Το λάθος της Λευκωσίας και οι αποστάσεις της Αθήνας

Η Τουρκία παρουσιάζεται έτοιμη να θέσει υπό την κατοχή της και τη θαλάσσια περιοχή της Κύπρου, πέραν μεγάλου τμήματος της χώρας, επιχειρώντας να εδραιώσει το στρατηγικό της έλεγχο στην περιοχή. Μια κίνηση που έπρεπε να προκαλέσει αντιδράσεις από άλλους βασικούς διεθνείς παίκτες. Ωστόσο, οι μέχρι τώρα αντιδράσεις στη νέα εισβολή της Τουρκίας είναι χλιαρές.

Είναι προφανές πως με τακτικές κινήσεις, έχοντας δίπλα της τη Βρετανία, η Άγκυρα επιχειρεί να καταστήσει το θέμα πρόβλημα ενεργειακών πόρων και διαμοιρασμού των εσόδων! Έχει ως μοντέλο το γεγονός ότι ένα ζήτημα εισβολής και συνεχιζόμενης κατοχής κατάφερε να το μετατρέψει σε μια δικοινοτική διαφορά. Μια διαφορά διαμοιρασμού της εξουσίας και συνταγματικών ρυθμίσεων.

Είναι προφανές πως το καθεστώς Ερντογάν επιχειρεί διά της ισχύος να διαμορφώσει νέα δεδομένα επί του εδάφους και στη θάλασσα της Κύπρου, με βλέψεις και για άλλες περιοχές στην Ελλάδα. Η κατοχική δύναμη κινείται σε διάφορα επίπεδα έχοντας ξεκάθαρους στόχους, τους οποίους και ανακοινώνει. Προέβη, μάλιστα, σε δύο κινήσεις.

Η πρώτη κίνηση είναι η αποστολή δυο γεωτρύπανων στην περιοχή. Το πρώτο, ο “Πορθητής”, εισέβαλε στην κυπριακή ΑΟΖ στις 4 Μάιου και εγκαταστάθηκε 36,5 ναυτικά μίλια δυτικά της Κύπρου. Έχει ήδη αρχίσει γεωτρήσεις, παρά τα τεχνικά προβλήματα που αντιμετωπίζει, κυρίως μετά την αποχώρηση εταιρειών και προσωπικού, που έχουν φοβηθεί από τα εντάλματα που εξέδωσε η Κυπριακή Δημοκρατία.

Το δεύτερο γεωτρύπανο, το “Γιαβούζ”, έχει σταλεί νοτιοανατολικά της κατεχόμενης Καρπασίας σε απόσταση λιγότερων των 12 ναυτικών μιλίων. Σημειώνεται πως μετά την ανακοίνωση των μέτρων κατά της Τουρκίας από την ΕΕ, η Άγκυρα ανακοίνωσε την αποστολή δεύτερου ερευνητικού σκάφους στην κυπριακή ΑΟΖ, για να συνεχίσει με το “Μπαρμπαρός” τις παράνομες έρευνες.

Η δεύτερη κίνηση

Η δεύτερη κίνηση αφορά την ένταξη των ενεργειακών σε ένα πακέτο διαπραγμάτευσης, που θα αφορά το Κυπριακό. Ένα δεύτερο σενάριο επί του ιδίου ζητήματος είναι η ιδέα για συγκρότηση τεχνικής επιτροπής για τους υδρογονάνθρακες, που αφορούν τη διαχείριση του φυσικού αερίου, ανεξαρτήτως εάν λυθεί ή όχι το Κυπριακό. Η Άγκυρα διά του εγκάθετου της στα κατεχόμενα, Μουσταφά Ακιντζί, έχει καταθέσει μια πρόταση για συνδιαχείριση του φυσικού αερίου.

Όπως προκύπτει από την πρόταση, η Κυπριακή Δημοκρατία και η αποσχιστική οντότητα, το κατοχικό καθεστώς (εκ μέρους προφανώς της Τουρκίας) θα συνδιαχειρίζονται το φυσικό αέριο. Το ερώτημα που αφορά στους Τουρκοκύπριους είναι ποια ΑΟΖ εννοούν στην πρόταση για συνδιαχείριση. Αυτήν που έχει καθοριστεί με βάση τις διεθνείς συμφωνίες της Κυπριακής Δημοκρατίας, ή εκείνη που επιχειρεί παράνομα και ετσιθελικά να καθορίσει η κατοχική Τουρκία;

Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι κομβικής σημασίας. Η πρόταση απορρίφθηκε από τη Λευκωσία. Τόσο από την κυβέρνηση όσο και από τα κόμματα. Είναι σαφές πως η Άγκυρα θα συνεχίσει τις γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ μέχρι να συρθεί η Λευκωσία σε διαπραγματεύσεις «για δίκαιο διαμοιρασμό του φυσικού αερίου». Ή μέχρι να εδραιωθεί η παρουσία της με τη δημιουργία τετελεσμένων. Η Τουρκία  ξοδεύει πολλά χρήματα για τις γεωτρήσεις και τις έρευνες, επενδύοντας πρωτίστως στην υλοποίηση των πολιτικών της σχεδιασμών. Εάν προκύψει και εντοπισθεί αέριο, τότε θα κινηθεί σε αυτό το πεδίο.

Η Ελλάδα τηρεί αποστάσεις

Είναι πρόδηλο ότι η Λευκωσία είναι μόνη σε αυτή τη φάση. Πέραν από τις φραστικού περιεχομένου διακηρύξεις και τα ήπια μέτρα, που υιοθέτησε η ΕΕ, είναι σαφές πως η Κύπρος έχει να αντιμετωπίσει μόνη της την τουρκική επέλαση. Στο πεδίο της ΕΕ δόθηκε μάχη για τα αυτονόητα αλλά και πάλιν δεν έγινε κατορθωτό να επιτευχθεί η υιοθέτηση ενός πακέτου, που θα δημιουργήσει υψηλό κόστος στην κατοχική Τουρκία. Είναι ενδεικτικό πως την κυπριακή πλευρά πέραν από την Ελλάδα, δεν στήριξαν παρά μόνο ακόμη τέσσερα κράτη-μέλη.

Αλλά και οι άλλοι σύμμαχοι τι κάνουν; Το Ισραήλ αντέδρασε στην κάθοδο του δεύτερου τουρκικού γεωτρύπανου, του “Γιαβούζ”, στη θαλάσσια περιοχή της Κύπρου. Η αντίδραση του Ισραήλ ήταν σαφώς εντονότερη από την πρώτη, που αφορούσε το γεωτρύπανο “Πορθητής”, αλλά όχι όσο έντονη θα έπρεπε. Κι αυτό γιατί το “Γιαβούζ”, το οποίο έχει σταλεί στον κόλπο της κατεχόμενης Καρπασίας, είναι εγγύτερα προς το Ισραήλ και στην ΑΟΖ της χώρας αυτής. Πέραν από τις χλιαρές αντιδράσεις του Τελ Αβίβ, οι Ισραηλινοί παρακολουθούν από κοντά τα τεκταινόμενα και τις ενέργειες της Τουρκίας στην περιοχή.

Η Αθήνα πέραν από την ενεργή διπλωματική στήριξη έχει επιλέξει να μην αντιμετωπίσει με οποιονδήποτε αποτρεπτικό τρόπο τις τουρκικές προκλήσεις. Ο νέος Έλληνας Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης θα επισκεφθεί την Κύπρο στις 29 Ιουλίου, πραγματοποιώντας όπως συνηθίζουν οι νεοεκλεγέντες Πρωθυπουργοί το πρώτο ταξίδι στη Λευκωσία.

Δεν αναμένεται ότι θα προκύψει οτιδήποτε από το ταξίδι, πλην των γνωστών επαναλαμβανόμενων διακηρύξεων υποστήριξης της μαρτυρικής Κύπρου. Τα φοβικά σύνδρομα της Αθήνας της αφαιρούν, δυστυχώς, τη δυνατότητα της αξιοποίησης των συγκυριών για να διαδραματίσει ρόλο στην περιοχή. Η  γεωστρατηγική θέση της Κύπρου είναι προς αξιοποίηση, αλλά φαίνεται πως η Αθήνα προτιμά να πράξουν τούτο άλλες χώρες.

Το δώρο του Αναστασιάδη

Την ώρα που δινόταν διπλωματική μάχη στην ΕΕ για να υιοθετηθούν μέτρα, στη Λευκωσία ο Αναστασιάδης ανακοίνωσε την εφαρμογή ΜΟΕ (Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης), που συζητούνταν εδώ και έξι χρόνια. Καλύτερη πάσα δεν μπορούσε να πάρει η Άγκυρα. Ενώ όλοι ασχολούνταν με τις παρανομίες της, ο Αναστασιάδης της πρόσφερε άλλοθι. Η ανακοίνωση των ΜΟΕ για τη σύνδεση των δικτύων κινητής τηλεφωνίας των ελεύθερων και των κατεχόμενων περιοχών αποτέλεσε μια κίνηση από το πουθενά, καθώς το κλίμα δεν δικαιολογούσε μια τέτοια εξέλιξη. Την είχαν, όμως, ανάγκη όλοι σχεδόν οι εμπλεκόμενοι.

Η Λευκωσία δεν εξυπηρετείται, καθώς η ανακοίνωση αποπροσανατολίζει την ώρα που η Τουρκία κάνει πάρτι στην κυπριακή ΑΟΖ. Ωστόσο, ενόψει της αδυναμίας διαχείρισης της τουρκικής επιθετικότητας επελέγη από τον Πρόεδρο η ανακοίνωση ενός ΜΟΕ αμφιβόλου χρησιμότητας. Σημειώνεται πως έχει επιτευχθεί μείωση του κόστους χρέωσης, δεν υπάρχει, όμως, ενοποίηση του χώρου και της τηλεφωνίας. Για να τηλεφωνήσει κάποιος στα κατεχόμενα από τις ελεύθερες περιοχές πρέπει να σχηματίσει κωδικό Τουρκίας!

Η συνέχεια είναι γνωστή: Στις 9 Αυγούστου θα πραγματοποιηθεί άτυπη συνάντηση του Προέδρου Αναστασιάδη και του κατοχικού ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί και το Σεπτέμβριο άτυπη Πενταμερής Διάσκεψη. Και στην κυπριακή ΑΟΖ το τουρκικό πάρτι συνεχίζεται…