Το προτεκτοράτο και η σχοινοβασία του απέναντι

του Απόστολου Αποστολόπουλου  – 

Η Τουρκία κερδίζει, οι Κούρδοι χάνουν, η Ελλάδα αιχμάλωτο προτεκτοράτο,  η Ρωσία ισχυρή, οι ΗΠΑ μοναδική υπερδύναμη. Συνοπτικά, σε ότι μας ενδιαφέρει, έτσι παρουσιάζεται το διεθνές περιβάλλον στη γειτονιά μας. Ο Ερντογάν, μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα, κυριαρχεί στο εσωτερικό, αλλά και στο διεθνές παιχνίδι που τον αφορά.

Το επιχείρημα ότι είναι μετέωρος είναι σαθρό. Σπανίζουν πλέον οι σταθερές εξουσίες. Ο Ερντογάν είναι πιο σταθερός από τον βασιλιά της Σαουδικής Αραβίας που συνέλαβε το μισό Παλάτι για απόπειρα πραξικοπήματος. Έχει λιγότερα εσωτερικά προβλήματα από τον Τραμπ. Και άλλο να κατηγορείται αυτός, ο νιόφερτος, για ύποπτες συναλλαγές και άλλο η βασίλισσα της Αγγλίας για φοροδιαφυγή –τιμωρία επειδή υποστήριξε το Brexit;– κλπ.

Στην πραγματικότητα, ουδείς φαίνεται διατεθειμένος να θυμώσει πραγματικά με τα τσαλίμια του Τούρκου προέδρου. Όχι πάντως οι ΗΠΑ, καθώς αγοράζει τα υπερσύγχρονα αεροσκάφη τους F35 (υπερεκτιμημένα λένε). Ούτε οι Ρώσοι μιας και του πουλάνε τους επίφοβους S400, ώστε να καταρρίπτει τα αμερικανικά F35!

Και οι δυο επιτρέπουν στον Ερντογάν να εισβάλλει στη Συρία, αδιαφορώντας για τους συμμάχους τους, τον Άσαντ και τους Κούρδους. Κανείς από τους δυο δεν μαλώνει την Τουρκία με το φόβο ότι θα επωφεληθεί ο άλλος αν και κανείς δεν θέλει τους Τούρκους ανεξέλεγκτους.

Δυο καρπούζια…

Συζήτηση για ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ δεν έχει νόημα. Η Τουρκία έχει «αυτοκρατορικές» φιλοδοξίες, αλλά η ΕΕ έχει ήδη “Κάιζερ”. Δυο καρπούζια στην ίδια ευρωπαϊκή μασχάλη δεν χωράνε. ΕΕ και Τουρκία θα συζητήσουν σοβαρά τις σχέσεις τους αν και εφόσον η Τουρκία σταθεροποιηθεί ως ανεξάρτητος υπολογίσιμος παίκτης, ή αν και εφόσο καταλήξει άθυρμα των περιστάσεων και ισχυρότερων αντιπάλων.

Ο πρώτος γύρος στο Μεσανατολικό βρίσκει την Τουρκία κερδισμένη, αλλά είναι δύσκολο έως αδύνατον να επιβιώσει επί μακρόν ως «ανεξάρτητος» υπολογίσιμος παράγων. Δυο συν ένας παίκτες (ΗΠΑ-Ρωσία και Κίνα), χωρίς να υπολογίσουμε Ιράν, Ισραήλ και Σαουδική Αραβία, προκαλούν ήδη συνωστισμό σε μια τόσο «μικρή» και γεμάτη εντάσεις περιοχή, όπως η Μέση Ανατολή.

Με την προσθήκη της Τουρκίας η ατμόσφαιρα γίνεται αποπνικτική. Μόνιμα κέρδη της Τουρκίας στη Μέση Ανατολή σημαίνει μόνιμες απώλειες για ΗΠΑ και Ρωσία. Γιατί να το δεχθούν; Ο Ερντογάν κοκορεύεται ότι κατέχει τη (μισή) Κύπρο. Η Δύση (συν Αναστασιάδης, συν Αθήνα) ετοιμάζει λύση (αλά Ανάν), καταργώντας και τη νόμιμη και διεθνώς αναγνωρισμένη Κυπριακή Δημοκρατία και την τουρκική ισχύ στα Κατεχόμενα.

Συμπερασματικά: φαίνεται ότι δεν είναι ρεαλιστική-εφικτή τώρα μια μακρόπνοη λύση στη μικροκλίμακα της Μέσης Ανατολής. Κάποτε θα το καταλάβουν όλοι και θα αναζητήσουν λογικά μια συνολική συμφωνία αλά Γιάλτα, όπως υπονοούσε ο Τραμπ. Πιθανότατα σ’ αυτό είχαν καταλήξει Ρήγκαν και Γκορμπατσώφ, αλλά το ματαίωσαν οι ίδιες δυνάμεις στις ΗΠΑ που καταπολεμούν τον Τραμπ και την προσέγγιση με τη Ρωσία. Η σταθερότητα στην περιοχή δεν είναι για αύριο. Τυχόν διευθετήσεις θα είναι αντικατοπτρισμοί, ψευδαισθήσεις όασης στην έρημο.

Η ίδρυση κουρδικού κράτους απειλεί τέσσερεις χώρες: Τουρκία, Ιράν, Ιράκ και Συρία. Ακόμα και ως προτεκτοράτο ένα  τέτοιο κράτος θα ήταν πηγή συνεχούς αναταραχής. Ωστόσο, όπως η επανάσταση το 1821 ανάδειξε το ελληνικό ζήτημα σε υπαρκτό θέμα για την Ευρώπη, έτσι και το Κουρδικό, χάρη στο ΡΚΚ, είναι πλέον δύσκολο να αγνοηθεί. Παραμένει, ωστόσο, ακόμα ανοιχτό ζήτημα η παραπομπή του στις καλένδες. Είναι πιθανό ότι, όπως και στην περίπτωση του καχεκτικού ελληνικού κρατιδίου, οι Κούρδοι θα αποκτήσουν κάτι που θα το ονομάσουν πατρίδα τους και θα περιμένουν καλύτερες μέρες.

Με την ευχή τους

Το ταξίδι του Τσίπρα στις ΗΠΑ αποσαφήνισε το τοπίο για τις επόμενες δεκαετίες. Ο Τραμπ, παρουσία του πρωθυπουργού, ταυτίστηκε με το ευρωιερατείο: οφείλουμε να εκπληρώσουμε τις υποχρεώσεις μας, όπως ζητούν Μέρκελ, Σόϊμπλε, Μακρόν και όλο το συνάφι. ΗΠΑ, ΕΕ-Βερολίνο και ΔΝΤ τα βρήκαν μεταξύ τους και ο Τσίπρας έχει την ευχή τους.

Προγραμματίζουν να μείνει πρωθυπουργός και μετά τις εκλογές (πιθανόν δεύτερο εξάμηνο του 2018). Θα ανατραπούν τα δημοσκοπικά προγνωστικά για να κλείσουν χωρίς αντιστάσεις εσωτερικά και εθνικά θέματα. Τουλάχιστον, θα γλιτώσουμε το γελοίο θέαμα των δήθεν διαξιφισμών περί τις αξιολογήσεις. Θα πληρώσουμε ό,τι μας επιβάλλουν και θα λέμε ευχαριστώ σε όλους.

Θα χάσουμε, βέβαια, το θέαμα: τους επικυρίαρχους να τσακώνονται για τη μοιρασιά της εγχώριας πίττας, αλλά δεν μπορεί να τα έχει κανείς όλα. Δεν θα έχουμε τραγικά διλήμματα του είδους «να ψηφίσω το ευρωπαϊκό-γερμανικό κόμμα ή το αμερικανικό». Ένα είναι το κόμμα και τα διαφορετικά ονόματα και χρώματα, όπως και η Κεντροαριστερά, είναι για να μην πλήττουμε. Η Αθήνα, ως σύνολο, βάζει στην άκρη τους εσωτερικούς διχασμούς, υιοθετεί την εθνική θέση «μη μαλώνετε παιδιά, όλοι θα πάρετε».

Στη σειρά και το Σκοπιανό

Στο πλαίσιο της εθνικής συνεννόησης, τα ΜΜΕ στην Αθήνα πανηγυρίζουν για τη διαλλακτική νέα ηγεσία στα Σκόπια. Διαβάζω ότι οι Σκοπιανοί θα αποσύρουν, λέει, τις «τρέλες» (Μεγαλέξαντρους κλπ) και εμείς θα βάλουμε νερό στο κρασί μας επί της ουσίας, για το τι θα γίνει με το όνομα και τη χρήση του διεθνώς.

Το erga omnes (έναντι όλων) δεν είναι μόνο για κράτη, αλλά περιλαμβάνει π.χ. έως και την αντικατάσταση του “made in Macedonia” στις ετικέτες στο κρασί, όπως μου εξηγούσε, σε μακρινή εποχή, αρμόδιος και έμπειρος πρέσβης. Αν αυτά παραμείνουν, παραμένει συγκεκαλυμμένος και ο αλυτρωτισμός. Και ο Καραμανλής; Θα καταπιεί ένα τέτοιο συμβιβασμό, ανατρεπτικό του βέτο;

Στο πλαίσιο της πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής, το υπουργείο Εξωτερικών ζήτησε –διαβάζω σε ιστοσελίδες– από τη Μόσχα να αντικαταστήσει αξιωματούχους της από διυπουργική ελληνορωσική συνάντηση, επειδή κατάγονταν από την Κριμαία. Οι Ρώσοι, θυμωμένοι, αρνήθηκαν βίζα στους Κατρούγκαλο, Κουρουμπλή, Αποστόλου, που ξέμειναν στο “Ελευθέριος Βενιζέλος”. Η Ελλάδα –είπαμε– αιχμάλωτο προτεκτοράτο.

Υ.Γ.  Η κυβέρνηση πιστεύει ότι οι αποκαλύψεις για τις σχέσεις της οικογένειας Μητσοτάκη με το χρήμα θα πλήξουν τη ΝΔ. Λάθος. Είναι πασίγνωστες οι  σχέσεις αυτές από χρόνια. Άγνωστη ήταν η πραγματική σχέση του ΣΥΡΙΖΑ με αρχές που θα όφειλαν να διέπουν τη σχέση κάθε ηγεσίας με τους πολίτες: τη Συνέπεια και την Αλήθεια. Ιδού το πρόβλημα. Λέω πρόβλημα, επειδή π.χ. και ο Ροβεσπιέρος ήταν υπέρ της φτωχολογιάς. Βρέθηκε ασυνεπής και έχασε το κεφάλι του. Οι “παρακατιανοί” έχει συμβεί να αποσύρουν τη στήριξη τους, όταν οι ηγεσίες αθετούν τις υποσχέσεις τους.