Τί συμβαίνει με την ελληνική βραχονησίδα Ζουράφα

Αντιδράσεις προκαλεί το δημοσίευμα της ”Κυριακάτικης Δημοκρατίας” και της δημοσιογράφου Κύρας Αδάμ ότι στις 20 Οκτωβρίου η Τουρκία ανήγγειλε επισήμως, διεθνώς και εγγράφως ότι η (ελληνική) νησίδα Ζουράφα βρίσκεται αποκλειστικά και μόνον μέσα στο FIR Κωνσταντινούπολης, εντός του οποίου η Τουρκία έχει αποκλειστικά κυριαρχικά δικαιώματα. Ουσιαστικά, η Τουρκία ισχυρίζεται πως η Ζουράφα ανήκει στην επικράτεια της. Στο θέμα αναφέρθηκε ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ Μιχάλης Κατρίνης εγκαλώντας την στάση της κυβέρνησης. 

Συγκεκριμένα μέσω αυτής της διεθνούς-τουρκικής ανακοίνωσης γίνεται απόπειρα υφαρπαγής/προσάρτησης ελληνικού εδάφους στο Βόρειο Αιγαίο και παράνομης ένταξης του στην τουρκική κυριαρχία. Όπως αποκαλύπτει το δημοσίευμα, ακολούθησε η ”χλιαρή” αντίδραση της Αθήνας, με την έκδοση της ελληνικής αγγελίας Α3789/23, στην οποία η κυβέρνηση αναγράφει απλώς ότι η περιοχή των τουρκικών δοκιμών καταλαμβάνει ελληνική κυριαρχία, χωρίς όμως να καταγγείλει την Άγκυρα στους διεθνείς οργανισμούς. Επιπλέον, δεν προχώρησε ούτε σε σχετικό διπλωματικό διάβημα, ώστε να υπερασπιστεί τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα.

Ακολούθησε η αντίδραση της Τουρκίας στην ελληνική αγγελία ήταν αστραπιαία: Δήλωσε ότι σε ολόκληρη την επίμαχη περιοχή της άσκησης θα γίνει επιχειρησιακή δοκιμή πυραύλων S-400, σε συνεργασία με τουρκικά F-16-UAV (θα διενεργηθεί από τις 30 Οκτωβρίου 2023 έως τις 2 Νοεμβρίου 2023). Υποστήριξε πως αυτή βρίσκεται αυστηρώς μέσα στο FIR Κωνσταντινούπολης, στο οποίο η Άγκυρα έχει αποκλειστικά κυριαρχικά δικαιώματα και πως η Ζουράφα αποτελεί τουρκική επικράτεια και γι’ αυτό η πυραυλική της άσκηση θα γίνει κανονικά. Θεωρούμε πως το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών και Άμυνας επιβάλλεται να απαντήσουν επισήμως στο δημοσίευμα της “Δημοκρατίας”.

Η νησίδα Ζουράφα

Να τονιστεί ότι η Ζουράφα ή Λαδοξέρα, μια ακατοίκητη νησίδα έκτασης μόλις ενός στρέμματος στο Θρακικό Πέλαγος, αποτελεί το ανατολικότερο χερσαίο σύνορο της Ελλάδας και συνεπώς της Ευρώπης. Βρίσκεται σε απόσταση μικρότερη των έξι ναυτικών μιλίων από το Ακρωτήριο Άγκιστρο της Σαμοθράκης και υπερδιπλάσια (14 ναυτικά μίλια) από την πλησιέστερη τουρκική ακτή, την Άκρα Γκρέμια.

Με τη Συνθήκη της Λωζάννης (1923), η Σαμοθράκη περιήλθε στην Ελλάδα. Η νησίδα Ζουράφα δεν κατονομάζεται, αλλά η Συνθήκη (Τμήμα Α΄, Εδαφικοί όροι, άρθρο 12) αναφέρει: «[…] αι νήσοι αι κείμεναι εις μικρότεραν απόστασιν των τριών μιλίων της ασιατικής ακτής, παραμένωσιν υπό τουρκικήν κυριαρχίαν […]» και συνεπώς είναι σαφέστατα ελληνική.

Με μήκος ακτογραμμής μόλις 32 μέτρα, η εθνική σημασία της Ζουράφας είναι αντιστρόφως ανάλογη του μεγέθους της, αφού ο μικρός αυτός βράχος και ο φάρος που βρίσκεται πάνω του διαδραματίζουν στρατηγικό ρόλο στη θαλάσσια συνοριογραμμή Ελλάδας-Τουρκίας, επεκτείνοντας τη θαλάσσια κυριαρχία μας στον ευαίσθητο γεωστρατηγικό χώρο του Βορειοανατολικού Αιγαίου.

Αν τυχόν η Ελλάδα απωλέσει την Ζουράφα, τότε θα υπάρξουν βαρύτατες συνέπειες στον καθορισμό της ελληνικής ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας, αλλά ταυτόχρονα θα απεμποληθούν ελληνικά δικαιώματα στον εναέριο χώρο, καθώς η κίνηση στον αέρα θα υπόκειται στο FIR Κωνσταντινούπολης και η Ελλάδα, εκτός των άλλων, χάνει τον έλεγχο κρίσιμων αεροδιάδρομων, που τελούν υπό ελληνική εποπτεία – όπως είναι ο Β-7. Υπάρχουν δε σοβαρές ενδείξεις ότι στην εν λόγω θαλάσσια περιοχή υπάρχουν αξιόλογα υπόγεια κοιτάσματα υδρογονανθράκων.

Τα “Ίμια” του 2012

Να σημειωθεί ότι το 2012, απειλήθηκε να εμφανιστεί νέα ”κρίση Ιμίων”, όταν δεκάδες τουρκικά αλιευτικά σκάφη με τη συνοδεία τουρκικών ακταιωρών εισήλθαν παρανόμως στα ελληνικά χωρικά ύδατα και προσέγγισαν τη νησίδα Ζουράφα. Όταν ο αλιευτικός στόλος των Τούρκων ξεκίνησε προκλητικά το ψάρεμα, ελληνικές τράτες που βρίσκονταν στην περιοχή ενημέρωσαν τις ελληνικές αρχές. Αμέσως έσπευσαν στην περιοχή περιπολικά του ελληνικού Λιμενικού Σώματος, που παρακολουθούσαν από κοντά τις κινήσεις των γειτόνων. Μετά από ώρες και κάποιες ”αψιμαχίες”, τόσο τα τουρκικά όσο και τα ελληνικά σκάφη αποχώρησαν, χωρίς να προκληθεί εν τέλει κάποιο σοβαρό επεισόδιο.

Την ίδια χρονιά και συγκεκριμένα το πρώτο δεκαήμερο του Φεβρουαρίου (2012), ο φάρος που υπήρχε πάνω στην νησίδα έπεσε, καθώς επικρατούσαν ισχυροί βόρειοι άνεμοι εντάσεως έως και 11 μποφόρ. Αμέσως μετά την πτώση του, είχε σπεύσει στην περιοχή ο τότε Αρχηγός ΓΕΝ στέλνοντας ένα σαφέστατο μήνυμα στους Τούρκους, για το ποιος είναι ο πραγματικός ιδιοκτήτης της περιοχής και ότι δεν παραχωρείται ελληνική γη. Ο φάρος χτίστηκε ξανά μέσα σε χρόνο ρεκόρ από το Πολεμικό Ναυτικό μας, μετά από μελέτη του ΕΜΠ. Στην τσιμεντένια βάση του Φάρου τοποθετήθηκε η εικόνα του Αγίου Νικολάου, προστάτη των ναυτικών.

Κατά μια άλλη εκδοχή για την πτώση του φάρου και σύμφωνα με μαρτυρίες ψαράδων, πριν την μεγάλη θαλασσοταραχή του Φεβρουαρίου, στην θαλάσσια περιοχή έπλεε με περίεργη ρότα ένα τουρκικό υποβρύχιο! Η θαλασσοταραχή, λοιπόν, ήταν μια πρώτης τάξης ευκαιρία για τους Τούρκους να ρίξουν τον ήδη ταλαιπωρημένο φάρο – με σκοπό να αμφισβητήσουν την ελληνικότητα της νησίδας –  και να κρύψουν την ενέργεια τους πίσω από τη μανία της φύσης.

Το 2021, βγήκαν στην δημοσιότητα οι συγκλονιστικές αποκαλύψεις της σκανδιναβικής ιστοσελίδας Nordic Monitor που έχει εξειδίκευση στην ανάλυση της τουρκικής πολιτικής. Μεταξύ άλλων έχει αποκαλύψει απόρρητα σχέδια της επιθετικής Τουρκίας για εισβολή και κατάληψη 131 νησίδων και βραχονησίδων της Ελλάδας στο Αιγαίο.

Επικαλούμενη απόρρητο έγγραφο των ενόπλων δυνάμεων της Τουρκίας που έχει περιέλθει στην κατοχή της, η ιστοσελίδα ανέφερε ότι «ο τουρκικός στρατός έχει κατάλογο με 131 νησιά, νησίδες και βραχονησίδες στο Αιγαίο Πέλαγος, των οποίων το καθεστώς θεωρεί αμφισβητούμενο και ετοίμασε σχέδια για να τα καταλάβει, σε περίπτωση σύγκρουσης με την Ελλάδα». Το άρθρο υπέγραφε από την Στοκχόλμη ο αντικαθεστωτικός Τούρκος δημοσιογράφος Αμπντουλάχ Μποζκούρτ και σε αυτό ανέφερε ότι μεταξύ των 131 νησίδων περιλαμβάνεται η Ζουράφα και άλλες δυο κοντινές της βραχονησίδες πλησίον της Σαμοθράκης.