Τί αναφέρει απόρρητο έγγραφο για Ουκρανικό

Δεν υπάρχει διαφοροποίηση τακτικής, άλλος σχεδιασμός από τη Λευκωσία ενόψει του συνεχιζόμενου πολέμου στην Ουκρανία, ως αποτέλεσμα της εισβολής της Ρωσίας. Η κυπριακή κυβέρνηση εκτιμά, σύμφωνα και με έγγραφο-οδηγίες προς το διπλωματικό προσωπικό, πως «η ζωή συνεχίζεται όπως και προηγουμένως» και δεν χρειάζονται αλλαγές.

Γραπτές οδηγίες του υπουργού Εξωτερικών, Γιαννάκη Κασουλίδη, προς όλο το διπλωματικό προσωπικό στην κεντρική υπηρεσία και στις διπλωματικές αποστολές, αναφέρουν πως «συνέχιση του πολέμου στην Ουκρανία δεν επηρεάζει τις προτάσεις μας για τα ΜΟΕ, ούτε τα βάζει στην κατάψυξη, κάτι που παρερμηνεύτηκε και ατυχώς αφέθηκε να νοηθεί». Η αναφορά σε παρερμηνεία αφορά το γεγονός ότι δεν είχαν ερμηνευτεί σωστά δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών, με αποτέλεσμα από τις Βρυξέλλες (από συνεργάτες του Ζοζέπ Μπορέλ) να ρωτούν κατά πόσο αποφασίσθηκε να εγκαταλειφθούν τα ΜΟΕ, τη στιγμή που ο Ύπατος Εκπρόσωπος Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας της Ε.Ε. με παρότρυνση της Λευκωσίας έθεσε το θέμα. Η κυπριακή κυβέρνηση διέψευσε ότι «τα ΜΟΕ εγκαταλείφθηκαν».

Στο ίδιο έγγραφο με θέμα «ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και στάση Κυπριακής Δημοκρατίας/Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης», περιγράφεται η θέση της Λευκωσίας στο Ουκρανικό, ενώ σε ό,τι αφορά το διά ταύτα, που αφορά την Κύπρο, η πολιτική κατεύθυνση είναι ΜΟΕ.

Πρόκειται για μια προσέγγιση, που προφανώς δεν λαμβάνει υπόψη το διεθνές περιβάλλον και τις εξελίξεις που συντελούνται στην ευρύτερη περιοχή και προδήλως επηρεάζουν και την Κύπρο πολλαπλώς. Τόσο από το γεγονός ότι συμμετείχε στη λήψη αποφάσεων (κυρώσεις) όσο και από το γεγονός ότι η κυπριακή οικονομία έχει (ή είχε) εξαρτήσεις από τη Ρωσία. Το μείζον, βέβαια, στην προκειμένη περίπτωση που αφορά και το Κυπριακό είναι ότι η αντίδραση της λεγόμενης διεθνούς κοινότητας στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία αλλάζει τα δεδομένα και τις προσεγγίσεις. Τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται ως αντίδραση σε μια εισβολή, μπορούν να αξιοποιηθούν και από την Κυπριακή Δημοκρατία. Οι κυρώσεις υπήρχαν στο τραπέζι, αποσύρθηκαν, αλλά μπορούν να επανέλθουν με πολιτική απόφαση. Προσφέρεται εν πολλοίς η ευκαιρία να τεθεί ο πραγματικός χαρακτήρας του Κυπριακού ζητήματος, ως θέματος εισβολής και συνεχιζόμενης κατοχής.

Απόρρητο έγγραφο

Στις γραπτές οδηγίες του υπουργού Εξωτερικών σημειώνονται, σε σχέση με τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, τα εξής: «Τα ΜΟΕ δεν είναι ούτε στην κατάψυξη, ούτε στο ψυγείο. Αποτελούν μια πρόταση πακέτο, μεστή από πλευράς ουσίας και περιεχομένου. Κατά τις επαφές μας συνεχίζουμε τις προσπάθειες προώθησης των ΜΟΕ με την ίδια ένταση και στοχοπροσήλωση. Προσπάθειες ειλικρινείς, που επιχειρούν να δημιουργήσουν κινητικότητα και να συμβάλουν στην επανάκτηση της χαμένης εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο κοινοτήτων. Η συνέχιση του πολέμου στην Ουκρανία δεν επηρεάζει τις προτάσεις μας για τα ΜΟΕ, ούτε τα βάζει στην κατάψυξη, κάτι που παρερμηνεύτηκε και ατυχώς αφέθηκε να νοηθεί. Ωστόσο, εκείνοι που θα ενεργοποιούντο σε διεθνές επίπεδο για την προώθηση των ΜΟΕ, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, είναι λογικό να μεταφέρουν τις ενέργειές τους προς αυτή την κατεύθυνση εν ευθέτω χρόνω».

Στη συνέχεια καταγράφεται και μια αναφορά, που επιβεβαιώνει πως ακόμη —αν και τούτο αναφέρθηκε προ πολλού— δεν υποβλήθηκε προς την τουρκική πλευρά η πρόταση: «Τα ΜΟΕ είναι στο τραπέζι ως πρόταση της πλευράς μας, η οποία σύντομα θα υποβληθεί προς την Τ/Κ πλευρά κατά επίσημο τρόπο». Αναφορά υπάρχει και για τη στάση της κατοχικής Τουρκίας στο Ουκρανικό και τις προσπάθειες της Άγκυρας να παρουσιαστεί ως δύναμη ειρήνης, που μεσολαβεί. Επί τούτου, το έγγραφο οδηγιών σημειώνει πως «η Τουρκία επιχειρεί να διαδραματίσει ρόλο μεσολαβητή στην εκτόνωση και επίλυση της κρίσης, αναλαμβάνοντας σειρά πολιτικών πρωτοβουλιών, οι οποίες ομοιάζουν με ασκήσεις δημοσίων σχέσεων παρά με ουσιαστικές προσπάθειες προς επίτευξη συγκεκριμένων αποτελεσμάτων».

Ενοχλημένη είναι η Λευκωσία και για το γεγονός ότι η κατοχική δύναμη δεν εφαρμόζει τις κυρώσεις. Αυτό γίνεται με την ανοχή, βέβαια, της Ε.Ε. και των Ηνωμένων Εθνών. Σημειώνεται πως η Άγκυρα έχει δηλώσει στις επίσημες επαφές της, προς κάθε κατεύθυνση, πως «μόνο κυρώσεις που αποφασίζουν τα Ηνωμένα Έθνη εφαρμόζει»! Στο έγγραφο για το θέμα αυτό αναφέρεται το εξής: «Η Τουρκία επέλεξε να μην εφαρμόσει τις κυρώσεις της Ε.Ε. επιδεικνύοντας μια στάση που σε καμία περίπτωση δεν συνάδει με την ιδιότητά της ως Σύμμαχος στο ΝΑΤΟ και υποψήφια για ένταξη στην Ε.Ε. Αυτή ακριβώς τη στάση έχουμε καταγγείλει σε ΗΠΑ, ΗΕ και Γαλλία, καθώς και σε επίπεδο Ε.Ε. με σχετική επιστολή προς τον  Ζ. Μπορέλ».

Εφαρμόζει τις κυρώσεις

Η Κυπριακή Δημοκρατία καταδίκασε από την πρώτη στιγμή την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Χωρίς περιστροφές και «ναι μεν άλλα». Στις οδηγίες προς τους διπλωμάτες, ο υπουργός Εξωτερικών σημειώνει τα εξής: Τα όσα τεκταίνονται στην Ουκρανία συνθέτουν ένα σκηνικό διεθνούς αστάθειας, το οποίο έχει προκαλέσει έντονους πολιτικούς κλυδωνισμούς και γεωπολιτικές ανακατατάξεις. Προσθέτει ότι η Κύπρος καταδίκασε από την πρώτη στιγμή την εισβολή σε βάρος μιας ανεξάρτητης, κυρίαρχης και εδαφικά ακέραιης χώρας και εκφράσαμε την έντονη αντίθεσή μας σε ενέργειες που παραβιάζουν κάθε αρχή δικαίου, όπως το απαραβίαστο των συνόρων και την Τελική Πράξη του Ελσίνκι, η οποία αποτελεί τον κώδικα συμπεριφοράς των κρατών έναντι των πολιτών και θέτει το πλαίσιο για την παραπέρα εξέλιξη της διαδικασίας για Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη.

Στη συνέχεια περιγράφει τα μέτρα που υιοθετήθηκαν από την Ε.Ε., «δρώντας σε πνεύμα ενότητας και αλληλεγγύης», υπενθυμίζοντας το κλείσιμο του Εθνικού Εναέριου Χώρου για ρωσικές αεροπορικές εταιρείες και αεροσκάφη και την ανάκληση αδειών ελλιμενισμού τριών πολεμικών πλοίων της Ρωσίας, τα οποία ήταν προγραμματισμένο να ελλιμενιστούν στο λιμάνι Λεμεσού.

Όσον αφορά στην ανθρωπιστική πτυχή, «έχουμε προχωρήσει στην καταβολή συνεισφοράς ύψους 100.000 ευρώ στο ταμείο του UN OCHA κι άλλων 100.000 ευρώ στο ειδικό ταμείο που συστάθηκε για στήριξη της Ουκρανίας. Επιπρόσθετα, σε συντονισμό με άλλες κρατικές υπηρεσίες και τον Επίτροπο του Πολίτη, διευθετήθηκε η αποστολή του πρώτου πακέτου ανθρωπιστικής βοήθειας, που ξεπερνά το 1.000.000 ευρώ».

Παράλληλα, σημειώνει πως εφαρμόσθηκαν πλήρως οι διατάξεις της σχετικής ευρωπαϊκής οδηγίας που προβλέπει απόδοση καθεστώτος προσωρινής προστασίας σε Ουκρανούς πολίτες. Την ίδια ώρα, οι διπλωματικές αποστολές της ΚΔ έχουν ενημερωθεί για τις διευκολύνσεις που παρέχουν σε Ουκρανούς πρόσφυγες, που έχουν δικαίωμα, μεταξύ άλλων, παραμονής και εργασίας σε ευρωπαϊκό έδαφος για περίοδο 12 μηνών. Το υφυπουργείο Τουρισμού έχει εξασφαλίσει 3000 κλίνες σε ξενοδοχειακές μονάδες και καταλύματα, τα οποία είναι έτοιμα να φιλοξενήσουν Ουκρανούς πρόσφυγες. Προτρέπει, επίσης, τους διπλωμάτες να αντιμετωπίζουν τις προσπάθειες παραπληροφόρησης σε βάρος της Κύπρου, όπως με το θέμα του SWIFT.