Τι ζητάει με επιστολή του προς τους ηγέτες της ΕΕ (πλην δύο!) ο Ερντογάν

Επιστολή προς τους ηγέτες των κρατών-μελών της ΕΕ, πλην της Ελλάδος και της Κύπρου, έστειλε ο Ερντογάν, παρεμβαίνοντας στις συζητήσεις εντός της Ένωσης για τα ευρωτουρκικά. Η επιστολή έκτασης τριών σελίδων διαβιβάσθηκε από τον Ερντογάν την παραμονή του αναβληθέντος Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, της 24ης Σεπτεμβρίου.

Η Άγκυρα επιχειρεί διά της επιστολής, που είναι προσεκτικά διατυπωμένη, να κατατεθεί και η δική της προσέγγιση όταν θα συζητηθεί το θέμα στο Συμβούλιο. Είναι, όμως, σαφές πως απουσιάζει από την επιστολή η πραγματικότητα, που είναι η επιθετική συμπεριφορά της κατοχικής δύναμης σε βάρος της Ελλάδος και της Τουρκίας. Ο Ερντογάν αναπτύσσει το γνωστό αφήγημα του για την Ανατολική Μεσόγειο, επιτίθεται κατά της Αθήνας και της Λευκωσίας, τις οποίες θεωρεί υπεύθυνες για την ένταση. Την ίδια ώρα, παρουσιάζεται έτοιμος για διάλογο με την Ελλάδα, όχι όμως με την «εκλιπούσα» Κυπριακή Δημοκρατία, όπως τη χαρακτηρίζει.

Παράλληλα, θέτει δύο στόχους: Πρώτον, την οριοθέτηση περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας, «σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και την προστασία των κυριαρχικών δικαιωμάτων και δικαιοδοσίας μας στην υφαλοκρηπίδα μας». Δεύτερον, την «εξασφάλιση ίσων δικαιωμάτων και συμφερόντων για τους Τουρκοκύπριους στους υδρογονάνθρακες, ως συνιδιοκτήτες του νησιού».

Τι ισχυρίζεται ο Τούρκος πρόεδρος

Ο Τούρκος πρόεδρος ισχυρίζεται πως η παρούσα κατάσταση πηγάζει από τις προσπάθειες των Ελληνοκυπρίων να αγνοήσουν την Τουρκία και τους Τουρκοκύπριους με τα μονομερή τους βήματα από το 2003. Αναφέρει συναφώς ότι η “ελληνοκυπριακή διοίκηση” (εννοεί την Κυπριακή Δημοκρατία), η οποία έγινε μέλος της ΕΕ πριν από την επίλυση του Κυπριακού, αγνόησε τους Τουρκοκύπριους και υπέγραψε τις λεγόμενες θαλάσσιες συμφωνίες οριοθέτησης με γειτονικές χώρες το 2003, 2007 και 2010, ανακοίνωσε αδειοδοτήσεις το 2007, πραγματοποίησε διεθνείς διαγωνισμούς και διεξήγαγε την πρώτη της γεώτρηση το 2011.

Κατά τον Ερντογάν, η Ελλάδα, μαζί με την Κύπρο, προσπάθησαν να επιβάλουν στην Τουρκία τους μαξιμαλιστικούς τους στόχους σε σχέση με τη θαλάσσια δικαιοδοσία, που αποσκοπούν στη “φυλάκιση” της Τουρκίας εντός του Κόλπου της Αττάλειας (Χάρτης της Σεβίλλης). Χρησιμοποιώντας δε την ΕΕ –όπως υποστήριξε– Αθήνα και Λευκωσία «ισχυρίστηκαν ότι πρόκειται για εθνικά και εξωτερικά θαλάσσια σύνορα της ΕΕ». Περαιτέρω, κατηγόρησε την Ελλάδα και την Κύπρο για τη συμμετοχή στο ενεργειακό φόρουμ, που συγκροτήθηκε με πρωτοβουλία της Αιγύπτου, καθώς και για τις τριμερείς συνεργασίες.

Υποστηρίζοντας πως ανέμενε επτά χρόνια πριν αντιδράσει(!), προχώρησε και στη διατύπωση πρότασης για τον διαμοιρασμό του φυσικού αερίου στην Κύπρο, παραπέμποντας στα αζήτητα τη λύση του Κυπριακού. Σύμφωνα με το αφήγημα Ερντογάν, οι Τουρκοκύπριοι και οι Ελληνοκύπριοι πρέπει να δημιουργήσουν μηχανισμό συνεργασίας για “δίκαιη” κατανομή των εσόδων από τους υδρογονάνθρακες «ως συνιδρυτές της διαλυμένης Κυπριακής Δημοκρατίας και συνιδιοκτήτες του νησιού».

Προκειμένου να δημιουργηθεί ένας τέτοιος μηχανισμός συνεργασίας, δεν χρειάζεται να περιμένουμε τη διευθέτηση του Κυπριακού, αναφέρει ο Τούρκος πρόεδρος, εξηγώντας και το γιατί: «Επειδή και τα δύο μέρη στο νησί λειτουργούν μέσω διεθνών εταιρειών πετρελαίου στις αντίστοιχες περιοχές καθορισμένων αδειών τους. Μόνο οι δύο λαοί στο νησί πρέπει να αποφασίσουν από κοινού εάν θα αναστείλουν ή θα συνεχίσουν αυτές τις δραστηριότητες». Με την αναφορά του αυτή, θέτει το θέμα της συναπόφασης, αφήνοντας να εννοηθεί πως στην ατζέντα θα είναι και η ακύρωση του ενεργειακού προγράμματος της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Ο “ειρηνοποιός” Ερντογάν

Στη συνέχεια υποστηρίζει πως θα πρέπει να δημιουργηθεί ένα φόρουμ ενεργειακής συνεργασίας χωρίς αποκλεισμούς στην Ανατολική Μεσόγειο, συμπεριλαμβανομένων των Τουρκοκυπρίων. Η Τουρκία –σημειώνει– είναι έτοιμη να δώσει κάθε υποστήριξη στα βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση και κάλεσε την ΕΕ να στηρίξει την πρόταση αυτή. Εάν η αναφορά αυτή παραπέμπει –και έτσι φαίνεται– στην ιδέα για περιφερειακή διάσκεψη, τότε είναι σαφές πως πρόκειται για την πρόταση που προωθεί και ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ. Η Άγκυρα δεν αποδέχεται τη συμμετοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά των Ελληνοκυπρίων και των Τουρκοκυπρίων.

Ο Ερντογάν, θέλοντας να παρουσιαστεί σαν “ειρηνοποιός” και υπέρμαχος του διαλόγου, αναφέρει στην επιστολή του πως η χώρα του υποστηρίζει μια δίκαιη οριοθέτηση των θαλάσσιων περιοχών δικαιοδοσίας στην Ανατολική Μεσόγειο «σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο». Για τον σκοπό αυτό, αναφέρει, «θα ήθελα να τονίσω για άλλη μια φορά ότι είμαστε έτοιμοι για διάλογο με την Ελλάδα χωρίς καμία προϋπόθεση».

Αναφέρθηκε και στην πρωτοβουλία του ΝΑΤΟ για αποκλιμάκωση, ενώ διατυπώνει παράπονα για τη στάση της ΕΕ έναντι της χώρας του. Ισχυρίζεται πως η στάση αυτή αντιβαίνει στο κεκτημένο της ΕΕ και στο διεθνές δίκαιο, περιπλέκει τη λύση, αυξάνει τις εντάσεις και βλάπτει τις σχέσεις Τουρκίας-ΕΕ, «καθώς και τα κοινά μας συμφέροντα σε πολλούς τομείς».

Ο Ερντογάν, στην επιστολή του, αναφέρθηκε στις επαφές που έγιναν μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας, με πρωτοβουλία της γερμανικής προεδρίας της ΕΕ και έκανε λόγο για ενίσχυση της δυσπιστίας από πλευράς της Άγκυρας. Κι αυτό επειδή η Αθήνα υπέγραψε στις 6 Αυγούστου 2020 συμφωνία με την Αίγυπτο. Πρόσθεσε δε πως «κανείς δεν πρέπει να περιμένει από την Τουρκία, με τη μεγαλύτερη ακτογραμμή στην Ανατολική Μεσόγειο, να περιορίζεται στα χωρικά της ύδατα, ενώ τα παράκτια κράτη της Ανατολικής Μεσογείου συνεχίζουν τα προγράμματα και τις δραστηριότητες υδρογονανθράκων τους…». Όπως ισχυρίσθηκε, οι ενέργειες κατά της Τουρκίας συνεχίζονται και οι Τουρκοκύπριοι αγνοούνται.

Τα “δώρα” της γερμανικής προεδρίας

Ένα καλάθι δώρα θέλει να δώσει η γερμανική προεδρία της ΕΕ προς την Άγκυρα, ώστε να υπάρξει εκτόνωση της έντασης και να βελτιωθούν, όπως αναφέρεται, οι ευρωτουρκικές σχέσεις. Την ώρα που συζητείται θέμα κυρώσεων για τις παράνομες δραστηριότητες της κατοχικής Τουρκίας σε βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, τόσο το Βερολίνο όσο και οι Βρυξέλλες επιχειρούν διά των δώρων να ρίξουν γέφυρες συνεργασίας προς την κατοχική δύναμη.

Στα πλαίσια αυτά, θέλουν να ικανοποιήσουν αιτήματα της Άγκυρας, τα οποία έχουν τεθεί από τουρκικής πλευράς και τα καλοβλέπουν Γερμανία και Κομισιόν. Συγκεκριμένα:

• Πρώτον, αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης Τουρκίας-ΕΕ.
• Δεύτερον, να προωθηθεί το θέμα της κατάργησης της θεώρησης διαβατηρίων (βίζα) για τους Τούρκους που επισκέπτονται τις χώρες-μέλη της ΕΕ.
• Τρίτον, αναθεώρηση της συμφωνίας του 2016 για το μεταναστευτικό με την παροχή περισσότερων κονδυλίων στην Τουρκία.

Σε ό,τι αφορά την κατάργηση της βίζας για Τούρκους πολίτες δεν έχει προοπτικές να προχωρήσει, καθώς υπάρχουν αντιδράσεις από κράτη-μέλη. Φαίνεται δε πως η γερμανική προεδρία θα παλέψει για τα άλλα δυο. Είναι ένα ζήτημα, που θα βρει η Κυπριακή Δημοκρατία μπροστά της στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 1ης Οκτωβρίου μεταξύ των άλλων ζητημάτων, κυρίως το ζήτημα της επιβολής κυρώσεων.