Το παράδειγμα της Αντιγόνης στα ελληνοτουρκικά…

«Τὸ δὶς ἐξαμαρτεῖν οὐκ ἀνδρὸς σοφοῦ»*, πολύ περισσότερο το… μονίμως εμμένειν στην κατευναστική εξωτερική πολιτική μας. Αυτή που υιοθετούμε με… «υποτακτικό καθωσπρεπισμό τα πολλά τελευταία χρόνια έχοντας σαν… σήμα κατατεθέν της αποτυχίας μας τα απολεσθέντα Ίμια», έλεγε τις προάλλες με βροντώδη φωνή ένας προσφάτως συνταξιοδοτηθείς σύμβουλος Δ/θμιας Εκπαίδευσης, προσκεκλημένος στο τραπέζι του Συλλόγου Καθηγητών του σχολείου μας κατά την φθινοπωρινή έξοδό του.

Δεν ήταν η πρώτη φορά που άκουγα ή διάβαζα, με αφορμή τα κακώς κείμενα στον εν λόγω τομέα (αν εξαιρέσουμε τα λίγα “φωτεινά διαλείμματα” εφαρμογής της στρατηγικής της αποτροπής), επικριτικές θέσεις και απόψεις για το “τίς πταίει” εν προκειμένω. Όμως ήταν η πρώτη φορά που άκουγα να γίνεται τόσο τολμηρός συγκριτισμός στην εξέλιξη της συζήτησης για το θέμα αυτό.

Η πρώτη φορά που άκουγα απ’ τα χείλη υψηλόβαθμου στελέχους της εκπαιδευτικής ιεραρχίας να ταυτίζει την κατευναστική πολιτική του «υποτακτικού καθωσπρεπισμού» (όπως τη χαρακτήρισε) με αυτό που ζητούσε απ’ την Αντιγόνη να κάνει ο Κρέων (βλ. Σοφοκλέους “Αντιγόνη”). Να κάνει, για να μην ενταφιαστεί ζωντανή μετά την “θρασεία” πράξη της να θάψει τον αδελφό της (Πολυνείκη), κατά παράβαση της δικής του (βασιλικής) διαταγής προς χάριν της Θείας Δικαιοσύνης!

Σωπάσαμε όλοι. Ούτε πνοή δεν ακουγόταν για λίγα λεπτά, καθώς οι συνειρμοί πήγαιναν κι έρχονταν ξεσκονίζοντας απ’ την αχλύ της λήθης (για τους μεγαλύτερους σε ηλικία καθηγητές) τα ”ιστορικά” δεδομένα των εξατάξιων γυμνασίων, όπου στο μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών κατείχε τα πρωτεία η Αντιγόνη…

Κάποιοι απ’ τους παρευρισκόμενους έδειχναν φανερά συγκινημένοι. Έβαλαν, μάλιστα, το κεφάλι ανάμεσα στις παλάμες τους και έσκυβαν υπό το βάρος των αναμνήσεων , για να μην δουν οι άλλοι τα δάκρυά τους. Ο διευθυντής επανάκτησε πρώτος την αυτοκυριαρχία του και εγκαινίασε την Σωκρατική διαλεκτική (με συνακόλουθα ηθικά διδάγματα)  “πατώντας” στον αλληγορικό υπαινιγμό του συμβούλου.

Το παράδειγμα της Αντιγόνης

«Λοιπόν, είναι σαν να ηχεί ακόμα στ’ αυτιά μου η φράση του φιλολόγου μας στην Έκτη Γυμνασίου Χαρίλαου Καστρινάκη, που μας έλεγε υπαινικτικά με παραπειστική φωνή ότι δε θα τραβούσε αυτά που τράβηξε η Αντιγόνη εάν συνεμορφούτο προς τη διαταγή του βασιλέως (Κρέοντα) και έπραττε ό,τι η σεμνή και νομοταγής Ισμήνη…»

«Έξοχο το παράδειγμά σας!», συγκατένευσε με ενθουσιασμό ο σύμβουλος, για να προσθέσει αμέσως μετά σε χαμηλότερο τόνο. «Τις ίδιες απαιτήσεις έχουν για μας και οι “μεγάλοι” της Δυτικής Συμμαχίας, που λέγονται φίλοι-εταίροι και σύμμαχοί μας διπλωματικά…».

«Είναι πασιφανές ότι όταν μας λένε “βρείτε τα με την Τουρκία”, μας ζητούν ουσιαστικά να παίξουμε τον ρόλο της Ισμήνης στα ελληνοτουρκικά…», μουρμούρισε η υποδιευθύντρια απογοητευμένη.

«Κι εμείς, ως Ελλάδα -για να μην φανούμε… αυθάδεις, θρασείς και ανυπάκουοι σαν την γενναία αδελφή της -βολευτήκαμε στον ρόλο αυτό θυσιάζοντας την αξιοπρέπεια και τα εθνικά μας συμφέροντα που υπακούουν στο Διεθνές Δίκαιο (το οποίο ταυτίζεται με το θείο) προς χάριν των συμφερόντων των ”προστατών” μας…», συμπλήρωσε με μικρό αναστεναγμό ο σύμβουλος.

«Με τον τρόπο μας, ξέρετε, είναι σαν ξεχνάμε το τι διακυβεύτηκε με το ”Όχι” που προσφάτως γιορτάσαμε και να συγκατανεύουμε στον ταπεινωτικό συμβιβασμό με τον νυν αντίπαλο (η αλλαγή του ονόματος δεν έχει σημασία) ξεχνώντας ότι αποστομώσαμε τον πρώτο με την απόρριψη του ιταλικού τελεσιγράφου υποταγής το ’40!!!»

Εν αγαστή συμπνοία 

«Πολύ σωστός ο συγκριτισμός», παρενέβη η νεοαφιχθείσα στο σχολείο μας φιλόλογος. «Η νέα απειλή σήμερα λέγεται νεο-οθωμανική Τουρκία, αν και αυτή δεν διαθέτει πολιτικοστρατιωτικά τη δυναμική της Ιταλίας του Μουσολίνι, η οποία -αν και μεσαία υπερδύναμη- διέθετε πανίσχυρο ναυτικό, φόβητρο για τους στόλους των αντιπάλων της την εποχή εκείνη».

«Τι να λέμε τώρα», πετάχτηκε αναψοκοκκινισμένος ο νεότερος μαθηματικός. «Η Ελλάδα έπεσε από γκρεμό και στάθηκε όρθια το  ’40, αν σκεφτεί κανείς ότι παρέταξε έναν στρατό με όπλα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου απέναντι σε έναν αντίπαλο εξαπλάσιας σε πληθυσμό χώρας με πολλαπλάσιο στρατό και εξοπλιστικό υλικό…». 

«Χώρας ικανής να αναπληρώνει άμεσα τις απώλειες και να έχει απεριόριστες δυνατότητες ανεφοδιασμού, μεταφορών και παραγωγής πολεμικού υλικού», συμπλήρωσα  χαμηλόφωνα. «Κάτι που δεν αξιωθήκαμε να κατακτήσουμε εμείς μέχρι τώρα επιλέγοντας την εξάρτηση απ’ την εξοπλιστική αυτοτέλεια…».

«Εξάρτηση που ”κόβει” τον αέρα της ανεξαρτησίας μας και μας προτρέπει να κάνουμε οδυνηρούς συμβιβασμούς με την Τουρκία», πετάχτηκε αγανακτισμένος ο διευθυντής. «Την Τουρκία που είναι απείρως κατώτερη απ’ την Ιταλία εξοπλιστικά, αλλά έχει υιοθετήσει την αλαζονεία εκείνης και τη συνήθεια του Ντούτσε να υποτιμά τις στρατιωτικές δυνατότητες του αντιπάλου του. Να υποτιμά και τη διάθεση της αντίπαλης ηγεσίας να αντισταθεί στην τουρκική βουλιμία μέχρις εσχάτων…». 

«Δεν λογάριασαν, προφανώς, το ”Όχι” σαν απάντηση των προγόνων μας, οι οποίοι δεν ήξεραν από κατευνασμό…», είπε καυστικά η γυμνάστρια που κατάγεται απ’ την κατεχόμενη Κύπρο.

Η μαύρη αλήθεια και το μέλλον

«Για να πούμε τη μαύρη αλήθεια», επανήλθε ο σύμβουλος Εκπαίδευσης, «100 χρόνια απ’ την Μικρασιατική Καταστροφή και 82 απ’ το αλβανικό Έπος, δε φαίνεται να ήταν αρκετά για να συνεφέρουν το πολιτικό μας σύστημα και να αφυπνίσουν τις ηγεσίες μας, ώστε να αντικαταστήσουν την αποτυχημένη στρατηγική του κατευνασμού με εκείνην της αποτροπής του εχθρού. Αποτροπής που αρχίζει με διπλωματικό man to man στους εκπροσώπους των Διεθνών Οργανισμών και των πηγών διεθνούς πληροφόρησης και φτάνει σε αντιμετώπισή του επιχειρησιακά ”επί του πεδίου”, όπως λέει και ο Ταγίπ Ερντογάν»…

«Αυτός ο διάολος, τελικά, αποδεικνύεται το πιο γερό χαρτί της Τουρκίας», είπε πικρόχολα ο θεολόγος δίπλα μου. «Και μόνο το γεγονός ότι εκδηλώνει αλλοπρόσαλλη συμπεριφορά απέναντί μας, συμπεριφορά που συνδυάζει την πανουργία με την τακτική του αιφνιδιασμού για διαμόρφωση τετελεσμένων, θα έπρεπε να μας κάνει προ πολλού να αφήσουμε κατά μέρος την κατευναστική στρατηγική…».

«Το “θηρίο” είναι ανήμερο. Δεν παίρνει από λόγια. Έχεις δίκιο», τον διέκοψε ο βιολόγος. «Έτσι εκλαμβάνει τη ”σαλονάτη” συμπεριφορά μας (που ”βαφτίζει” ο Δένδιας… ψυχραιμία) ως αδυναμία. Κι αυτό απαιτεί από μας να συνειδητοποιήσουμε, έστω και την τελευταία στιγμή, ότι η αντίσταση στην τουρκική επιβουλή είναι πλέον όρος εθνικής επιβίωσης!».

«Όλα αυτά, ξέρετε -πέρα από τις προσπάθειες που καταβάλλουμε για διπλωματική και εξοπλιστική αναβάθμιση- είναι προφανή δείγματα των διαχρονικών ελλειμμάτων της εθνικής στρατηγικής μας. Ελλειμμάτων που, επειδή ακριβώς διαιωνίζονται προτάσσοντας τον κατευνασμό ως εθνική θέση της Ελλάδας, έχουν πείσει τους Τούρκους ότι τους δίνουμε το παράθυρο ευκαιρίας που ζητούν για να μας αποδυναμώσουν και να μας καθηλώσουν…», είπε αποκαρδιωμένος ο σύμβουλος.

«Και καθώς η χώρα μας δείχνει ευάλωτη, αδύναμη και τρωτή επενδύοντας… στρατηγικά από χρόνια στη λογική του κατευνασμού» -παρενέβη ο αρχαιότερος καθηγητής του σχολείου μας- «ενθαρρύνει τις επιθετικές στάσεις και αποφάσεις του Ερντογάν, ο οποίος φαίνεται αποφασισμένος να αναθεωρήσει τα ελληνοτουρκικά σύνορα στα όρια της “γαλάζιας πατρίδας” του»…

Η κούραση του συμβούλου

«Και όχι μόνο αυτό», παρενέβη ο χημικός του σχολείου. «Γιατί -εκμεταλλευόμενος τα βαριά αντανακλαστικά της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής και το φωτοστέφανο ”ειρηνοποιού”-διαμεσολαβητή στην ουκρανική κρίση -βάζει τα δυνατά του να καταστήσει την Τουρκία περιφερειακή δύναμη ικανή να ελίσσεται, να διαμορφώνει καταστάσεις και να συναλλάσσεται με τους ”μεγάλους” της παγκόσμιας σκακιέρας στα περιθώρια των ηγεμονικών συμφερόντων τους».

«Των συμφερόντων της ίδιας, πρωταρχικά, γιατί αυτός είναι ο πρώτος της στόχος», είπε κουρασμένα ο σύμβουλος και με μια κίνηση του χεριού του έδειξε το στρωμένο τραπέζι κι έκλεισε τη συζήτηση λέγοντας: «Η ”επένδυση” στη λογική του κατευνασμού του ”θηρίου” απέβη άκαρπη και επιβλαβής για τα εθνικά μας συμφέροντα, αφού θυσιάζουμε χρόνια τώρα νόμιμα δικαιώματά μας (εν. επέκταση των χωρικών υδάτων στο Αιγαίο στα 12 ν.μ). Είναι η ώρα να τελειώνουμε με αυτά, λοιπόν, και να ατενίσουμε το μέλλον ελπιδοφόρα κι όχι υπό τον φόβο πιθανής ήττας…».

Οι καθηγητές γύρισαν προς το μέρος του συγκατανεύοντας ομόθυμα και ύστερα, σε ατμόσφαιρα ευωχίας, έσκυψαν στα πιάτα τους που κόντευαν να κρυώσουν ανταλλάσσοντας ιστορίες καθημερινής τρέλας που βίωναν στο σχολείο…

---

ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΑ: * Τὸ δὶς ἐξαμαρτεῖν οὐκ ἀνδρὸς σοφοῦ (το να κάνει κανείς το ίδιο λάθος δύο φορές δεν είναι γνώρισμα σοφού άνδρα. Φράση που ανήκει στον αρχαίο ποιητή Μένανδρο.