Θα παίξει άραγε ο Ερντογάν τα ρέστα του στο Καστελλόριζο;

Ο τραχύς δρόμος των ελληνοτουρκικών σχέσεων δεν αναμένεται να γίνει σύντομα πιο βατός. Μάλλον το αντίθετο. Εκτός από τα τουρκικά γεωτρύπανα στην κυπριακή ΑΟΖ, η δημοσιοποιημένη απόφαση της Άγκυρας να στείλει το “Ουρούτς Ρέϊς” για σεισμικές έρευνες πιθανότατα και εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας στην περιοχή του Καστελλόριζου, οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε ελληνοτουρκική κρίση, χωρίς να αποκλείεται το ενδεχόμενο αυτή να μετεξελιχθεί σε θερμό επεισόδιο με ανυπολόγιστες συνέπειες.

Σε περίπτωση που ο Ερντογάν υλοποιήσει τον σχεδιασμό για σεισμικές έρευνες στην περιοχή νότια του Καστελλόριζου, η Αθήνα είναι υποχρεωμένη να απαντήσει. Όσο και αν η ελληνική κυβέρνηση απεύχεται μία τέτοια εξέλιξη, προετοιμάζεται γι’ αυτήν. Οι Ένοπλες Δυνάμεις βρίσκονται σε ετοιμότητα, εν αναμονή των τουρκικών κινήσεων. Σύμφωνα με πληροφορίες, μάλιστα, έχουν ήδη ληφθεί προληπτικά μέτρα και στο διπλωματικό και στο στρατιωτικό επίπεδο.

Η Αθήνα έχει φροντίσει να γνωστοποιήσει τις κόκκινες γραμμές, ώστε η Άγκυρα να γνωρίζει τι θα ακολουθήσει σε περίπτωση που δεν περιοριστεί σε παράτυπες NAVTEX για ανύπαρκτες ασκήσεις και σε προπαγανδιστικούς χάρτες, αλλά προχωρήσει σε σεισμικές έρευνες. Για τον σκοπό αυτό, μάλιστα, αναμένεται να πυκνώσει η παρουσία ελληνικών πολεμικών σκαφών στην επίμαχη περιοχή.

Σε αντίθεση με την Κύπρο, η Ελλάδα διαθέτει ένοπλες δυνάμεις με αποτρεπτική ισχύ. «Είμαστε ψύχραιμοι, αλλά δεν χωράει ασάφεια σε ό,τι έχει να κάνει με παραβίαση της ελληνικής κυριαρχίας», μας είπε υψηλά ιστάμενη πηγή του υπουργείου Εξωτερικών. Όπως είναι γνωστό, οι Τούρκοι έχουν προαναγγείλει ότι θα προβούν μετά τις 15 Αυγούστου σε σεισμικές έρευνες και στην ελληνική υφαλοκρηπίδα (ΑΟΖ δεν έχουμε ανακηρύξει). Η εκτίμηση που υπάρχει σε διπλωματικούς κύκλους, τόσο στην Αθήνα όσο και στην Λευκωσία, είναι ότι η ώρα της αλήθειας, όποια και αν είναι αυτή, θα έρθει τον Σεπτέμβρη και πιθανότερο τον Οκτώβρη.

Παρ’ ότι η Ουάσιγκτον αντιλαμβάνεται για πρώτη φορά τόσο ξεκάθαρα την Ελλάδα ως στρατηγικό εταίρο-κλειδί στην Ανατολική Μεσόγειο, οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις βρίσκονται ακόμα σε μεταβατική φάση. Ο κύβος δεν έχει ριφθεί, με αποτέλεσμα, οι Αμερικανοί να είναι ακόμα αμφίθυμοι όσον αφορά τον βαθμό της παρέμβασής τους στην πιθανή περίπτωση που ο Ερντογάν τελικά επιλέξει να τραβήξει το σκοινί και να προκαλέσει κρίση.

Μικρό καλάθι για Ουάσινγκτον

Αυτός είναι ο λόγος που στην Αθήνα δεν ελπίζουν σ’ αυτή τουλάχιστον τη φάση πολλά από την αμερικανική πλευρά. Ούτε βέβαια από την ΕΕ, η οποία, ως συνήθως, θα αντιδράσει καθυστερημένα και η αντίδρασή της θα περιοριστεί σε ανακοινώσεις, όχι σε πράξεις. Στο υπουργείο Εξωτερικών αξιολογούν και συσχετίζουν το γεγονός ότι η αντίθεση ΗΠΑ-Τουρκίας όσον αφορά τη ζώνη ασφαλείας στη βορειοανατολική Συρία, δεν εμπόδισε τις δύο χώρες να καταλήξουν σε μία συμφωνία, η οποία δεν είναι και ό,τι καλύτερο για τους Κούρδους.

Όπως είναι γνωστό, συμφωνήθηκε η δημιουργία ενός κέντρου κοινών επιχειρήσεων, με σκοπό να συντονίζει και να διαχειρίζεται τη σχεδιαζόμενη ζώνη ασφαλείας. Το θετικό είναι ότι η συμφωνία απομακρύνει το ενδεχόμενο τουρκικής εισβολής στα ανατολικά του Ευφράτη, όπου υφίσταται το κουρδικό κρατικό μόρφωμα και σταθμεύουν αμερικανικές και γαλλικές δυνάμεις. Υπενθυμίζουμε ότι πριν από μερικές ημέρες, ο ίδιος ο Ερντογάν είχε προαναγγείλει την πραγματοποίηση τουρκικής στρατιωτικής επιχείρησης στην περιοχή.

Η συμφωνία επετεύχθη έπειτα από τριήμερες διαπραγματεύσεις σε επίπεδο στρατιωτικών αξιωματούχων. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι οι διαπραγματεύσεις ολοκληρώθηκαν και ότι οι αμερικανοτουρκικές διαφορές εξαλείφθηκαν. Εξάλλου, τα μέχρι τώρα δεδομένα αποδεικνύουν ότι παράλληλα υφίσταται κοινός σχεδιασμός Άγκυρας-Μόσχας για τη συνεργασία τους γενικά και ειδικά στη Συρία. Η γενική συνεργασία τους αντιτίθεται στους κανόνες του ΝΑΤΟ, ενώ η ειδική, στη Συρία, προσκρούει συχνά στις αντιτιθέμενες επιδιώξεις. Η εκατέρωθεν εμπιστοσύνη μεταξύ ΗΠΑ και Τουρκίας, πάντως, έχει τραυματιστεί βαρύτατα, εάν δεν έχει χαθεί ολοσχερώς.

Μία ακόμα παράμετρος είναι η παρέμβαση της Άγκυρας στη Λιβύη. Εφοδιάζει μαζικά την αναγνωρισμένη κυβέρνηση των ισλαμιστών, που έχει έδρα την Τρίπολη, με οπλισμό. Ο επικεφαλής της Φαγιέζ Αλ-Σάρατζ δέχεται στρατιωτική και πολιτική βοήθεια από την Τουρκία στην ένοπλη σύγκρουση με τον στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ που ηγείται της άλλης κυβέρνησης. Ο Ερντογάν εκμεταλλεύεται τη σχέση με την κυβέρνηση Αλ-Σάρατζ για να υπογράψει συμφωνία οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας με τη Λιβύη, παρακάμπτοντας την Κρήτη!

Υποδείξεις Ακιντζί

Ακόμα και αν αυτό δεν πραγματοποιηθεί, γεγονός παραμένει ότι η γεώτρηση του “Γιαβούζ” στα ανοιχτά της Καρπασίας έφτασε στα 1710 μέτρα, σύμφωνα με τον Τούρκο υπουργό Ενέργειας Φατίχ Ντονμέζ, ο οποίος επισκέφθηκε το τουρκικό γεωτρύπανο με ελικόπτερο. Ακολούθησε ένα επικοινωνιακό σόου! Το “Γιαβούζ”, πάντως, αναμένεται να ολοκληρώσει το πρόγραμμά του σε 75 μέρες.

Όσον αφορά στην Κύπρο, η οποία έχει περιέλθει σε ιδιαίτερα δυσχερή θέση λόγω των παράνομων τουρκικών γεωτρήσεων, η κυβέρνηση Αναστασιάδη αποφάσισε να ενισχύσει τον ρόλο της γαλλικής Total. Αφ’ ενός παραχώρησε στην κοινοπραξία Total-ΕΝΙ το θαλάσσιο οικοπέδο 7, αφ’ ετέρου με την αναδιάρθρωση των μεριδίων στα παραχωρηθέντα στην ιταλική ΕΝΙ θαλάσσια οικόπεδα, ώστε να συμμετάσχει και η Total. Αυτό σημαίνει ότι επιχειρεί να οχυρωθεί πίσω από τη Γαλλία, η οποία έχει αποδείξει ότι έχει και την ισχύ και τη βούληση να υπερασπίσει την εταιρεία της, αποτρέποντας τουρκικές παρεμβάσεις.

Εν μέσω αυτού του κλίματος, έχουν ενταθεί οι πιέσεις για επανεκκίνηση των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό. Ο ηγέτης του ψευδοκράτους Μουσταφά Ακιντζί εμφανίζεται να προωθεί την συνεννόηση, αλλά την ίδια στιγμή δηλώνει πως τα τουρκικά γεωτρύπανα δεν θα είχαν εμφανιστεί στην Ανατολική Μεσόγειο, αν η Κυπριακή Δημοκρατία δεν είχε προχωρήσει σε «μονομερείς», όπως τις χαρακτηρίζει, ενέργειες. Εμμένει, μάλιστα, στην πρόταση του για τη δημιουργία μιας κοινής επιτροπής για τη συνδιαχείριση των υδρογονανθράκων, αν και η πρότασή του έχει ήδη απορριφθεί από την κυπριακή κυβέρνηση.

Είναι εμφανές ότι η Άγκυρα επιδιώκει να επιβάλει στην Κύπρο μια συνομοσπονδιακή λύση δύο “ίσων” κρατικών οντοτήτων, αλλά όπου την συμφέρει να ισχύουν κανόνες ομοσπονδίας. Ένας τέτοιος τομέας είναι τα οφέλη από την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου που έχουν βρεθεί στα νότια της Μεγαλονήσου. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, έτσι όπως εξελίσσονται τα πράγματα, ελλοχεύει ο κίνδυνος να παρέμβουν οι μεγάλες δυνάμεις, οι οποίες θεωρητικά στηρίζουν Ελλάδα και Κύπρο, με σκοπό να σπρώξουν σε διάλογο την Λευκωσία, αφ’ ενός εξισώνοντας τον θύτη με το θύμα, αφ’ ετέρου σε κάποιου είδους διαμοιρασμό των εσόδων από το φυσικό αέριο.