Θωρακίζουν τη γεώτρηση της Exxon Mobil οι Αμερικανοί

Θωρακίζουν πολιτικά και στρατιωτικά τις γεωτρήσεις τους οι Αμερικανοί στο τεμάχιο 10 της κυπριακής ΑΟΖ, που αρχίζουν αυτές τις ημέρες. Τα μηνύματα έχουν σταλεί προς την Άγκυρα μέσα από διάφορα κανάλια, ενώ, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, εντός της εβδομάδας αναμένεται στη Λευκωσία ο υφυπουργός Εξωτερικών, αρμόδιος για θέματα ενέργειας, Φράνσις Φάνον.

Η κάθοδος του Αμερικανού υφυπουργού, τον οποίο συνάντησε στην Ουάσινγκτον προ ημερών ο Κύπριος υπουργός Εξωτερικών Νίκος Χριστοδουλίδης, συμπίπτει με την ενεργειακή δραστηριότητα της Exxon Mobil και αυτό δεν θεωρείται καθόλου τυχαίο. Ο κ. Φάνον θα επισκεφθεί κι άλλες χώρες της περιοχής, όχι όμως την Τουρκία. Στη γεωπολιτική σκακιέρα, οι κινήσεις είναι για τους Αμερικανούς καθορισμένες, δεν είναι ξεκάθαρο, όμως, στο τακτικό κομμάτι, πώς θα κινηθούν οι Τούρκοι.

Οι Αμερικανοί κινούνται με διπλό στόχο. Ο πρώτος είναι γεωπολιτικός και αφορά στη διαμόρφωση άξονα στην περιοχή. Ο δεύτερος συνδέεται με τα ενεργειακά, που έχουν πολιτική, στρατηγική σημασία αλλά και οικονομική. Όπως προκύπτει από τις επαφές του υπουργού Εξωτερικών στις ΗΠΑ την περασμένη εβδομάδα, οι Αμερικανοί ενδιαφέρονται για τις τριμερείς.

Όπως είναι γνωστό, θα πραγματοποιηθεί με τη συμμετοχή των ΗΠΑ, Ελλάδος, Κύπρου και Ισραήλ μια τετραμερής με συγκεκριμένη ατζέντα (τρομοκρατία, περιφερειακή ασφάλεια) τον Δεκέμβριο στην περιοχή με τους Αμερικανούς να εκπροσωπούνται από τον υφυπουργό Εξωτερικών, Γουές Μίτσελ. Σε μεταγενέστερο στάδιο θα πραγματοποιηθεί νέα και σε αυτή θα συμμετάσχει ο υπουργός Εξωτερικών, Μάικ Πομπέο.

Άψε-σβήσε διαδικασία

Είναι προφανές πως η Ουάσινγκτον θα συνεχίσει να προσπαθεί να επαναφέρει στο δυτικό μαντρί την Τουρκία, ωστόσο είναι ξεκάθαρο πως θεωρούν δύσκολο να στηριχθούν στο καθεστώς Ερντογάν, καθώς υπάρχουν πολλά ανοικτά μέτωπα και ζητήματα, που επηρεάζουν τις σχέσεις των δυο χωρών. Εάν, όμως, «τα βρουν», που είναι πολύ πιθανόν, θα πρέπει να μην είναι η Κύπρος στις παράπλευρες απώλειες της επαναπροσέγγισης αυτής. Κυρίως σε ό,τι αφορά στο Κυπριακό, καθώς εκτιμάται πως ενόψει των ερευνών και των ενεργειακών σχεδιασμών, σε περίπτωση επαναπροσέγγισης τους, δεν αποκλείεται μια κίνηση για άψε-σβήσε διαδικασία κλεισίματος του Κυπριακού.

Σε ό,τι αφορά στους ενεργειακούς σχεδιασμούς, η Exxon Mobil θα προχωρήσει σε δυο γεωτρήσεις στο οικόπεδο 10. Η πρώτη ξεκινά εντός των ημερών και αναμένεται να διαρκέσει μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου. Η δεύτερη θα αρχίσει σχεδόν αμέσως μετά και θα ολοκληρωθεί τέλος Ιανουαρίου. Το ζητούμενο είναι το μέγεθος των ανακαλύψεων καθώς από αυτό θα καθοριστούν και τα επόμενα βήματα. Σημειώνεται συναφώς ότι τους επόμενους δέκα μήνες θα υπάρξουν κι άλλες γεωτρήσεις από δυο εταιρείες, την Total και την ΕΝΙ. Συνεπώς, από τώρα μέχρι και το ερχόμενο φθινόπωρο, του 2019, θα υπάρξει έντονη κινητικότητα στα ενεργειακά.

Καθίσταται σαφές πως σε περίπτωση που βρεθούν μεγάλες ποσότητες υδρογονανθράκων, τότε η αμερικανική εταιρεία θα προχωρήσει στην κατασκευή LNG. Σε αυτή την περίπτωση, τα αμερικανικά συμφέροντα θα επεκταθούν από την κυπριακή ΑΟΖ και στο κυπριακό έδαφος, ό,τι και να σημαίνει αυτό.

Η Τουρκία δεν αναμένεται για ευνόητους λόγους να αντιδράσει, να παρενοχλήσει, να παρεμποδίσει το γεωτρύπανο της Exxon Mobil, Stena IceMax. Αναμένεται, ωστόσο, να καταγράψει την ενόχλησή της. Το καθεστώς Ερντογάν θέλει να έχει βέτο στο ενεργειακό πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, καθώς θεωρεί πως αποτελεί εργαλείο για να πετύχει τις στρατηγικές του επιδιώξεις. Θέλει να ελέγξει είτε απευθείας είτε μέσω των Τουρκοκυπρίων τόσο το αέριο όσο και την όδευσή του. Αν και σε σχέση με το τελευταίο καμία από τις εταιρείες και από τις χώρες όπου προέρχονται δεν συζητά το σενάριο να μεταφερθεί το αέριο με αγωγούς μέσω Τουρκίας.

Η τουρκική απάντηση

Σε αυτή τη φάση, αναμένεται πως η Τουρκία θα στείλει στην κυπριακή ΑΟΖ το γεωτρύπανό της, τον «Πορθητή». Όχι για έρευνες καθώς δεν έχει αυτή τη δυνατότητα σε αυτή τη φάση, αλλά για παρουσία και συντήρηση του κλίματος έντασης. Είναι, πάντως, προφανές πως εάν εντοπιστούν μεγάλες ποσότητες αερίου και η Τουρκία δεν είναι μέρος των σχεδιασμών, τότε θα χάσει το γεωπολιτικό παιχνίδι, την κεντρική επιδίωξή της να καταστεί περιφερειακή δύναμη με πρωταγωνιστικό ρόλο. Γι’ αυτό και αναμένεται να αντιδράσει, ώστε να παραμείνει στην εικόνα ή να μην υπάρξει εικόνα. Αυτό, το τελευταίο, είναι πλέον δύσκολο.

Στη Λευκωσία, πάντως, παρά τις διαβεβαιώσεις τρίτων, παρακολουθούν από κοντά τις τουρκικές κινήσεις, κυρίως γιατί θεωρείται ο Ερντογάν αστάθμητος παράγοντας. Στην Ανατολική Μεσόγειο, πάντως, πυκνή είναι η κίνηση πολεμικών σκαφών. Πέραν από τον αμερικανικό στόλο που «εδρεύει» μονίμως, υπάρχει ανοικτά της Κύπρου μια φρεγάτα.

Υπάρχει, επίσης, ελληνική παρουσία (μεταξύ άλλων παρακολουθείται το «Μπαρμπαρός», που βρίσκεται μεταξύ Κύπρου και Κρήτης), γαλλική, ρωσική και μια σειρά άλλων χωρών που μετέχουν στην UNFIL (Γερμανία, Ιταλία κ.λπ). Η κίνηση αυτή συνήθης μεν, έχει και παρουσίες που συνδέονται και με τα όσα θα ακολουθήσουν τους επόμενους μήνες σε σχέση με τις εξελίξεις στα ενεργειακά.

Οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν πλέον την Κύπρο και το Κυπριακό χωριστά από το πακέτο των ελλαδοτουρκικών ή και των σχέσεων τους με την Τουρκία, όπως γινόταν για δεκαετίες. Αυτό επιβεβαιώθηκε και από τις επαφές που πραγματοποίησε στις ΗΠΑ, την περασμένη εβδομάδα, ο υπουργός Εξωτερικών. Ο Νίκος Χριστοδουλίδης συναντήθηκε  δυο φορές με τον Αμερικανό ομόλογό του Μαικ Πομπέο και διαμόρφωσαν κανάλια απευθείας επικοινωνίας.

Η πρώτη συνάντηση με τον κ. Πομπέο, ήταν η επίσημη, όπου έγιναν οι συνομιλίες των δυο πλευρών και η δεύτερη σε δείπνο, κοινωνικού χαρακτήρα, στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, με μικρό αριθμό προσκεκλημένων. Παραγωγικές έχουν χαρακτηριστεί και οι επαφές με τον Σύμβουλο Εθνικής Ασφαλείας του Προέδρου Τραμπ, Τζον Μπόλτον. Η συνάντηση με την απερχόμενη μόνιμη αντιπρόσωπο των ΗΠΑ στον ΟΗΕ, Νίκι Χέιλι, στη Νέα Υόρκη, ξεκαθάρισε το θέμα της ειρηνευτικής δύναμης. Δεν είναι πρόθεση των Αμερικανών να «αγγίξουν» το ψήφισμα 186/64, το οποίο διασφάλιζε την παραμονή της και αποτελεί μέχρι σήμερα σημαντικό διπλωματικό όπλο.