Γιατί ένας πρωθυπουργός δεν έπρεπε να εμπιστευτεί το ΕΛΙΑΜΕΠ

Κάθε κυβέρνηση επιλέγει ως συμβούλους στελέχη, τα οποία με τη βαθιά τους κατάρτιση βοηθούν στην εκτέλεση του έργου της, όπως ο πρωθυπουργός το έχει σχεδιάσει. Βεβαίως, δεν νοείται σύμβουλος που να πιστεύει σε διαφορετική γραμμή από την κυβερνητική. Εντούτοις, μπορεί να επηρεάζει στη λήψη αποφάσεων.

Όμως, τι συμβούλους για τα θέματα εξωτερικής πολιτικής και εθνικής ασφάλειας προσλαμβάνει ένας πρωθυπουργός σε μια χώρα όπως η Ελλάδα που αντιμετωπίζει έναν δύσκολο γείτονα όπως η Τουρκία; Το βέβαιο είναι ότι θα προσλάβει συμβούλους οι οποίοι θα εμπνέουν εμπιστοσύνη κυρίως για την ορθότητα των προτάσεών τους.

Όμως, πόση εμπιστοσύνη μπορεί να εμπνέει ένας μέχρι πρόσφατα διευθυντής του ΕΛΙΑΜΕΠ, όταν στελέχη του ιδρύματος αυτού ή και ο ίδιος είχαν προτείνει λύσεις οι οποίες εν τέλει συνετέλεσαν στην τουρκική επιθετικότητα; Ή λύσεις που αν επικρατούσαν θα ζημίωναν τον Ελληνισμό;

Ας απαριθμήσουμε λοιπόν ενδεικτικά, με χρονική σειρά, κάποιες από τις θέσεις που έλαβαν στελέχη του ΕΛΙΑΜΕΠ σε καθοριστικές στιγμές για την πορεία της χώρας κατά το παρελθόν. Θα τα εξετάσουμε, μάλιστα, με τη μέθοδο που προτείναμε στο προηγούμενο άρθρο μας. Δηλαδή, αν αυτές οι θέσεις οδήγησαν στο να γίνει η Τουρκία πιο επιθετική ή όχι.

1. Αίτηση εντάξεως της Κύπρου στην ΕΕ: Στελέχη του ΕΛΙΑΜΕΠ αντιτάχθηκαν σε αυτήν την επιλογή. Ευτυχώς, όμως, η Κύπρος την έκανε και τελικώς εντάχθηκε.
2. Δόγμα Ενιαίου Αμυντικού Χώρου (1993): Επίσης, στελέχη του ΕΛΙΑΜΕΠ ήταν αντίθετα. Η σταδιακή απαξίωση του δόγματος έβλαψε τη δυνατότητα στρατιωτικής υποστήριξης της Κύπρου από την Ελλάδα. Επρόκειτο για μια υποχώρηση που διευκόλυνε την επιθετικότητα της Τουρκίας, η οποία έφθασε να βάζει γεωτρύπανα στην κυπριακή ΑΟΖ.
3. Εγκατάσταση του αντιαεροπορικού συστήματος S-300 στην Κύπρο: Ομοίως, στελέχη του ΕΛΙΑΜΕΠ προέβαλαν σοβαρές αντιρρήσεις. Η ακύρωση της εγκατάστασης δεν ήταν προς όφελος της αμυντικής ικανότητας της Μεγαλονήσου. Αυτό δίνει στην Τουρκία την άνεση να απειλεί εύκολα την Κύπρο και σήμερα να παραβιάζει βάναυσα την ΑΟΖ της.
4. Σχέδιο Ανάν: Πάλι στελέχη του ΕΛΙΑΜΕΠ πάλεψαν υπέρ του σχεδίου Ανάν. Αυτό πρακτικά θα διχοτομούσε την Κύπρο και θα εγκαθιστούσε ένα συγκρουσιακό καθεστώς ακυβερνησίας κλπ. Ευτυχώς απορρίφθηκε, χωρίς να επέλθουν οι κοσμογονικές καταστροφές που προέβλεπαν απειλητικά αυτά τα μέλη του ΕΛΙΑΜΕΠ, προ του δημοψηφίσματος.

Από τα ανωτέρω συνάγεται, σαφώς, το συμπέρασμα ότι για τις περιπτώσεις 1 και 4 τα στελέχη αυτά του ΕΛΙΑΜΕΠ απέτυχαν στις προβλέψεις τους. Είχαν θεωρήσει ότι θα ήταν δυσμενείς για την Κύπρο, αλλά απεδείχθη ότι εκτίμησαν λάθος. Επίσης, η Τουρκία δεν έγινε πιο επιθετική, ενώ η Κύπρος σταδιακά βελτίωσε τη θέση της.

Όσον αφορά στις περιπτώσεις 2 και 3, όταν έγινε αυτό που επεδίωκαν μέλη του ΕΛΙΑΜΕΠ, αποδυναμώθηκε η θέση της Κύπρου και κατ’ επέκταση της Ελλάδος. Η Τουρκία τα εξέλαβε ως υποχωρήσεις και επιπλέον έγινε επιθετικότερη.

Θάνος Ντόκος και πληθώρα αποριών

Ο πρωθυπουργός γνωρίζει άριστα τις απόψεις του αναπληρωτή Σύμβουλου Εθνικής Ασφαλείας, Θάνου Ντόκου. Είναι γενικά γνωστές από τη θητεία του στο ΕΛΙΑΜΕΠ. Οι δηλώσεις του περί συνεκμετάλλευσης με την Τουρκία, προκάλεσαν σάλο. Βέβαια, διευκρίνισε αργότερα ότι επρόκειτο για προσωπικές του απόψεις και όχι απόψεις του πρωθυπουργού. Όμως, η όλη στάση του δημιουργεί εύλογα ερωτήματα.

Γιατί προσλαμβάνεται ως σύμβουλος κάποιος που στο παρελθόν δεν έχει διακριθεί για την ορθότητα των προτάσεών του σε κρίσιμα ζητήματα, όπως κάποια από όσα αναφέραμε ανωτέρω; Εφόσον οι σύμβουλοι προσλαμβάνονται με κριτήριο το ταίριασμα των απόψεών τους με τις κυβερνητικές, πως ανέχεται τέτοιες δηλώσεις ο πρωθυπουργός; Μήπως και ο πρωθυπουργός έχει τέτοιες μύχιες σκέψεις, αλλά αποφεύγει να τις εκδηλώσει; Αυτό κατ’ άλλους είναι καλό και κατ’ άλλους κακό. Όμως, πώς μπορεί να είναι διαφορετικό; Τι λοιπόν σηματοδοτεί ο διορισμός του κ. Ντόκου;

Θα μπορούσε κάποιος να εικάσει ότι χρειάζεται τον κ. Ντόκο για να ισορροπεί τυχόν διαφορές —αν υπάρχουν— από τις απόψεις του Συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας, Αντιναυάρχου Αλέξανδρου Διακόπουλου. Όμως, ο κ Διακόπουλος είναι μόνος, χωρίς μηχανισμούς για να τον στηρίζουν. Αντιθέτως, ο κ. Ντόκος έχει πίσω του τον ισχυρό μηχανισμό επιρροής του ΕΛΙΑΜΕΠ, με προσβάσεις σε ΜΜΕ, εξωτερικούς δρώντες, πανεπιστήμια κλπ.

Επομένως, τι είδους ισορροπία θα προκύψει, αν υφίστανται διαφορετικές απόψεις μεταξύ των κ.κ. Ντόκου και Διακόπουλου; Τίνος εκ των δύο οι απόψεις μπορούν να τύχουν ισχυρής προπαγάνδας, ώστε να επηρεάσουν το κοινό και εμμέσως να πιέσουν την κυβερνητική γραμμή; Δεν είναι φυσικό οι τέως συνεργάτες του κ. Ντόκου να επηρεάζουν τον ίδιο και εκείνος με τη σειρά του, έστω ακουσίως, τον πρωθυπουργό;

Επιπροσθέτως, είναι σωστό ένας σύμβουλος να έχει, έστω και δυνητικά, τη δυνατότητα να πιέσει την κυβέρνηση μέσω των εχόντων ισχυρή επιρροή φίλων–συνεργατών του; Ή μήπως αυτή την επιρροή τη χρειάζεται η κυβέρνηση και για ποιον λόγο;

Σύγκρουση πεποιθήσεων-καθήκοντος

Ωστόσο, από τη δήλωση του κ. Ντόκου περί προσωπικών απόψεων, διαφορετικών από τις κυβερνητικές προκύπτουν και άλλα ερωτήματα. Ποιος άνθρωπος που ευρίσκεται σε θέση να κάνει διαφορετικά από όσα πιστεύει, εκτελεί τα καθήκοντά του ικανοποιητικά; Ποιος όταν συγκρούεται με τις πεποιθήσεις του είναι δυνατόν να λειτουργεί με άριστο τρόπο, όπως επιτάσσει η κρισιμότητα των περιστάσεων;

Κατόπιν των ανωτέρω, η αγωνία μας είναι να μην επηρεαστεί ο πρωθυπουργός από σφάλματα, όπως εκείνα που αναφέραμε. Προβληματιζόμαστε διότι ποιος προκειμένου να θεραπευθεί από τον πόνο του, θα συνέχιζε να πηγαίνει στον γιατρό που του δίνει συνεχώς λάθος φάρμακο;

Θα μπορούσε να απαντήσει κάποιος ότι ο ασθενής δεν πέθανε και να το συμβολίσει με το ότι δεν έγινε πόλεμος. Όμως, η ασθένεια όλο και χειροτερεύει, όπως και ο πόνος. Αυτόν τον πόνο βιώνει χρόνια τώρα ο ελληνικός λαός, η πατρίδα μας. Ποιος πιστεύει ότι οι ίδιες συνταγές θα φέρουν τη θεραπεία;