Το αποικιοκρατικό σύνδρομο του Ισπανού πρεσβευτή

της Νεφέλης Λυγερού  – 

Η δημοσίως εκφρασθείσα δυσφορία του Ισπανού πρεσβευτή, όπως είναι γνωστό, προκάλεσε την οργισμένη αντίδραση του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για διπλωματικό επεισόδιο ανάμεσα σε δυο χώρες που μέχρι χθες φημίζονταν για τις αδιατάρακτα καλές τους σχέσεις.

Η γεμάτη αιχμές συνέντευξή του Ενρίκε Βιγκέρα, στην οποία επέκρινε ανοικτά την στάση της ελληνικής κυβέρνησης για το ζήτημα της Καταλονίας, αλλά και για την πρόσφατη εισβολή του Ρουβίκωνα στην ισπανική πρεσβεία, δεν μπορούσε και ούτε έμεινε αναπάντητη. Το υπουργείο Εξωτερικών σήκωσε το γάντι και τους τόνους.

Η ιδιαίτερα σκληρή ανακοίνωσή που εξέδωσε ήταν επιλογή του Νίκου Κοτζιά, αλλά είχε πάρει το πράσινο φως από το Μέγαρο Μαξίμου. Στο πρωθυπουργικό περιβάλλον, άλλωστε, δεν κρύβουν τη δυσαρέσκειά τους για την ενέργεια του Ισπανού πρεσβευτή. Κάνουν λόγο για «ωμή παρέμβαση στα εσωτερικά της Ελλάδας». Το ίδιο κλίμα επικρατεί και στο υπουργείο Εξωτερικών.

Έμπειρος διπλωμάτης υποστηρίζει ότι ο Ισπανός πρεσβευτής φαίνεται να αγνοεί τους στοιχειώδεις κανόνες της διπλωματίας με την συνέντευξη αυτή. Η αναφορά του στον πρόεδρο της Δημοκρατίας και η προσπάθειά του να τον διαχωρίσει από την κυβέρνηση κινείται εκτός των διπλωματικών ορίων. Το ίδιο ισχύει και για την αναφορά του στην αξιωματική αντιπολίτευση.

Στην πραγματικότητα, η ωμή παρέμβαση του Ισπανού πρεσβευτή αντανακλά την διάχυτη εντύπωση πως η Ελλάδα είναι κράτος μειωμένης εθνικής κυριαρχίας και ως εκ τούτου μπορείς να του συμπεριφέρεσαι με διαφορετικό τρόπο από ό,τι σε άλλα κράτη-μέλη. Πριν 10 χρόνια κανείς πρεσβευτής δεν θα είχε ποτέ διανοηθεί να συμπεριφερθεί παρομοίως.

Οι προηγηθείσες δηλώσεις Τζανακόπουλου

Μετά την εισβολή του Ρουβίκωνα στην ισπανική πρεσβεία, ο πρεσβευτής είχε κάνει αρκετές δηλώσεις δεξιά και αριστερά, με τις οποίες δεν έκρυβε την ενόχλησή του για το περιστατικό αυτό. Όπως σωστά, όμως, επισημάνθηκε, όταν το 2011 είχε συμβεί κάτι ανάλογο, ο Ισπανός πρεσβευτής δεν είχε αντιδράσει ανάλογα.

Αναφορικά με τη θέση της ελληνικής κυβέρνησης για το ζήτημα της Καταλονίας, το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, στην ανακοίνωσή που εξέδωσε, τον καλεί να ανακαλέσει. Ας σημειωθεί ότι κατά της ανεξαρτητοποίησης της Καταλονίας είχε μιλήσει ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Δημήτρης Τζανακόπουλος.

Πράγματι, στις 4 Οκτωβρίου, απαντώντας σε δημοσιογραφική ερώτηση, είχε δηλώσει: «Τα γεγονότα στην Καταλονία, τα βλέπουμε από τη σκοπιά μιας χώρας κράτους-μέλους της ΕΕ, η οποία βρίσκεται σε μία εξαιρετικά ευαίσθητη περιοχή και παίρνει εξαιρετικά σοβαρά τα ζητήματα που αφορούν την εθνική κυριαρχία, την εδαφική ακεραιότητα, αλλά και την αρχή της μη αλλαγής των συνόρων».

Λίγες ημέρες νωρίτερα είχε προβεί σε μια ακόμα δήλωση: «Η Ευρώπη μπορεί να προχωρήσει μόνο ενωμένη», συμπληρώνοντας ότι δεν μπορούν να γίνονται αποδεκτές μονομερείς ενέργειες. «Στηρίζουμε απόλυτα την εδαφική ακεραιότητα και συνοχή της Ισπανίας».

Persona non grata

Ο Ισπανός πρεσβευτής θεώρησε ότι οι δηλώσεις αυτές έγιναν κατόπιν δημοσιογραφικών ερωτήσεων. Σύμφωνα με πληροφορίες, είχε ενοχληθεί από την σιωπή της ελληνικής κυβέρνησης στις ημέρες του δημοψηφίσματος και είχε κάνει λόγο για κατόπιν εορτής συμπαράσταση.

Είναι αληθές πως πολλοί στον ΣΥΡΙΖΑ βλέπουν με συμπάθεια το εθνικό καταλανικό κίνημα. Από την άλλη πλευρά, όμως, η κυβέρνηση –περισσότερο ή λιγότερο πρόθυμα– είχε πάρει θέση. Όλα αυτά, ωστόσο, δεν είναι δουλειά του Ισπανού πρεσβευτή να τα κρίνει δημοσίως και πολύ περισσότερο με δηλώσεις του να ασκεί πιέσεις στην Αθήνα.

Κανονικά, λόγω της συμπεριφοράς του, ο Ισπανός πρεσβευτής έπρεπε να έχει κηρυχθεί persona non grata και να έχει ζητηθεί από τη Μαδρίτη η αντικατάστασή του. Η ελληνική κυβέρνηση δεν θέλησε να φτάσει μέχρι εκεί για να μην περιπλέξει περισσότερο τα πράγματα. Ας σημειωθεί ότι για να φθάσει τόσο μακριά ο Ισπανός πρεσβευτής είχε την παρότρυνση κύκλων της ΝΔ.

Σύμφωνα με πληροφορίες, πάντως, και από τις δύο πλευρές γίνεται προσπάθεια αποκλιμάκωσης. Η Ισπανία αντιμετωπίζει πρωτόγνωρη κρίση και η Μαδρίτη δεν έχει πολυτέλεια για διπλωματικούς καυγάδες με εταίρους της στην ΕΕ. Αλλά και η Ελλάδα έχει συνείδηση ότι δεν είναι καιρός να το κρατήσει μανιάτικο.