Το διπλωματικό sprint της Αθήνας και οι νέες απειλές Ερντογάν

Σε διπλωματικό αγώνα ταχύτητας βρίσκονται Αθήνα και Λευκωσία, την ώρα που ο Ερντογάν επανέρχεται με νέες απειλές κατά πάντων. Αφέτης της κούρσας είναι ο Νετανιάχου, ο οποίος είχε το Σάββατο τηλεφωνικές επικοινωνίες με τον Μητσοτάκη και τον Αναστασιάδη, ζητώντας την επίσπευση υπογραφής συμφωνίας για τον αγωγό East Med. Οι εξελίξεις γίνονται όμως και στον απόηχο της προσέγγισης Τουρκίας-Λιβύης που έχει προκαλέσει διεθνείς αντιδράσεις και ανησυχίες.

Το πράσινο φως για την επιτάχυνση των διαδικασιών έδωσε ο Αμερικανός πρόεδρος, ο οποίος παρά τις ενστάσεις του για διαδικαστικά ζητήματα, υπέγραψε τελικά τον νόμο για το EastMed Act. Πρόκειται για τον νόμο που υποστηρίζει τον αγωγό East Med και τις τριμερείς συναντήσεις Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ. Ο ίδιος νόμος δίνει εντολή στον Αμερικανό πρόεδρο για την συμμετοχή των ΗΠΑ στο East Med φόρουμ της Αιγύπτου, ενώ καλύπτει ζητήματα ενεργειακής ασφάλειας για τους συμμάχους της Αμερικής στη Μεσόγειο.

Ήδη από το μεσημέρι του Σαββάτου ο απερχόμενος πρωθυπουργός του Ισραήλ ζήτησε από τον πρόεδρο Αναστασιάδη την άμεση υπογραφή της συμφωνίας για τον αγωγό και στην τηλεφωνική επικοινωνία που είχε αργότερα με τον Έλληνα ομόλογό του συμφωνήθηκε η διακρατική συμφωνία να υπογραφεί από τους τρεις ηγέτες, στις 2 Ιανουαρίου στην Αθήνα. Ο πρωθυπουργός της Ιταλίας, η οποία επίσης μετέχει στην κατασκευή του αγωγού, θα υπογράψει την συμφωνία αργότερα.

Βγήκε ο Δένδιας …παγανιά

Οι εξελίξεις αυτές έρχονται την ώρα που η Άγκυρα κλιμακώνει την ένταση στην ευρύτερη περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείου. Μια ένταση που ξεκίνησε με τις παράνομες γεωτρήσεις σε τμήματα της κυπριακής ΑΟΖ και συνεχίστηκε με τα παράνομα μνημόνια που υπέγραψε, τον Νοέμβριο, με την κυβέρνηση της Τρίπολης της Λιβύης για τον καθορισμό θαλασσίων ζωνών και την στρατιωτική συνεργασία των δύο χωρών.

Η Αθήνα εξέφρασε από την πρώτη στιγμή την αντίθεσή της στα τουρκολιβυκά μνημόνια, καθώς και τα επιχειρήματά της, σύμφωνα με τα οποία αυτά είναι παράνομα. Παραλλήλως απέλασε ήδη τον πρέσβη της Λιβύης, ενώ την Κυριακή ο Νίκος Δένδιας, μετέβη στην Βεγγάζη, όπου συναντήθηκε με τον στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ, ισχυρό άνδρα της ανατολικής Λιβύης και αντίπαλο του Σάρατζ που προεδρεύει της κυβέρνησης στην Τρίπολη. Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών είχε τηλεφωνική επικοινωνία και με τον Αγκίλα Σάλεχ Ίσα, πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων της Λιβύης, η οποία ελέγχεται από τον Χαφτάρ και εδρεύει στο Τομπρούκ.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι τόσο ο επικεφαλής του Λιβυκού Εθνικού Στρατού, στρατάρχης Χαφτάρ, όσο και ο Αγκίλα Σάλεχ Ίσα έχουν καταδικάσει ως παράνομα τα τουρκολιβυκά μνημόνια και οι θέσεις τους συμπίπτουν με τις θέσεις της Αθήνας. Αυτό διαπίστωσε εκ νέου σήμερα ο Νίκος Δένδιας, ο οποίος μετά την Βεγγάζη μετέβη στο Κάιρο, όπου συναντήθηκε με τον Αιγύπτιο ομόλογό του. Η Αύπτος έχει καταδικάσει επίσης, ως παράνομες, τις συμφωνίες Ερντογάν-Σάρατζ και είναι αντίθετη στην ανάπτυξη Τούρκων στρατιωτών στην Λιβύη. Τελευταίος σταθμός του Νίκου Δένδια ήταν η Κύπρος, όπου  συζήτησε με τον ομόλογό του Νίκο Χριστοδουλίδη για τις τελευταίες εξελίξεις στην ανατολική Μεσόγειο και θέματα που αφορούν την προετοιμασία της υπογραφής του EastMed στην Αθήνα στις 2 Ιανουαρίου.

Ξαναθυμήθηκε το Αιγαίο ο Ερντογάν 

Αναφερόμενοι στο θέμα της συμφωνίας για τον EastMed, οι υπουργοί Εξωτερικών της Ελλάδας και της Κύπρου τόνισαν ότι πρόκειται για μια νόμιμη ενέργεια που «δεν αποτελεί αντίδραση προς κάποιον και που δεν αποκλείει κανέναν». Ο Νίκος Δένδιας συμπλήρωσε μάλιστα ότι όσοι «αντιλαμβάνονται το Διεθνές Δίκαιο ως το φυσικό περιβάλλον τους, είναι καλοδεχούμενοι να συμμετάσχουν». 

Αναφορές στο Δίκαιο της Θάλασσας έκανε όμως και ο Τσαβούσογλου, ο οποίος ισχυρίστηκε ότι η Άγκυρα συμφωνεί με το πνεύμα της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών και άφησε ένα  “παράθυρο” για μια κοινή προσφυγή Ελλάδας-Τουρκίας στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Υπερασπίστηκε, ωστόσο, τα τουρκολιβυκά μνημόνια, όπως και ο Ερντογάν, ο οποίος έδωσε νέες υποσχέσεις στις κυβέρνηση Σάρατζ, ότι θα την στηρίξει στρατιωτικά, αν χρειαστεί.

Ο Ερντογάν ξαναθυμήθηκε όμως το Αιγαίο και την υφαλοκρηπίδα των ελληνικών νησιών, τονίζοντας ότι «ο δρόμος δεν θα είναι ανοιχτός για εκείνους που εποφθαλμιούν τα δικαιώματα της Τουρκίας». Υποστήριξε μάλιστα, ότι αν η Άγκυρα  εγκαταλείψει τις διαδικασίες που ξεκίνησε με τα Κατεχόμενα και την Λιβύη, τις διαδικασίες δηλαδή που καταργούν (!) την υφαλοκρηπίδα των νησιών, οι Τούρκοι δεν θα έχουν «ακτή για να μπούν στη θάλασσα, ούτε και παραλία να ρίξουν παραγάδι».

Ο Τούρκος πρόεδρος δείχνει να εγκλωβίζεται στις παγίδες που προσπάθησε να στήσει, ειδικά με τα τουρκολιβυκά μνημόνια. Οι εξελίξεις που δρομολόγησε το Σάββατο ο Νετανιάχου σχετικά με τον EastMed, για τον οποίο ο Ερντογαν είπε πριν λίγες ημέρες ότι δεν μπορεί να προχωρήσει, αν δεν ερωτηθεί η Τουρκία, είναι ένα δυνατό “χαστούκι”. Προβλήματα υπάρχουν όμως και με το θέμα της στρατιωτικής συνεργασίας με την Τρίπολη και την αποστολή εκεί Τούρκων στρατιωτών, καθώς Μόσχα και Ουάσιγκτον εκφράζουν ανησυχίες, ενώ ο Σάρατζ έχει αρχίσει να αναζητά και άλλα διεθνή στηρίγματα.