Το καθυστερημένο άνοιγμα της Αθήνας στον Χαφτάρ για το μεταναστευτικό

Το μέγεθος του προβλήματος στο μεταναστευτικό αποτυπώνεται σε επίσημα στοιχεία του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, σύμφωνα με τα οποία μόνο τον περασμένο Ιούλιο έφτασαν στην Κρήτη 3.534 μετανάστες/πρόσφυγες, περισσότεροι από τους μισούς που εισήλθαν συνολικά απ’ όλες τις πύλες εισόδου στεριάς και θάλασσας (6.724).

Τον ίδιο μήνα, οι ροές προς την Κρήτη ήταν αυξημένες κατά 37,2% συγκριτικά με τον Ιούνιο, οπότε είχαν εισέλθει 2.574 μετανάστες/ πρόσφυγες και είχαν φανεί ξεκάθαρα στο νησί οι συνέπειες της κυβερνητικής αδράνειας στη μέριμνα για προσωρινή υποδοχή, μέχρι τη μεταφορά στην ηπειρωτική χώρα. Έτσι, στην καρδιά της τουριστικής περιόδου υπήρξαν εικόνες ντροπής με μετανάστες να στέκονται μέσα στον ήλιο στο ενετικό λιμάνι του Ρεθύμνου και σε κεντρικά σημεία άλλων πόλεων, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις, όπως είχε γράψει το SLpress.

Αυτό το διάστημα από κυβερνητικής πλευράς υπήρξε μια προσπάθεια, επικοινωνιακής διαχείρισης για τον περιορισμό των εκλογικών απωλειών από την όξυνση του προβλήματος. Παράλληλα, έγιναν κάποιες κινήσεις – ελάχιστα αποτελεσματικές – στο διπλωματικό πεδίο, με αποδέκτη την διοίκηση στην ανατολική Λιβύη υπό τον στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ.

Ειδικότερα, με το βλέμμα προς τους ψηφοφόρους έγιναν δηλώσεις από τον ίδιο τον πρωθυπουργό και κυβερνητικά στελέχη, μεταξύ άλλων για την αποστολή πολεμικών πλοίων (ενταγμένα σε δύναμη που ήδη βρισκόταν στην περιοχή) για να περιπολούν ανοιχτά της Λιβύης, χωρίς να αναφέρεται πως μπορούν να αποτρέψουν τις βάρκες, γεμάτες μετανάστες/ πρόσφυγες, από τη συνέχιση του ταξιδιού τους, χωρίς τον κίνδυνο πολύνεκρων ναυαγίων. «Το θέμα είναι να μην ξεκινήσει το σκάφος από την ακτή. Αφού ξεκινήσει και γίνει αντιληπτό ότι πλησιάζει σκάφος αποτροπής δημιουργούνται συνθήκες, ώστε να γίνει πλέον διαδικασία διάσωσης», έλεγε άριστος γνώστης του θέματος.

Επίσης, έγιναν αναφορές για περιορισμό των επιδομάτων τροφοδοσίας των μεταναστών, χωρίς, όμως, να διευκρινίζεται ότι το επίδομα χορηγείται σε αιτούντες διεθνούς προστασίας βάσει του προγράμματος “ΕΣΤΙΑ”, που χρηματοδοτείται από την ΕΕ, ενώ ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην εξαγγελία μιας νέας ιδιαίτερα αυστηρής νομοθεσίας, για την οποία, πάντως, έγκυροι νομικοί, εκφράζουν ερωτηματικά για το τρόπο εφαρμογής της.

Προσέγγιση με Χαφτάρ για το μεταναστευτικό

Στο διπλωματικό επίπεδο, μετά την αποτυχία αποστολής της ΕΕ στη Λιβύη, έγιναν κάποιες κινήσεις για προσέγγιση με τον στρατηγό Χαφτάρ. Σε αυτό το πλαίσιο, όπως είχε γράψει η “Καθημερινή” σε ρεπορτάζ του Βασίλη Νέδου, συμφωνήθηκε σε συνάντηση του υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη με τον στρατηγό Χαφτάρ να έρθουν στην Ελλάδα άνδρες δυνάμεων της ανατολικής Λιβύης για εκπαίδευση σε ζητήματα που συνδέονται με την αντιμετώπιση της παράτυπης μετανάστευσης.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, η πλευρά Χαφτάρ έχει ζητήσει, επίσης, βοήθεια στη συντήρηση κάποιων παλιών πλοίων (κυρίως ακτοφυλακίδων), αλλά και τζιπ για περιπολίες στα τεράστια χερσαία σύνορα της ανατολικής Λιβύης με την Αίγυπτο και το Σουδάν, όπου βρίσκονται ήδη εκατομμύρια εσωτερικά εκτοπισμένοι οι οποίοι αναζητούν διέξοδο προς τη Μεσόγειο και από εκεί την Ευρώπη.
Βέβαια, ο ηγέτης των δυνάμεων της Ανατολικής Λιβύης, όπως οι ελέγχοντες τη Δυτική πλευρά, δεν κρύβουν τις σχέσεις τους με την Τουρκία.

Άλλωστε, εκτός από την Ελλάδα, ο Χαφτάρ έχει υπογράψει συμφωνίες εκπαίδευσης στρατιωτικών και με την Τουρκία, με την οποία αναπτύσσει συνεργασία και σε θέματα συνεκμετάλλευσης υδρογονανθράκων. Τα στελέχη της Ακτοφυλακής της ανατολικής Λιβύης έφτασαν στο δεύτερο μισό του Ιουλίου στην Κρήτη, όπως είχε επιβεβαιώσει στη συνέντευξη του στον ΣΚΑΙ και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.

Σύμφωνα με δημοσιεύματα η εκπαίδευση έγινε στο Κέντρο Εκπαίδευσης Ναυτικής Αποτροπής (ΚΕΝΑΠ), στο Μαράθι (Σούδα) Χανίων, μια πολυεθνική και διακλαδική μονάδα, με προσωπικό από τους τρεις κλάδους των Ενόπλων Δυνάμεων, του Λιμενικού Σώματος (ΛΣ) και της Ελληνικής Αστυνομίας (ΕΛΑΣ), που διοικείται από Αρχιπλοίαρχο του Πολεμικού Ναυτικού.

Η επίσκεψη του αρχηγού του Λιμενικού 

Όπως αποκάλυψε η έγκριτη δημοσιογράφος Ευαγγελία Καρεκλάκη στο Cretalive.gr – επικαλούμενη έγκυρες πληροφορίες – ο αρχηγός του Λιμενικού Σώματος-Ελληνικής Ακτοφυλακής, Αντιναύαρχος ΛΣ Τρύφων Κοντιζάς θα έφθανε στην Κρήτη, για να επισκεφθεί το ΚΕΝΑΠ, με αφορμή την ολοκλήρωση της εκπαίδευσης ανδρών των Λιβυκών δυνάμεων ασφαλείας, της οποίας ένα μέρος έγινε στην Αγία Γαλήνη.

Σύμφωνα με τα τοπικά Μέσα Ενημέρωσης ο κ. Κοντιζάς έφτασε στην Κρήτη την Τρίτη 19/8 και την επομένη, μετά την επίσκεψή του στο ΚΕΝΑΠ, είχε διαδοχικές συναντήσεις στα Χανιά. Τις επόμενες μέρες ακολούθησαν συναντήσεις και συσκέψεις για το μεταναστευτικό στο Ρέθυμνο και στο Ηράκλειο, όπου είχε συνεργασία και με τον Περιφερειάρχη Κρήτης Σταύρο Αρναουτάκη.
Ο Περιφερειάρχης επανέλαβε την πάγια θέση της Περιφέρειας Κρήτης για τη δημιουργία τριών χώρων προσωρινής, ολιγοήμερης φιλοξενίας, με στόχο την καταγραφή και την παροχή της πρώτης βοήθειας στους νεοαφιχθέντες, προτού μεταφερθούν σε δομές της ηπειρωτικής Ελλάδας.

«Η θέση μας παραμένει σταθερή και δεν έχει αλλάξει. Ο σχεδιασμός προβλέπει τη δημιουργία τριών χώρων φιλοξενίας για ένα διάστημα έως τριών ημερών, ώστε να διασφαλίζονται ανθρώπινες συνθήκες. Για το Ηράκλειο, η προσπάθεια για την εξεύρεση του κατάλληλου χώρου συνεχίζεται», δήλωσε ο Περιφερειάρχης.

Το περίεργο – και ασυνήθιστο – είναι ότι για την επίσκεψη του αρχηγού του Λιμενικού Σώματος στην Κρήτη και τις συναντήσεις του για ένα τόσο σοβαρό θέμα δεν υπήρξε – τουλάχιστον μέχρι το βράδυ της Κυριακής 24/8 – επίσημη ανακοίνωση από το Αρχηγείο Λιμενικού Σώματος- Ελληνικής Ακτοφυλακής.

Η εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού

Οι δυσκολίες στη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών, που ξεκινάνε από τη Λιβύη, πηγάζουν από το γεγονός ότι το συγκεκριμένο κράτος είναι ουσιαστικά διχοτομημένο ανάμεσα σε δύο μεγάλες αντιμαχόμενες ομάδες, στο Ανατολικό και Δυτικό τμήμα της χώρας, αντίστοιχα. Σε αυτό το κράτος δεν υπάρχει συγκροτημένη διπλωματία, καθώς μάλιστα από το 2014, αποχώρησε το προσωπικό σχεδόν όλων των πρεσβειών.

Τα επόμενα χρόνια οι Λίβυοι ηγέτες αποκατέστησαν σχέσεις με την Τουρκία και ορισμένα άλλα κράτη, αλλά με τη Δύση οι διπλωματικοί δίαυλοι, που δημιουργήθηκαν δεν έχουν φανεί αρκετοί για να συναφθούν σημαντικές συμφωνίες, πολύ περισσότερο για τη διαχείριση του μεταναστευτικού. Η ελληνική πλευρά, μετά το τουρκολιβυκό μνημόνιο του 2019, προσπάθησε να προσεγγίσει τον Χαφτάρ, αλλά όπως φάνηκε δεν μπόρεσε να τον απομακρύνει από την επιρροή της Τουρκίας, παρόλο που την περίοδο του εμφυλίου ο Χαφτάρ αντιστρατεύονταν ανοιχτά την τουρκική επιρροή στην χώρα.

Έτσι, όχι μόνο δεν επιτεύχθηκε (σ.σ. επιδιώχθηκε άραγε; ) να υπάρξει κάποια συμφωνία με τη Λιβύη για τον έλεγχο των ροών προς την Ελλάδα, αλλά όταν (όπως εκτιμάται) ο Χαφτάρ αποφάσισε να εργαλειοποιήσει το μεταναστευτικό για να πετύχει οφέλη από την ΕΕ, υπήρξε σημαντική αύξηση των ροών.

Να θυμίσουμε, μόνο, ότι ανάλογη εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού προβλήματος, τότε με τους πρόσφυγες από τη Συρία έκανε το 2016 και η Τουρκία, υποχρεώνοντας – μετά από ένα τεράστιο “κύμα” αφίξεων στην Ελλάδα – την ΕΕ να έρθει σε συμφωνία μαζί της, με ανάλογα ανταλλάγματα….