Το Φόρεϊν Όφις θέλει “μπόνους” για να συζητήσει με την Άγκυρα!

Σε δύο άξονες επιχειρεί να κινηθεί η Λευκωσία στην παρούσα φάση θέλοντας να “δοκιμάσει” την κατοχική Τουρκία: Στο πακέτο των ΜΟΕ, που κατέθεσε, παράλληλα με τη λεγόμενη θετική ατζέντα Τουρκίας και ΕΕ. Πρόκειται για μια διαδικασία –σε σχέση με τα ευρωτουρκικά– που θα χρειαστεί χρόνος και αυτό το γνωρίζουν όλοι οι εμπλεκόμενοι, αλλά αυτό που θεωρείται δεδομένο είναι πως η Τουρκία έχει να επωφεληθεί.

Η προσέγγιση της Λευκωσίας είναι πως μόνο με την Άγκυρα μπορεί να γίνει παιχνίδι και ως προς τα ΜΟΕ και φαίνεται πως επιχειρείται μέσα από τα κανάλια των Βρυξελλών, να μπει στη συζήτηση και το θέμα της αναβάθμισης της τελωνειακής ένωσης. Εκείνο που τίθεται από πλευράς της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι να εφαρμοσθεί ως πρώτο βήμα η εφαρμογή του “Πρωτοκόλλου της Άγκυρας”. Να ανοίξουν τουρκικά λιμάνια και αεροδρόμια σε κυπριακά πλοία και αεροπλάνα, βήμα που “θα επιτρέπει στη Λευκωσία” να γίνει πιο… ευέλικτη στο θέμα του διαλόγου ΕΕ-Τουρκίας και να ξεκινήσει η συζήτηση για την Τελωνειακή Ένωση.

Η προσοχή της Λευκωσίας είναι στην Αμμόχωστο. Στόχος, όπως αναφέρεται, να αποτραπούν κινήσεις και τετελεσμένα, που θα είναι “χωρίς επιστροφή”. Με την κίνηση της Άγκυρας στην Αμμόχωστο εξουδετερώνεται η όποια συζήτηση στο εδαφικό. Η κυπριακή Κυβέρνηση εκτιμά πως παρόλο που δεν υπάρχει αισιοδοξία, η πρωτοβουλία της έχει ως στόχο την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων. Ένας στόχος πολύ απομακρυσμένος σήμερα.

Η “επίφαση νομιμότητας”

Η κατοχική δύναμη δεν προτίθεται να συζητήσει επιστροφή της περίκλειστης περιοχής πριν από τη συνολική λύση, όταν και όποτε προκύψει. Επιχειρεί να δυσκολέψει τις όποιες συζητήσεις με τετελεσμένα, που επιβάλλονται σιγά και σταθερά, μετρώντας και τις αντιδράσεις. Πληροφορίες αναφέρουν πως στα πλαίσια αυτά η Άγκυρα προσπαθεί να βρει επενδυτές για την περίκλειστη περιοχή της Αμμοχώστου, προσεγγίζοντας παράλληλα με ξένους και Ελληνοκύπριους ιδιοκτήτες.

Τούτο γίνεται για να δοθούν στις ενέργειες της “επίφαση νομιμότητας”. Είναι προφανές πως η κατοχική Τουρκία θέλει να αναπτύξει την περιοχή καθώς μεταξύ άλλων θέλει και έσοδα (να μην έχει μόνο έξοδα σε τόσους χαλεπούς καιρούς!). Γι’ αυτό και το θέμα του εποικισμού προχωρεί κανονικά, αλλά χωρίς “θόρυβο”. Μπορούν να σταματήσουν οι τουρκικές κινήσεις επιβολής τετελεσμένων στην Αμμόχωστο;

Δύσκολο το εγχείρημα καθώς η Άγκυρα δεν έχει κανένα κόστος, γι’ αυτό και συνεχίζει. Ανεξαρτήτως τι ειπώθηκε στο Συμβούλιο Αρχηγών την περασμένη Πέμπτη από τον πρόεδρο ότι η πολιτική των κυρώσεων δεν εγκαταλείφθηκε, αυτό δεν φαίνεται να ισχύει. Καθώς τούτο ανακοινώθηκε από τη Λευκωσία στις Βρυξέλλες και μάλιστα με… πανηγυρικό τρόπο! Είναι σαφές πως πέραν από το θέμα της Αμμοχώστου είναι και εκείνο του αεροδρομίου της Τύμπου, για το οποίο υπάρχει ανησυχία (όχι από την κυβέρνηση που το προτείνει) πως εάν λειτουργήσει θα είναι “υποκατάστατο της λύσης”.

Θα είναι εν πολλοίς η λύση διά της αναβάθμισης –μέχρι και αναγνώρισης– του κατοχικού καθεστώτος. Είναι προφανές πως η Λευκωσία γνωρίζοντας την τύχη των ΜΟΕ, χωρίς να τα εγκαταλείπει, προσπαθεί μέσω Βρυξελλών, να ανοίξει μια συζήτηση, που θέλουν και οι Ευρωπαίοι εταίροι της αλλά και η Άγκυρα, καθώς θα έχει σημαντικά οφέλη. Αυτό της Τελωνειακής Ένωσης. Η Κυπριακή Δημοκρατία υποστηρίζει πως η ‘Άγκυρα θα δοκιμαστεί και εάν δεν συνεργαστεί θα εκτεθεί. Το θέμα είναι κατά πόσο την ενδιαφέρει την Τουρκία εάν εκτεθεί. Τα χρήματα από την Τελωνειακή Ένωση την ενδιαφέρουν, το ζητούμενο όμως είναι κατά πόσο είναι έτοιμη να δώσει ανταλλάγματα.

Η παρουσία του Βρετανού απεσταλμένου

Την ίδια ώρα, παρά τον πόλεμο στην Ουκρανία και την παρατεταμένη στασιμότητα στο Κυπριακό, το Φόρεϊν Όφις επιχειρεί να συντηρήσει την κινητικότητα, επενδύοντας σε παλιές φόρμουλες. Φόρμουλες, που υπό κάποιες προϋποθέσεις, όπως αναφέρεται από βρετανικής πλευράς μπορούν να “περπατήσουν”. Η κάθοδος του απεσταλμένου του αγγλικού ΥΠΕΞ, αρμόδιου για το Κυπριακό, Ajay Sharma την προηγούμενη εβδομάδα για επαφές, υπενθύμισε πρωτίστως ότι κάθε περίπου τρεις μήνες ο αξιωματούχος του βρετανικού ΥΠΕΞ, έχει στο πρόγραμμα του να επισκέπτεται την Κύπρο για συναντήσεις.

Και πως το Κυπριακό παραμένει στη σφαίρα επιρροής του Λονδίνου, που έχουν την πατέντα της διαχείρισης του. Στις επαφές του, ο Sharma επανέφερε τη βρετανική πρόταση για ανταλλαγή επιστολών από τον πρόεδρο Αναστασιάδη και τον κατοχικό ηγέτη, Ερσίν Τατάρ, στις οποίες θα περιγράφουν τις θέσεις τους αλλά και να δείχνουν προθέσεις για ικανοποίηση των ανησυχιών της άλλης πλευράς.

Η τουρκική πλευρά είχε απορρίψει την πρόταση αυτή, η οποία συνδεόταν με δύο ακόμη βήματα: Να εκδοθεί κοινό ανακοινωθέν, στα πρότυπα εκείνου του Φεβρουαρίου του 2014 (Αναστασιάδη-Έρογλου), λαμβάνοντας, ωστόσο, υπόψη τα νέα δεδομένα(;). Εάν γίνουν αυτά, το επόμενο θα ήταν η πρόσκληση του γενικού γραμματέα προς τους εμπλεκόμενους για συνομιλίες.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας στη διάρκεια της συνάντησης με τον Βρετανό αξιωματούχο δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να αποστείλει την επιστολή προς τον Τατάρ, στην οποία θα περιγράφει και το προτεινόμενο από τη Λευκωσία πακέτο των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης. Το Λονδίνο θεωρεί πως σε αυτή την επιστολή ο πρόεδρος θα πρέπει να ξεκαθαρίζει το καθεστώς των Τουρκοκυπρίων μετά τη λύση.

Το Φόρεϊν Όφις και η κινητικότητα

Σημειώνεται πως στην άτυπη Πενταμερή στη Γενεύη, τον περσινό Απρίλιο, ο κ. Αναστασιάδης είχε αναφέρει στον γενικό γραμματέα, Αντόνιο Γκουτέρες, πως αυτό το ζήτημα θα μπορεί να περιγραφεί όταν θα είμαστε μια αναπνοή από την επίτευξη συμφωνίας. Να υπάρχει εν πολλοίς συμφωνία. Υπενθυμίζεται συναφώς ότι στα πλαίσια προηγούμενων βολιδοσκοπήσεων, ο Ajay Sharma, παρουσίασε φόρμουλα, σύμφωνα με την οποία «οι δύο κοινότητες οι οποίες σήμερα ως κοινοτικά κυρίαρχα κρατίδια (Community States) θα ιδρύσουν την Κυπριακή Ομοσπονδιακή Δημοκρατία, με τον ίδιο τρόπο που ιδρύθηκε και η Κυπριακή Δημοκρατία το 1960, δηλαδή από τις δύο κοινότητες».

Για τον κ. Ajay Sharma, η επιστολή Αναστασιάδη προς Τατάρ, με «σωστό περιεχόμενο», θα είναι το έναυσμα για να προχωρήσει μια νέα προσπάθεια στο Κυπριακό. Με την επιστολή, εξήγησε στους Ελληνοκύπριους συνομιλητές του, θα μπορεί να πάει στην Άγκυρα για να έχει κάτι συγκεκριμένο και να ξεκινήσει συζητήσεις.

Η Λευκωσία έθεσε στο Βρετανό απεσταλμένο και το θέμα του διορισμού ειδικού απεσταλμένου από τα Ηνωμένα Έθνη, ζήτησε να παρουσιάσουν τα ΜΟΕ στην Τουρκία με στόχο να μην απορριφθούν εκ προοιμίου και τέλος να καταβληθεί προσπάθεια να υπάρξει «κοινό έδαφος». Ενόψει του γεγονότος ότι το πακέτο των ΜΟΕ περιγράφεται σχεδόν τηλεγραφικά ο Βρετανός διπλωμάτης του Φόρεϊν Όφις έχει ζητήσει διευκρινίσεις, κυρίως ως προς την εφαρμογή κάποιων προτεινόμενων μέτρων.

Είναι σαφές πως οι διπλωματικές προσπάθειες δεν προχωρούν. Το Φόρεϊν Όφις επιλέγει στη συντήρηση, διά της παρουσίας τους, μιας μορφής κινητικότητα. Η Λευκωσία, που έχει ξεμείνει από ιδέες και αντοχές, θα προσπαθήσει να θέσει και αναπτύξει τις θέσεις της στο άτυπο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το οποίο χρονικά τοποθετείται στις 24 Μαρτίου, χωρίς όμως να προεξοφλείται το αποτέλεσμα. Κυρίως εάν η προσοχή επικεντρώνεται στην Ουκρανία λόγω –ενδεχομένως συνεχιζόμενου πολέμου– και η Τουρκία δεν ανταποκριθεί.