Το χρυσοφόρο “ναι” της Τουρκίας και το ανοικτό παράθυρο

Το σκηνικό που έχει στη στηθεί στο Βίλνιους της Λιθουανίας, όπου συγκαλείται η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ, είναι αποτέλεσμα έντονου παρασκηνίου, σκληρού παζαριού και προσπάθειας “ευθυγράμμισης των αστεριών”. Ο Ερντογάν, ροκάνισε το χρόνο, δυσκόλεψε όσο μπορούσε τους συμμάχους του, εκβίασε, έβαζε συνεχώς νέες αξιώσεις της Τουρκίας, για να συναινέσει στην ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.

Η Άγκυρα συνέδεσε, μεταξύ άλλων, το θέμα της Σουηδίας με την πώληση των F-16 από τις ΗΠΑ. Και την υστάτη ήγειρε και το “ξεπάγωμα” της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας με την Ε.Ε. «Είμαστε η Τουρκία. Δεν είμαστε καμιά παρακατιανή χώρα» είπε πριν αναχωρήσει ο Ερντογάν για το Βίλνιους, παραπέμποντας στις “κλειστές πόρτες” των Βρυξελλών. Ο αρχηγός της κατοχικής δύναμης δεν θέλησε να συναινέσει χωρίς να γεμίσει με δώρα τις αποσκευές του. Έδωσε το θέμα της Σουηδίας, αν και θα πρέπει να εγκριθεί από την τουρκική Εθνοσυνέλευση. Το πότε θα γίνει δεν έχει διευκρινιστεί, προφανώς θα περιμένει τι θα πράξει το αμερικανικό Κογκρέσο. Πήρε τη δέσμευση για τα F-16, αν και θα πρέπει να τηρήσει κάποιες προϋποθέσεις σε σχέση και με την Ελλάδα, την υλοποίηση των οποίων θα ελέγχει το κογκρέσο κυρίως ο γερουσιαστής Ρόμπερτ Μενέντεζ.

Το “ρουσφέτι” της τελευταίας στιγμής ήταν τα ευρωπαϊκά. Αρχικά η Κομισιόν αντέδρασε στη διασύνδεση της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ με τα ευρωτουρκικά, σημειώνοντας ότι είναι δυο χωριστές διαδικασίες. Μετά, όμως, τη συνάντηση του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου με τον Ερντογάν, ο πρώτος έγραψε στο Twitter πως «εξερευνήσαμε τις ευκαιρίες ώστε η συνεργασία μας να ξαναγίνει σημαντική και να ενεργοποιήσουμε εκ νέου τις σχέσεις μας».  Όπερ σημαίνει θα ξεκινήσει ένας διάλογος. Το είχε πει άλλωστε και ο Γερμανός καγκελάριος ότι θα αρχίσουν συζητήσεις, τοποθετώντας χρονικά τούτο τον ερχόμενο Οκτώβριο. Το Βερολίνο διαχρονικά φλερτάρει με τη διαμόρφωση μιας Ειδικής Σχέσης με την Τουρκία. Η Άγκυρα αυτό που θέλει είναι οικονομικές ενέσεις, γνωρίζοντας πως η προοπτική ένταξης έχει… εκλείψει. Στην τουρκική πλευρά κάνουν λόγο για υποσχέσεις της Ε.Ε., για επικαιροποίηση της τελωνειακής ένωσης και βίζα. Ίδωμεν τι ισχύει.

Στήθηκε ένα σκηνικό για να πεισθεί η κατοχική Τουρκία. Επιστρατευθήκαν όλες οι δυνάμεις για να βρουν τι πρέπει να προσφέρουν στην Άγκυρα για να συναινέσει σε μια απόφαση, που έλαβε η Σουηδία να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Αν και δεν αφορά το ζήτημα τούτο την Άγκυρα, ο Ερντογάν κατέστησε “δικό” του θέμα, επιστρατεύοντας τη γνωστή τακτική του. Παγίδευσε τους συμμάχους του στοχεύοντας όπως περάσει η ένταξη της Σουηδίας από την Άγκυρα.

Οι αντανακλάσεις στο Κυπριακό

Η Λευκωσία, ως γνωστό, εδώ και τέσσερις μήνες συνδέει το Κυπριακό με τα ευρωτουρκικά. Μια διαδικασία, η οποία από το 2018 ήταν στον “πάγο”. Τώρα, με αυτό το πάζλ των εξελίξεων, προφανώς και μπορεί να μπει στο κάδρο και το Κυπριακό. Όπως και στο κάδρο των ελληνοτουρκικών. Αυτό, όμως, για να γίνει χρειάζεται τεράστια προσπάθεια. Πρώτο, να μπει στην ατζέντα. Δεύτερο, να μπορέσει η Λευκωσία να σταματήσει την προσέγγιση πως η ομαλοποίηση των σχέσεων περνά μέσα από την παροχή δώρων και κινήτρων στην κατοχική Τουρκία. Θα πρέπει να πετύχει αυτό που χρόνια έπρεπε να γίνει: Η αναβάθμιση των σχέσεων της Ε.Ε. με την κατοχική δύναμη πρέπει να περάσει από την Αθήνα και τη Λευκωσία.

Με τη φόρα που πήρε η κατοχική πλευρά δεν θα πρέπει, διά της συνεχούς προικοδότησης της,  να κερδίσει αυτό που πάντα ήταν ο στόχος της. Να αποτελέσει, δηλαδή, η Κύπρος την “παράπλευρη απώλεια” για να τα βρουν Άγκυρα και Ε.Ε. Είναι ξεκάθαρο πως ΝΑΤΟ και Ένωση έσβησαν χωρίς δεύτερη σκέψη τη συμπεριφορά τραμπούκου της Άγκυρας επειδή είπε ένα… χρυσοφόρο “ναι”. Το στοίχημα της Λευκωσίας είναι να αξιοποιήσει τη συγκυρία και τις εξελίξεις. Να αξιοποιήσει διαφορετικά συμφέροντα και να τα ευθυγραμμίσει με τα δικά της.