Τί περιθώρια δίνει η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία στον Ερντογάν

Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έδειξε τις πραγματικές προθέσεις του προέδρου Πούτιν, οι οποίες δεν ήταν η εφαρμογή των Συμφωνιών του Μινσκ, αλλά ο έλεγχος της Ουκρανίας. Στο διάγγελμά του ο Πούτιν επικαλέσθηκε λόγους ασφαλείας της Ρωσίας, την προστασία των Ρωσοφώνων της Ουκρανίας, αλλά και ιστορικούς λόγους βάσει των οποίων η Ουκρανία είναι ρωσική. Για τους λόγους αυτούς ως πρώτη κίνηση κήρυξε την “ανεξαρτησία” των δύο αυτονομημένων ουκρανικών περιοχών Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ, τινάζοντας στον αέρα κάθε διπλωματική διαδικασία.

Οι “ιστορικοί λόγοι” και η “προστασία μειονοτήτων” αποτελούν συνήθως προσφιλή επιχειρήματα αναθεωρητικών κρατών, τα οποία ελκύονται από θεωρίες περί “ζωτικού χώρου” και “σφαιρών επιρροής”, κατά πλήρη απόκλιση από το Διεθνές Δίκαιο και την Χάρτα των Ηνωμένων Εθνών, ως προς τον σεβασμό της κυριαρχίας και εδαφικής ακεραιότητας ανεξαρτήτων κρατών. Τα κράτη αυτά συνήθως δεν διακρίνονται για δημοκρατικές επιδόσεις στο εσωτερικό τους.

Γερμανόφωνους θα υπερασπίζετο η ναζιστική Γερμανία όταν εισέβαλε στην Τσεχοσλοβακία το 1939 και τουρκόφωνους η Τουρκία στην Κύπρο το 1974. Ιστορικούς λόγους επικαλείται και η Κίνα προκειμένου να χαράξει αυθαίρετα θαλάσσιες ζώνες της αρεσκείας της, παραβιάζοντας κατάφορα το Διεθνές Δίκαιο Θαλάσσης. Τα ρωσικά στρατεύματα σε Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ ονομάσθηκαν «ειρηνευτική δύναμη». Κατ’ αναλογία «ειρηνευτική δύναμη» βαπτίσθηκαν τα στρατεύματα του “Αττίλα” το 1974 στην Κύπρο. Μετά την εκδήλωση της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία και μάλιστα σε πολλά μέτωπα, ουδείς γνωρίζει ακόμη την ακριβή αντίληψη της Ρωσίας περί του “χώρου ασφαλείας” που διεκδικεί.

Σίγουρα δεν εξαντλείται στις αυτονομημένες περιοχές Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ, περί το 1/3 των ομώνυμων επαρχιών; Ούτε περιορίζεται μόνο σε ολόκληρες τις επαρχίες αυτές (οι οποίες ελέγχονται από τις ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας και στις οποίες υπάρχει ελληνική ομογένεια 150.000 ατόμων). Συμπεριλαμβάνεται ολόκληρη η Ουκρανία ή μεγάλο μέρος της; Μήπως στον χώρο ασφαλείας συμπεριλαμβάνονται και οι τρεις βαλτικές χώρες, η Ρουμανία και η Βουλγαρία (ο Πούτιν έχει ήδη ζητήσει επαναφορά του καθεστώτος, προ του 1997) ή και ακόμη δυτικότερα (τα πρώην κράτη δορυφόροι του Συμφώνου της Βαρσοβίας);

Η Δύση απέτυχε να προβλέψει και να προλάβει τις εξελίξεις, αν και διαθέτει εμπειρία των αντιλήψεων, προθέσεων και της πρακτικής Πούτιν. Ενώ θα μπορούσε από το 2014 να πιέσει την Ουκρανία, όπως εφαρμόσει τις Συμφωνίες του Μινσκ, αντιθέτως την ενεθάρρυνε να εισέλθει στους δυτικούς θεσμούς, δίχως να είναι έτοιμη η ίδια να στηρίξει δυναμικά την επιλογή αυτή. Με την έναρξη της κρίσεως και ενώ η Ρωσία άρχισε να συσσωρεύει στρατεύματα περιμετρικά της Ουκρανίας, οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ αποσαφήνισαν ότι δεν θα στείλουν στρατεύματα στην Ουκρανία, ακόμη και σε περίπτωση εισβολής, βοηθώντας έτσι τον Πούτιν να λάβει τις τελικές αποφάσεις του.

Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και η Δύση

Η Δύση κατ’ επανάληψη προβαίνει στο πρώτο βήμα, δίχως να είναι έτοιμη για το επόμενο. Οι καταγγελίες των παραβιάσεων του Διεθνούς Δικαίου και τα οικονομικά μέτρα έχουν αποδειχθεί αναποτελεσματικά κατά το παρελθόν. Αντιθέτως ο κυνικός πρόεδρος Πούτιν κερδίζει μέχρι στιγμής το παιγνίδι της κρίσεως, με εφαρμογή πρώτα του διαχρονικού δόγματος “μακάριοι οι κατέχοντες” και εν συνεχεία διαπραγματεύσεων από θέσεως ισχύος.  Διαθέτοντας η χώρα του ένα ΑΕΠ που μόλις φθάνει το 1.5 τρισ. δολάρια δεν διστάζει να εμπλακεί δυναμικά σε μία κρίση έναντι των ΗΠΑ, με ΑΕΠ 24 τρισ. δολ. και της ΕΕ με ΑΕΠ 18 τρισ. δολ.

Στο διακρατικό παιγνίδι των κρίσεων κερδίζει ο περισσότερο αποφασισμένος πολιτικά, προετοιμασμένος στρατιωτικά και έτοιμος κοινωνικά να υπομείνει κόστος, θυσίες και θανάτους. Στην περίπτωση της ουκρανικής κρίσεως διαπιστώνεται του λόγου το αληθές, με περίτρανη διάψευση μερίδος αναλυτών που ερμηνεύουν τις διεθνείς σχέσεις και τα ζητήματα ισχύος με απόλυτη πρωτοκαθεδρία της οικονομίας. Οι ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και η ΕΕ θα λάβουν αποφάσεις εφαρμογής αυστηρών οικονομικών και ενεργειακών αντιποίνων.

Αποτελεί ζητούμενο η ποιότητα, η διάρκεια και η αποτελεσματικότητα των μέτρων, καθώς και οι επιπτώσεις τους στην Δύση και κυρίως στην Ευρώπη. Ειδικότερα τα ενεργειακά μέτρα θα δοκιμάσουν την ευρωπαϊκή συνοχή, λόγω του διαφορετικού βαθμού εξαρτήσεως των κρατών μελών από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες. Η πλούσια Ευρώπη των 600 εκατομμυρίων κατοίκων, για μία ακόμη φορά παραμένει φτωχός συγγενής και κομπάρσος στο ίδιο του το σπίτι. Η κοινή ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας και άμυνας μοιάζει με ανέκδοτο ενώ οι εθνικές πολιτικές των κρατών μελών κυριαρχούν.

Η Δύση ορθώς δεν ανέχεται την προσβολή των διατάξεων του Διεθνούς Δικαίου και της Χάρτας των Ηνωμένων Εθνών και ειδικότερα σε θεμελιώδεις διατάξεις όπως η κυριαρχία και η εδαφική ακεραιότητα ανεξαρτήτων κρατών. Η επιλεκτική ευαισθησία της εν τούτοις, ο καιροσκοπισμός και η κατά περίπτωση πολιτική “ίσων αποστάσεων”, πλήττει ανεπανόρθωτα την αξιοπιστία της και ενθαρρύνει τα ανά τον κόσμο αναθεωρητικά επεκτατικά κράτη να εφαρμόζουν ατιμώρητα τον νόμο της ζούγκλας.

Εάν η Δύση επεδείκνυε ανάλογη ευαισθησία και αντίδραση στην παράνομη τουρκική εισβολή και κατοχή στην Κύπρο, εφαρμόζοντας με ζήλο τα δεκάδες σχετικά ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών, ή εάν ο τουρκικός πειθαναγκασμός (απειλή χρήσεως βίας, προκλήσεις, διεκδίκηση κυριαρχίας και κυριαρχικών δικαιωμάτων, τουρκολιβυκό μνημόνιο) κατά κρατών-μελών της ΕΕ, όπως η Ελλάς και η Κύπρος, συναντούσε την άτεγκτη, άμεση και σκληρή δυτική στάση, ίσως σήμερα να μην είχαμε την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.

Αναβαθμίζεται η Τουρκία

Σε αυτή την συγκυρία η Τουρκία αναβαθμίζεται διπλωματικά και γεωστρατηγικά, ενώ ο πρόεδρος Ερντογάν ενθαρρύνεται με τις επιτυχημένες και άνευ αμέσων επιπτώσεων, αναθεωρητικές πρωτοβουλίες του προέδρου Πούτιν. Ο μεγάλος χαμένος της ουκρανικής κρίσεως είναι η ίδια η Ουκρανία, η οποία βρέθηκε για μία ακόμη φορά στο επίκεντρο του ανταγωνισμού Ρωσίας και Δύσεως. Η τρωτότητα της χώρας αυτής οφείλεται κυρίως στην έλλειψη κοινωνικής συνοχής, λόγω εθνολογικών, γλωσσικών και θρησκευτικών αποκλίσεων του πληθυσμού της.

Οι εν λόγω αποκλίσεις τροφοδοτούμενες με κατάλληλες εξωτερικά και εσωτερικά εναύσματα και προπαγάνδα, επέφεραν ευχερώς την διαίρεση της χώρας. Αυτό θα πρέπει ίσως να αποτελέσει το πρωταρχικό δίδαγμα για την χώρα μας, η οποία εν μέσω μίας θολής εθνικής στρατηγικής, άγεται και φέρεται μεταξύ έθνους, παγκοσμιοποιήσεως, δικαιωματισμού, παγκόσμιας διακυβέρνησης, πολιτών του κόσμου και υποδοχής μεταναστών αντιδιαμετρικών πολιτιστικών αντιλήψεων «για κάλυψη των δημογραφικών μας κενών», όπως διατείνονται επίσημοι πολιτειακοί και πολιτικοί φορείς.

Ειδικά μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η Ελλάς οφείλει να συνταχθεί με τις συμμαχίες της, θέτοντας όμως επίμονα, με καθαρό και δυναμικό τρόπο την αποσταθεροποιητική άμεση τουρκική απειλή. Οι διερευνητικές επαφές, επί παραδείγματι, υπό καθεστώς απειλής πολέμου, κυριαρχίας και κυριαρχικών δικαιωμάτων, θολώνουν το μήνυμα αυτό. Πέραν όμως και επάνω από όλα η πατρίδα μας οφείλει εστιάσει στην αυτοβοήθεια, αυξάνοντας την διαθεσιμότητα των στρατιωτικών μέσων, εντείνοντας την ταχεία υλοποίηση του εξοπλιστικού της προγράμματος, θέτοντας τις βάσεις αναπτυξιακής εξυγιάνσεως της αμυντικής βιομηχανίας, προβαίνοντας σε τομές στο προσωπικό των ενόπλων δυνάμεων (θητεία, εφεδρεία, Δομή Διοικήσεως), επενδύοντας στην υψηλή αμυντική τεχνολογία και προετοιμάζοντας κατάλληλα την κοινή γνώμη.

Ίσως με τον τρόπο αυτό ο “θεός της Ελλάδος” να βοηθήσει στην ταχεία αναπλήρωση του στρατιωτικού ελλείμματος που δημιούργησε η πολιτική αναλγησία και ιδεοληψία των προηγουμένων 20 ετών, δίχως εθνικές επιπτώσεις. Η αποτρεπτική αποτελεσματικότητα των δαπανηρών αυτών επιλογών βασίζεται όμως στην προϋπόθεση της ξεκάθαρης πολιτικής βουλήσεως για χρήση της στρατιωτικής ισχύος, όταν διακυβεύονται ζωτικά εθνικά συμφέροντα, για την οποία πρωτίστως θα πρέπει να έχει πεισθεί η αντίπαλη πλευρά.