Τεντώνει το σκοινί ο Ερντογάν – Εκβιαστική διπλωματία με έρευνες και φρεγάτες

Αποφασισμένη να φθάσει στα άκρα παρουσιάζεται η Τουρκία, ως αντίδραση στη μερική συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδος και Αιγύπτου. Η προσπάθεια αποκλιμάκωσης στο πεδίο των ελληνοτουρκικών δεν άντεξε, καθώς ο Ερντογάν επανέρχεται πιο αποφασιστικά στη –γνωστή για εκείνον– τακτική της έντασης με στόχο την επιβολή τετελεσμένων.

Η εξαγγελία του Ερντογάν για διεξαγωγή ερευνών και γεωτρήσεων στην Ανατολική Μεσόγειο προδικάζει τα επόμενα βήματα, αν και είναι γνωστό πως στην Κύπρο αυτή η παράνομη δραστηριότητα δεν έχει σταματήσει. Υπενθυμίζεται πως μετά την απόφαση να μη σταλεί στην περιοχή μεταξύ Καστελλορίζου και Κύπρου το “Όρουτς Ρέις” για έρευνες, κινήθηκε στην κυπριακή ΑΟΖ το “Μπαρμπαρός”, ενώ γεώτρηση διενεργεί το γεωτρύπανο “Γιαβούζ” στο θαλασσοτεμάχιο 6.

Ο Τσαβούσογλου βρισκόταν στη Μάλτα όταν πληροφορήθηκε την υπογραφή της συμφωνίας μεταξύ Ελλάδος και Αιγύπτου. Είχε, μάλιστα, εκείνη την ώρα συνάντηση με τον Μπορέλ, τον Ύπατο Εκπρόσωπο της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής. Η συνάντηση διακόπηκε και ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών αποχώρησε για να επικοινωνήσει με την Άγκυρα.

Αν και προφανώς ανέμενε αυτή την εξέλιξη παρουσιάσθηκε έξω φρενών και προδιέγραψε τη μη έναρξη του προγραμματισμένου για την 24η Αυγούστου νέου κύκλου διερευνητικών επαφών. «Δεν συζητούμε πλέον με την Ελλάδα», φέρεται να είπε σε συνομιλητές του, υπενθυμίζοντας πως η Άγκυρα αποδέχθηκε τη διαμεσολάβηση της Γερμανίας και συμφώνησε να ξεκινήσει συνομιλίες με την Αθήνα.

Επί τούτου, όπως συναφώς πληροφορούμαστε, υπήρξε και συμφωνία επί ενός κειμένου, το οποίο δεν περιείχε λεπτομέρειες, ούτε την ατζέντα των συζητήσεων καθώς δεν κατέστη δυνατόν να υπάρξει συναντίληψη. Ήταν, βασικά, ένα κείμενο με το οποίο αναφερόταν πως οι δυο χώρες αποφάσισαν να ξεκινήσουν διάλογο. Είναι προφανές πως τα διπλωματικά κανάλια μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας, τα οποία άνοιξαν με γερμανική παρέμβαση, ξανακλείνουν.

Ο Ερντογάν θα τεντώσει το σκοινί

Σύμφωνα με εκτιμήσεις, οι όποιες συνομιλίες πρέπει να αναμένονται μετά από μια νέα ένταση. Ξένος διπλωμάτης σημείωνε πως η Άγκυρα θα περάσει στην αντεπίθεση και θα αξιοποιήσει το πεδίο, που θεωρεί ότι έχει πλεονέκτημα. Δηλαδή, θα στείλει ερευνητικό σκάφος εντός της ελληνικής ΑΟΖ, συνοδευόμενα όπως πάντα από φρεγάτες. Εκτιμάται δε πως θα τεντώσει ακόμη περισσότερο το σχοινί, προκαλώντας την Ελλάδα να την ακολουθήσει.

Θα υπάρξει αντίδραση από πλευράς Ελλάδος σε μια νέα παραβίαση, όπως έδειξε προ μερικών ημερών, όταν έστειλε το στόλο της για να αντιμετωπίσει μια εξαγγελθείσα παρανομία, τις έρευνες του “Όρουτς Ρέις”; Εάν δεν αντιδράσει η Ελλάδα, η Τουρκία θα προχωρήσει σε εδραίωση των παράνομων διεκδικήσεών της. Θα “απλώσει” στις “γκρίζες περιοχές”.

Θα ρισκάρει η Άγκυρα να οδηγήσει τις εξελίξεις σε  στρατιωτική σύρραξη; Αν και ο Ερντογάν έδειξε να φλερτάρει με θερμό επεισόδιο έκανε πίσω όταν μεσολάβησε η γερμανική Προεδρία της ΕΕ. Τώρα, όμως, τα δεδομένα έχουν αλλάξει. Ο Τούρκος Πρόεδρος φέρεται έτοιμος να σηκώσει το “γάντι” και να προκαλέσει εμπράκτως την Ελλάδα. Όσοι γνωρίζουν τον Ερντογάν θεωρούν πως θα τραβήξει στα άκρα.

Αυτό φαίνεται και από τον τρόπο που συμπεριφέρεται και ενεργεί. Την ίδια ώρα, εκτιμάται πως στην Άγκυρα ετοιμάζονται και για την μετά το νέο κύκλο έντασης περίοδο. Στην περίπτωση, δηλαδή, που θα διεξαχθούν συνομιλίες, μετά από την ένταση. Είναι σαφές πως η Τουρκία δεν θα σταματήσει να υποστηρίζει πως το τουρκολιβυκό μνημόνιο ισχύει και εφαρμόζεται.

Ενήμερη η Λευκωσία

Συνεπώς θα σταλούν, όπως είχε ανακοινώσει, ερευνητικά σκάφη εντός της περιοχής που προβλέπει το παράνομο συμφωνητικό. Την ίδια ώρα, η κατοχική δύναμη θα επιχειρήσει να συμπληρώσει το κενό που αφέθηκε από την ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία, δηλαδή στην περιοχή μεταξύ Ρόδου-Καστελόριζου και Κύπρου. Αυτή η περιοχή αναμένεται πως θα αποδειχθεί η αχίλλειος πτέρνα της ελληνοαιγυπτιακής συμφωνίας. Και δεν είναι μόνο αυτή η ρύθμιση, που δημιουργεί προηγούμενο και που προφανώς θα προκαλέσει προβλήματα σε μελλοντικές συνομιλίες της Ελλάδας με γειτονικές χώρες.

Ο ασκός του Αιόλου δεν άνοιξε τώρα, αλλά προ πολλού. Η Τουρκία θέλει να ελέγξει την περιοχή, να καταστήσει την Ανατολική Μεσόγειο τουρκική λίμνη και επιχειρεί να το κάνει με όλους τους τρόπους, πρωτίστως διά της ισχύος. Δεν αποδέχεται οποιαδήποτε απόφαση και ενέργεια, που η ίδια θεωρεί ότι μπορεί να επηρεάσει τους σχεδιασμούς της. Γι’ αυτό και την περίοδο αυτή αναμένεται ότι θα αποδειχθεί πιο επιθετική. Το θέμα είναι κατά πόσο θα υπάρξει χώρος για τη διπλωματία, την όποια διαμεσολάβηση, όπως εκείνη της γερμανικής προεδρίας.

Η Λευκωσία ήταν ενήμερη των διπλωματικών κινήσεων της Αθήνας σε σχέση με τις διαπραγματεύσεις για την οριοθέτηση της ΑΟΖ με την Αίγυπτο και παρακολουθούσε τα διαδραματιζόμενα. Η συμφωνία για μερική οριοθέτηση, μετά την υπογραφή της στάλθηκε προς την Κυπριακή Δημοκρατία. Το κείμενο μελετάται και αναμένεται ότι θα συζητηθεί μεταξύ των δυο κυβερνήσεων, κυρίως τα σημεία που αφορούν και την Κύπρο. Για τη Λευκωσία παραμένει ως θέμα στην ατζέντα η συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ με την Ελλάδα. Η μπάλα βρίσκεται στο ελλαδικό γήπεδο προ πολλού.

Δύο κράτη θέλει η Τουρκία στην Κύπρο

Η κινητικότητα που αναμένεται στο Κυπριακό μετά τις ψευδοεκλογές, που χρονικά τοποθετούνται τον ερχόμενο Οκτώβριο, θα είναι σε μια άλλη βάση, υποστηρίζει η τουρκική πλευρά. Η Άγκυρα έχει διαμηνύσει προς κάθε κατεύθυνση πως μετά την κατάρρευση της Πενταμερούς Διάσκεψης στο Κραν Μοντανά τον Ιούλιο του 2017, στο τραπέζι προς συζήτηση είναι μόνο, όπως υποστηρίζουν, η λύση δύο κρατών.

Βεβαίως, ήταν η κατοχική Τουρκία εκείνη που προκάλεσε την κατάρρευση της Πενταμερούς, ενώ ουδέποτε συζήτησε μια μορφή λύσης που θα οδηγούσε την Κύπρο στην κανονικότητα. Ακόμη και μετριοπαθείς αρθρογράφοι στα Κατεχόμενα σημειώνουν πως έχει κλείσει ο κύκλος των συζητήσεων για συμφωνία με βάση την ομοσπονδία, την οποία, ειρήσθω εν παρόδω, η κάθε πλευρά την εννοούσε διαφορετικά.

Όπως αναφέρουν ξένοι διπλωμάτες, η Τουρκία θα επιδιώξει να επιβάλει εκβιαστικά και με απειλές μια νέα βάση συζήτησης. Θα προτάξει, βέβαια, το θέμα της ενέργειας. Η συνεννόηση στο ζήτημα αυτό –με βάση την τουρκική προσέγγιση– θα αποτελεί πρόκριμα και για τη μορφή μιας συμφωνίας, που θα πρέπει, ωστόσο, να διασφαλίζει τα συμφέροντα της Άγκυρας στο πεδίο της ενέργειας, όπως και τον στρατηγικό έλεγχο του νησιού.

Οι τελευταίες κινήσεις της Άγκυρας για τη δημιουργία μετώπου στις εκλογές, που στοχεύουν στον εκτροχιασμό του Ακιντζί, έχει σχέση και με τους χειρισμούς, που θα ακολουθήσουν. Για την Τουρκία η πολιτική δεν αλλάζει αναλόγως ποιος είναι ηγέτης του κατοχικού καθεστώτος, αλλά επιδιώκει να σταλεί το μήνυμα πως η επιλογή, που θα γίνει στις ψευδοεκλογές, θα εκφράζει την τάση για δυο κράτη.