Τί κρύβει η παρέμβαση Οκτάι για Καστελλόρίζο-Οινούσσες

Η Άγκυρα, δια του αντιπροέδρου Φουάτ Οκτάι, “στοχοποιεί” και πάλι τα νησιά, πρωτίστως το Καστελλόριζο και τις Οινούσες, επαναφέροντας με ένταση το θέμα των “γκρίζων ζωνών” στο Αιγαίο. Ισχυρίστηκε ο κ. Οκτάι, ότι η εγγύτητα στην Τουρκία των δύο αυτών νησιών, αποτελεί λόγο ώστε να μην έχουν αυτά τα νησιά υφαλοκρηπίδα. Το γεγονός ότι η οικονομική κρίση “ροκανίζει” τον Ερντογάν και η χώρα οδεύει προς εκλογές, δεν συνιστά τον μοναδικό ή και τον ουσιαστικότερο λόγο που η Άγκυρα κλιμακώνει την επιθετική ρητορική της και προβαίνει σε συνεχείς και έμπρακτες κινήσεις αμφισβήτησης, “γκιζαρίσματος” ελληνικής κυριαρχίας και κυριαρχικών δικαιωμάτων.

Οι επιδιώξεις της Άγκυρας και η “αναθεωρητική πολιτική” της για το καθεστώς του Αιγαίου, είναι διαχρονικές και σταθερές. Το ερώτημα όμως στη παρούσα φάση, είναι τελικά “πού το πάει ο Ερντογάν” και “μέχρι πού μπορεί να φτάσει”. Η Αθήνα έχει μια σειρά από λόγους να προβληματίζεται για την πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Το μεγαλύτερο βέβαια θέμα που την απασχολεί και μέσα από την συνεχή κλιμάκωση της επιθετικής τουρκικής ρητορικής, είναι τι γίνεται στη Τουρκία και πού μπορεί να οδηγήσει η κατάσταση και η εσωτερική αναταραχή.

Δύσκολα πάντως μπορούν να προβλεφθούν, τουλάχιστον αυτές τις ώρες, οι πολιτικές εξελίξεις στην Τουρκία, όπως σημειώνουν αξιόλογοι παρατηρητές και γνώστες των καταστάσεων στη γείτονα χώρα, που επιπρόσθετα επισημαίνουν πως δεν έχει ξεχωρίσει ακόμα από την αντιπολίτευση κάποιο πρόσωπο που θα σταθεί με αξιώσεις (εκλογικές/πολιτικές) απέναντι στον Ερντογάν και να τον οδηγήσει σε καθαρή εκλογική ήττα.

Πολύ δε περισσότερο, σημειώνουν, ότι «κανείς δεν ξέρει, αν τουλάχιστον στην πολιτική έναντι της Ελλάδας, ο ενδεχόμενος διάδοχος του Ερντογάν θα είναι ηπιότερος, ή θα οξύνει ακόμα περισσότερο τις καταστάσεις». Έθεταν δε το ερώτημα «ο δαίμονας που δεν ξέρεις ακόμα, θα είναι καλύτερος;» Μετά την ένταση επί του πεδίου το καλοκαίρι του 2020, με τις “βόλτες” του Όρουτς Ρέις , ακόμα και μέσα από τα 12 ναυτικά μίλια και το “άπλωμα” ισχυρών ναυτικών δυνάμεων της Ελλάδας και της Τουρκίας στην περιοχή.

Η Άγκυρα έχει μεν μια κλιμακούμενη επιθετική ρητορική, αλλά επί του πεδίου, τουλάχιστον μέχρι τώρα, δεν έχει προβεί σε “εμπρηστικές κινήσεις”. Η κατάσταση δεν έχει προφανώς τις διαστάσεις μιας ανοιχτής κρίσης που εγκυμονούσε ακόμα και “θερμό επεισόδιο”, όπως το καλοκαίρι του 2020. Ωστόσο μόνο ηρεμία δεν υπάρχει στα ελληνοτουρκικά, καθώς η Τουρκία με κάθε τρόπο επαναφέρει την ατζέντα των μονομερών διεκδικήσεων της και συντηρεί σταθερά ένα κλίμα τεχνητής έντασης.

“Σφήνα” για Καστελλόριζο, Οινούσσες

Ο αντιπρόεδρος της Τουρκίας Φουάτ Οκτάι, έβαλε στο “στόχαστρο” εκ νέου Καστελλόριζο και Οινούσσες. Σε τηλεοπτική του συνέντευξη αναφορικά με το Καστελλόριζο σημείωσε :«Είχαμε αναφερθεί στο Καστελλόριζο. Μιλάμε για ένα μικροσκοπικό νησί. Απέχει 580 χιλιόμετρα από την ηπειρωτική χώρα της Ελλάδας. Ενώ από την Τουρκία απέχει, νομίζω, περίπου 4 μίλια. Δηλαδή φωνάζει ο κόκορας στο νησί και τον ακούτε» λέει ο Οκτάι.

«Δηλαδή αν είναι να αγοράσουν ψωμί και γάλα θα έρθουν στην Τουρκία. Είναι τόσο κοντά. Κι έρχονται και διεκδικούν υφαλοκρηπίδα από αυτό το νησί. Δεν είναι τίποτα άλλο αυτό από εγωιστική και κακομαθημένη στάση. Η Τουρκία δεν μπορεί να υποχωρεί». Σε ό,τι αφορά στις Οινούσσες, το “δεξί χέρι” του Ερντογάν σημείωσε ότι «αν φωνάξετε θα σας ακούσουν απέναντι, δε χρειάζεται να χρησιμοποιήσετε τηλέφωνο. Από τέτοια κοντινά νησιά έρχονται ακριβώς μπροστά μας και διώχνουν και τους ψαράδες. Δεν έχουν όριο».

Παράλληλα, ο Φουάτ Οκτάι επανέφερε το θέμα των “γκρίζων ζωνών” σημειώνοντας ότι η Ελλάδα πρέπει να σταματήσει τόσο τη στρατιωτικοποίηση όσο και την εγκατάσταση ανθρώπων στα νησιά. «Η Ελλάδα πρέπει να σταματήσει αυτές τις στάσεις, να σταματήσει αυτή τη διαταραγμένη συμπεριφορά. Σε αυτό περιλαμβάνεται και το θέμα της εγκατάστασης ανθρώπων σε νησιά, όπως και της στρατιωτικοποίησης των νησιών. Αν η Ελλάδα νομίζει ότι θα νικήσει με τετελεσμένα, αφήνοντας τα ζητήματα στη διάρκεια του χρόνου, θα δει πως δε θα νικήσει. Η Τουρκία ξεκίνησε τα απαραίτητα βήματα, έχει δει το παιχνίδι και θα κάνει αυτό που πρέπει», επισήμανε.

Η “σφήνα” Οκτάι, εν μέσω κλιμάκωσης της επιθετικής ρητορικής της Άγκυρας και συνεχών προκλήσεων, για απ’ ευθείας διάλογο με την Ελλάδα για επίλυση των προβλημάτων, έχει την δική της βαρύτητα καθώς η Άγκυρα επιχειρεί να εμπλέξει την Αθήνα σε ένα εφ΄όλης της ύλης απ΄ευθείας πολιτικό διάλογο, χωρίς ατζέντα και προϋποθέσεις. Η τουρκική πλευρά επιθυμεί μέσα από μια συνάντηση κορυφής να “εγκλωβίσει” την Ελλάδα σε συζήτηση για την αποστρατιώτικοποίηση των νησιών που η ελληνική πλευρά έχει όχι μόνο αντικρούσει κατ΄επανάληψη αλλά το έχει θέσει και στον ΟΗΕ ξεκάθαρα ως θέμα εθνικής ασφαλείας, ενώ επιδιώκει και συζήτηση για αυτό που αποκαλεί “γκρίζες ζώνες” στο Αιγαίο.

Η Τουρκία σε κεντρικό πλάνο θέτει και το κρίσιμο ζήτημα του Καστελλορίζου καθώς υποστηρίζει πως η υφαλοκρηπίδα του αφορά τη Μεσόγειο και πως το συγκεκριμένο νησί δεν είναι στο σύμπλεγμα του Αιγαίου και δεν επιθυμεί να ενταχθεί στα ζητήματα του Αιγαίου. Η Ελλάδα έχει αντίθετη άποψη και υπενθυμίζει πως το Καστελλόριζο ανήκει στα Δωδεκάνησα και βρίσκεται στο Αιγαίο, άρα το θέμα αφορά την υφαλοκρηπίδα από την Αλεξανδρούπολη μέχρι και το Καστελλόριζο.

Ψάχνει ραντεβού με Μπάιντεν

Το πακέτο με τα “θέματα αγκάθια’ της Άγκυρας (αποστρατιωτικοποίηση νησιών, γκρίζες ζώνες Καστελλόριζο κ.α) έχει τεθεί από την τουρκική πλευρά και στις περιβόητες διερευνητικές συνομιλίες, που παρά την καλή διάθεση που δείχνει η Αθήνα, είναι μετέωρες και χωρίς αποτέλεσμα, λόγω των εμμονών της Τουρκίας, αν και παραμένουν ακόμα ζωντανές.

Η Τουρκία δεν φαίνεται να έχει την πρόθεση και την διάθεση να δείξει ευελιξία και ελαστικότητα καθώς οι στοχεύσεις και τα κίνητρα της είναι ευρύτερα γεωστρατηγικά και αφορούν πλέον όχι μόνο το Αιγαίο, αλλά και την Ανατολική Μεσόγειο και για αυτό η ατζέντα της περιλαμβάνει και τις βασικές μονομερείς διεκδικήσεις της στο Αιγαίο, αλλά και όσα θεωρεί κεκτημένα από τις έκνομες ενέργειες της στην Ανατολική Μεσόγειο.

Στο πλαίσιο αυτό, αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα το αν θα κλειδώσει οριστικά μια συνάντηση του Αμερικανού προέδρου Τζό Μπάϊντεν με τον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη στην Ουάσιγκτον μέσα στο πρώτο τρίμηνο-τετράμηνο του 2022. Και κυρίως θα είναι καθοριστικές για τις εξελίξεις στη περιοχή, αλλά και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις οι παράμετροι που θα τεθούν επί τάπητος στην πιθανή συνάντηση των δύο ηγετών.