωτουρκικά, αλλά το θέμα της ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Σύμφωνα με το σκηνικό που διαμορφώνεται, τα θέματα αυτά θα αντιμετωπιστούν ως πακέτο, με σκοπό να διασυνδεθούν μεταξύ τους. Είναι προφανές πως ο μπαμπούλας της ΟΥΝΦΙΚΥΠ θα λειτουργήσει (για μια ακόμη φορά) ως μοχλός πίεσης προς τη Λευκωσία, η οποία θα κληθεί να είναι ευέλικτη στην Πενταμερή του Ιουνίου, ενώ για την κατοχική Τουρκία το δέλεαρ θα είναι η “θετική ατζέντα” στις σχέσεις της με την ΕΕ.

Η Λουτ πήγε Άγκυρα

Η ειδική σύμβουλος του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ για το Κυπριακό, Τζέιν Χολ Λουτ, βρέθηκε την περασμένη Δευτέρα στην Άγκυρα και είχε επαφές στο υπουργείο Εξωτερικών. Σύμφωνα με πληροφορίες, η απεσταλμένη του διεθνούς οργανισμού, άκουσε τις γνωστές απόψεις από πλευράς Τούρκων αξιωματούχων. Οι τελευταίοι πρόβαλλαν το αφήγημα πως πλέον, κυρίως μετά το Κραν Μοντανά, δεν συζητείται οτιδήποτε άλλο εκτός από τη λύση δύο κρατών, με την οποία θεωρούν πως κερδίζουν όλοι οι εμπλεκόμενοι!

Τόσο τα Ηνωμένα Έθνη, όσο και οι Βρετανοί, θεωρούν πως οι συζητήσεις δεν θα συνεχιστούν από το σημείο που διακόπηκαν στο Κραν Μοντανά. Αυτό το έχουν καταστήσει σαφές προς τη Λευκωσία, που φέρεται να επιμένει πως μπορεί το πλαίσιο Γκουτέρες να αποτελέσει βάση συζήτησης. Η Τζέιν Χολ Λουτ επικαλείται στις συναντήσεις της αυτό που είπε ο Γενικός Γραμματέας ότι «όλα θα είναι στο τραπέζι». Τούτο διευρύνει την ατζέντα και σίγουρα δεν θα υπάρχει συγκεκριμένο πλαίσιο προς συζήτηση, όπως αυτό που κατατέθηκε στο Κραν Μοντανά.

Η Βρετανία δηλώνει πως δεν έχει πρόβλημα με τη συμμετοχή της ΕΕ στην άτυπη Πενταμερή Διάσκεψη, αλλά πρέπει να ληφθεί υπόψη η ένσταση που προβάλλει η Τουρκία. Η Άγκυρα από την πλευρά της, όπως τουλάχιστον ανέφερε σε Ευρωπαίους συνομιλητές του ο υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, δηλώνει πως δεν εναντιώνεται στη συμμετοχή της ΕΕ, παραπέμποντας στους Βρετανούς.

Κοντολογίς, οι Τούρκοι χωρίς αναστολές “έδωσαν ψυχρά” τους Βρετανούς ότι είναι αυτοί πίσω από την προσπάθεια να μπλοκάρουν συμμετοχή της ΕΕ. Πάντως, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, μίλησε επί τούτου με τον Βρετανό Πρωθυπουργό Μπόρις Τζόνσον, ο οποίος του ανέφερε πως το Λονδίνο δεν προβάλλει καμία ένσταση. Το ίδιο αναφέρει στις επαφές του και ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών, Ντομινίκ Ράαμπ.

Λογική του “στύλλον σε στύλλον άνεση”

Η λογική του από “στύλλον σε στύλλον άνεση”, υιοθετείται από την ΕΕ, αναφορικά με τις σχέσεις της με την κατοχική Τουρκία. Τα μεγάλα ζητήματα της αναθέρμανσης των σχέσεων παραπέμπονται για τον Ιούνιο, ενώ η προσοχή είναι στραμμένη πρωτίστως στο θέμα της αναβάθμισης της τελωνειακής ένωσης Τουρκίας-Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ένα ζήτημα, που θα βοηθήσει την τουρκική οικονομία, η οποία αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα. Στη συζήτηση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου την περασμένη Πέμπτη τέθηκε το θέμα αλλά, όπως είναι γνωστό, δεν προχώρησε.

Είναι, πάντως, ενδεικτικό πως οι ηγέτες, όπως της Ιρλανδίας, υπέδειξαν πως η Τουρκία θα μπορούσε να εφαρμόσει την υφιστάμενη, τελωνειακή ένωση και μετά να συζητηθεί αναβάθμισή της. Η Άνγκελα Μέρκελ, που κατέβαλε μεγάλη προσπάθεια για να ικανοποιηθούν τουρκικές επιδιώξεις μέσα από έναν “συμβιβασμό”, δήλωσε πως κατανοεί τις θέσεις κρατών-μελών, παραπέμποντας στην Ελλάδα και την Κύπρο. Η κ. Μέρκελ ήθελε να ικανοποιήσει το αίτημα Ερντογάν να δοθεί θετικό σινιάλο προς την Άγκυρα, ώστε αυτό να βοηθήσει την τουρκική οικονομία.

Κατά τη συζήτηση, ενδεικτική ήταν και η παρέμβαση του Γάλλου Προέδρου, ο οποίος επισήμανε πως προτεραιότητα είναι η Ελλάδα και η Κύπρος, παραπέμποντας στον επόμενο χρονικά σταθμό. Την ίδια ώρα, ο Αμερικανός Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, ο οποίος έκανε παρέμβαση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εξέφρασε την ελπίδα «η αποκλιμάκωση να έχει συνέχεια», ενώ σημείωσε την ανησυχία του για τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.